Айвар Джаевер

Айвар Джаевер
Дата нараджэння	5 красавіка 1929(1929-04-05)[…] (95 гадоў)
Месца нараджэння	Берген, камуна Берген[d], Берген, Нарвегія
Грамадзянства	Нарвегія  ЗША
Род дзейнасці	фізік, інжынер, навуковец, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	фізіка, Звышправоднасць, Паўправаднік, біяфізіка, фізіка цвёрдага цела, імуналогія, tissue culture[d], прыкладная матэматыка і physics of thin layers[d]
Месца працы	Політэхнічны інстытут Рэнселера[d]
Альма-матар	Політэхнічны інстытут Рэнселера[d] Нарвежскі тэхналагічны інстытут[d] Clare Hall[d] Hamar Cathedral School[d]
Член у	Нарвежская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Шведская каралеўская акадэмія інжынерных навук[d] Каралеўскае нарвежскае таварыства навук і літаратуры[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Амерыканскае фізічнае таварыства American Society of Mechanical Engineers[d]
Узнагароды	грант Гугенхайма (1969) медаль Гунеруса[d] (2010) прэмія Олівера Э. Баклі па фізіцы кандэнсаванага стану[d] (1965) медаль Онсагера[d]
Сайт	homepages.rpi.edu/… (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Айвар Джаевер (нарв.: Ivar Giæver; нар. 5 красавіка 1929 г, Берген, Нарвегія) — нарвежска-амерыканскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1973) «за эксперыментальныя адкрыцці тунэльных з’яў у паўправадніках і звышправадніках» (сумесна з Леа Эсакі) .

Біяграфія

Пасля вучобы з 1948 па 1952 гг. Джаевер атрымаў дыплом інжынера ў Нарвежскім тэхналагічным інстытуце ў Тронхейме. У 1954 г. эміграваў у Канаду. Працаваў там спачатку ў архітэктурным бюро, затым у якасці інжынера ў кампаніі General Electric. У 1956 г. перасяліўся ў ЗША. З 1958 па 1969 гг. працаваў у Політэхнічным інстытуце Рэнселера ў горадзе Трой па тэме звышправоднасці і тунэльных эфектаў. Па гэтай тэме абараніў дысертацыю ў 1964 г. З 1970 г. Джаевер працуе таксама ў галіне біялогіі і біяфізікі. Развіў метад выяўлення імунных рэакцый. З 1988 з’яўляецца прафесарам у Політэхнічным інстытуце Рэнселера і акрамя таго ў Інстытуце фізікі ва ўніверсітэце Осла. У 1973 г. Джаевер атрымаў сумесна з Леа Эсакі Нобелеўскую прэмію па фізіцы. Частку прэміі атрымаў Б. Д. Джозефсан «за тэарэтычнае прадказанне уласцівасцяў току, які праходзіць праз тунэльны бар’ер, у прыватнасці з’яў, агульнавядомых цяпер пад назвай эфектаў Джозефсана». Джаеверу належыць наступнае выказванне: «Прырода для чалавека як халадзільнік для сабаку: ён ведае, што ўнутры ежа, але ніколі не зразумее, якім чынам працуе халадзільнік».

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).