Павел Аляксеевіч Чаранкоў

З пляцоўкі Вікіпедыя
Jump to navigation Jump to search
Павел Аляксеевіч Чаранкоў
руск.: Павел Алексеевич Черенков
Партрэт
Род дзейнасці: вучоны-ядзершчык, вынаходнік
Дата нараджэння: 28 ліпеня 1904(1904-07-28)[1][2]
Месца нараджэння:
Дата смерці: 6 студзеня 1990(1990-01-06)[3][4][…] (85 гадоў)
Месца смерці:
Месца пахавання:
Месца працы:
Альма-матар:
Партыя:
Член у
Узнагароды і прэміі:
Commons-logo.svg Павел Аляксеевіч Чаранкоў на Вікісховішчы

Павел Аляксеевіч Чаранкоў (15 (28) ліпеня 1904, сяло Новая Чыгла, Баброўскі павет, Варонежская губерня — 6 студзеня 1990, Масква) — савецкі фізік, двухразовы лаўрэат Сталінскай прэміі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (сумесна з І. Я. Тамам і І. М. Франкам) (1958).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Бацькі Паўла Аляксеевіча — Аляксей Ягоравіч і Марыя Чаранкова былі сялянамі.

Павел Аляксеевіч Чаранкоў на паштовай марцы Расіі

У 1928 годзе Чаранкоў скончыў фізіка-матэматычны факультэт Варонежскага ўніверсітэта (ВарДУ). Па заканчэнні універсітэта Чаранкоў быў накіраваны выкладаць у школу ў горад Казлоў, цяперашні Мічурынск. Праз два гады ў той жа горад атрымала размеркаванне Марыя Аляксееўна Пуцінцава, дачка Аляксея Міхайлавіча Пуцінцава — варонежскага літаратуразнаўца-краязнаўца, прафесара ВарДУ, заснавальніка дома-музея І. С. Нікіціна, таксама скончыла ВарДУ, аддзяленне рускай мовы і літаратуры педфака. У 1930 годзе Чаранкоў пабраўся з Марыяй Пуцінцавай. У 1932 годзе ў іх нарадзіўся сын Аляксей, у 1936 годзе — дачка Алена. У лістападзе 1930 года ў Варонежы арыштавалі па справе краязнаўцаў Аляксея Міхайлавіча Пуцінцава. У самым канцы таго ж года быў «раскулачаны» ў Новай Чыгле бацька Паўла Аляксеевіча — Аляксей Ягоравіч Чаранкоў. У 1931 годзе Аляксея Ягоравіча судзілі і адправілі ў ссылку. Яго абвінавацілі ў прыналежнасці да партыі эсэраў і ва ўдзеле ў «кулацкай» сходцы 1930 года. У 1937 годзе бацьку вучонага зноў арыштавалі, у 1938 годзе асудзілі і расстралялі за контррэвалюцыйную агітацыю.

У 1930 годзе Чаранкоў паступіў у аспірантуру Інстытута фізікі і матэматыкі ў Ленінградзе. У 1935 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю, а ў 1940 годзе — доктарскую. З 1932 года працаваў пад кіраўніцтвам С. І. Вавілава. З 1935 года — супрацоўнік Фізічнага інстытута ім. П. М. Лебедзева ў Маскве (ФІАН), з 1948 года — прафесар Маскоўскага энергетычнага інстытута, з 1951 года — прафесар Маскоўскага інжынерна-фізічнага інстытута. Стварыў і шмат гадоў нязменна узначальваў Аддзел фізікі высокіх энергій ў філіяле ФІАНа (г. Троіцк).

Член КПСС з 1946 года. Член-карэспандэнт АН СССР (1964). Сапраўдны член АН СССР (1970).

Чаранкоў апошнія 28 гадоў жыцця правёў у сталічнай кватэры ў раёне Ленінскага праспекта, дзе размешчаны розныя інстытуты Акадэміі навук, у тым ліку і ФІАН.

Павел Аляксеевіч Чаранкоў памёр 6 студзеня 1990 ад механічнай жаўтухі. Пахаваны на Новадзявочых могілках Масквы.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па фізіцы ў 1951—1975 гадах

Кокрафт / Уолтан (1951) • Блох / Пёрсел (1952) • Цэрніке (1953) • Борн / Ботэ (1954) • Лэмб / Куш (1955) • Шоклі / Бардзін / Братэйн (1956) • Янг / Лі (1957) • Чаранкоў / Франк / Там (1958) • Сегрэ / Чэмберлен (1959) • Глазер (1960) • Хофштатэр / Мёсбаўэр (1961) • Ландау (1962) • Вігнер / Гёперт-Маер / Енсен (1963) • Таўнс / Басаў / Прохараў (1964) • Таманага / Швінгер / Фейнман (1965) • Кастлер (1966) • Бетэ (1967) • Альварэс (1968) • Гел-Ман (1969) • Альфвен / Неель (1970) • Габар (1971) • Бардзін / Купер / Шрыфер (1972) • Эсакі / Джаевер / Джозефсан (1973) • Райл / Х’юіш (1974) • О. Бор / Мотэльсан / Рэйнуотэр (1975)

  1. ↑ 1,0 1,1 Pawel A. Tscherenkow // Munzinger-Archiv — 1913. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Pawel Alexejewitsch Tscherenkow // Brockhaus Enzyklopädie
  3. ↑ Pavel Alekseyevich Cherenkov // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  4. ↑ Pavel Cherenkov // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Павел_Аляксеевіч_Чаранкоў&oldid=3489469"