Марцін Родбел

Марцін Родбел
англ.: Martin Rodbell
Дата нараджэння	1 снежня 1925(1925-12-01)[…]
Месца нараджэння	Балтымар, Мэрыленд, ЗША
Дата смерці	7 снежня 1998(1998-12-07)[…] (73 гады)
Месца смерці	Чапел-Хіл[d], акруга Орындж[d], Паўночная Караліна, ЗША
Грамадзянства	ЗША
Род дзейнасці	біяхімік, хімік
Навуковая сфера	біяхімія
Месца працы	Нацыянальны інстытут здароўя ЗША
Навуковая ступень	доктар філасофіі
Альма-матар	Універсітэт Джонса Хопкінса Вашынгтонскі ўніверсітэт
Вядомы як	G-бялкі
Член у	Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Венгерская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды	міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1984) Richard Lounsbery Award[d] (1987) North Carolina Award for Science[d] (1998) honorary doctorate from University of Montpellier-I[d] (29 лістапада 1991)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марцін Родбел (англ.: Martin Rodbell, 1 снежня 1925, Балтымар, Мэрыленд — 7 снежня 1998) — амерыканскі фізіёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1994 годзе разам з Алфрэдам Гілманам «за адкрыццё G-бялкоў і ролі гэтых бялкоў у сігнальнай трансдукцыі ў клетцы».

Біяграфія

Марцін Родбел нарадзіўся 1 снежня 1925 года ў Балтымары (Мэрыленд) у сям’і Шырлі (народжаная Abrams) і Мілтана Родбела, бакалейшчыка. З сям’і яўрэяў. У Балтымары скончыў сярэднюю школу. У 1943 годзе ён паступіў ва ўніверсітэт Джонса Хопкінса, але ўжо праз год ён перапыніў вучобу для службы ў войску. Ён удзельнічаў у Другой сусветнай вайне ў ваенна-марскіх сілах ЗША ў якасці радыста.

У 1946 годзе ён вярнуўся ва ўніверсітэт і скончыў бакалаўрыят ў 1949 годзе. У 1950 годзе ён ажаніўся з Барбарай Ледэрман — старэйшай сястрой Сюзаны Ледэрман, якая была сяброўкай легендарнай яўрэйкі Ганны Франк. Родбел атрымаў ступень доктара філасофіі ў біяхіміі ва ўніверсітэце Вашынгтона ў 1954 годзе, пасля чаго два гады займаўся пост-дактарантурай ва ўніверсітэце Ілінойса ва Урбане-Шампэйн.

З 1956 года Родбел працаваў у Нацыянальным інстытуце здароўя, спачатку ў Бетэздэ (Мэрыленд), а з 1985 года — у Чапэл-Хіл (Паўночная Караліна) да свайго сыходу на пенсію ў 1994 годзе.

З 1958 года дырэктар Інстытута вывучэння навакольнага асяроддзя ў Нацыянальным інстытуце здароўя.

У 1970-я гады даказаў, што гармоны перадаюць інфармацыю (сігнал) адпаведным клеткам пры дапамозе трох незалежных кампанентаў клетачнай абалонкі: спецыяльных рэцэптараў, перадатчыкаў (пасрэднікаў), узмацняльнікаў (перадатчык бывае актыўны толькі ў прысутнасці адпаведнага носьбіта энергіі; ён ідэнтыфікаваны амерыканскім фізіёлагам А. Гілманам як бялок G).

Высветліў ролю G-бялкоў у малекулярных механізмах узнікнення шэрагу інфекцыйных хвароб (халеры, коклюшу і інш.).

Узнагароды

• 1994 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
• 1987 — Richard Lounsbery Award
• 1984 — Міжнародная прэмія Гайрднера

Літаратура

• Raju, T N (June 2000). "The Nobel chronicles. 1994: Alfred G Gilman (b 1941) and Martin Rodbell (1925-98)". Lancet. 355 (9222). ENGLAND: 2259. ISSN 0140-6736. PMID 10881927.
• Birnbaumer, L (March 1999). "Martin Rodbell (1925-1998)". Science. 283 (5408). UNITED STATES: 1656. doi:10.1126/science.283.5408.1656. PMID 10189319.
• Svoboda, P (June 1995). "[The Nobel Prize for physiology and medicine 1994. Alfred G. Gilman and Martin Rodbell--the role of GTP-binding proteins in signal transfer in the interior of cells]". Cas. Lek. Cesk. 134 (13). CZECH REPUBLIC: 415–7. ISSN 0008-7335. PMID 7671286.
• Schultz, G (March 1995). "Nobel Prize 1994 for medicine/physiology". J. Mol. Med. 73 (3). GERMANY: 121–2. doi:10.1007/BF00198239. PMID 7633948.
• Kurlandzka, A; Fronk J (1995). "[Nobel prize 1994 -- G proteins]". Postepy Biochem. 41 (1). POLAND: 3–4. ISSN 0032-5422. PMID 7777431.
• Bogucki, W M (1995). "[Nobel prize in physiology and medicine in the year 1994]". Pneumonologia i alergologia polska : organ Polskiego Towarzystwa Ftyzjopneumonologicznego, Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, i Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc. 63 (1–2). POLAND: 120–2. ISSN 0867-7077. PMID 7633362.
• Flawia, M M (1995). "[Nobel Prize in medicine 1994: Martín Rodbell and Alfred Gilman. Signal transduction]". Medicina (B Aires). 55 (1). ARGENTINA: 75–80. ISSN 0025-7680. PMID 7565041.
• Blum, H E (December 1994). "[The Nobel Prize for Medicine 1994]". Dtsch. Med. Wochenschr. 119 (51–52). GERMANY: 1792–5. doi:10.1055/s-0029-1235137. ISSN 0012-0472. PMID 7736935.
• Farfel, Z (December 1994). "[Nobel Prize winners in Medicine 1994]". Harefuah. 127 (12). ISRAEL: 530–1. ISSN 0017-7768. PMID 7813930.
• Fredholm, B B; Aperia A (December 1994). "[The 1994 Nobel Prize: discovery and significance of G-proteins]". Ugeskr. Laeg. 156 (50). DENMARK: 7520–4. ISSN 0041-5782. PMID 7839516.
• Christoffersen, T (December 1994). "[The 1994 Nobel Prize in physiology and medicine. Signal transduction and g-proteins]". Tidsskr. Nor. Laegeforen. 114 (30). NORWAY: 3562–3. ISSN 0029-2001. PMID 7825126.
• Lefkowitz, R J (December 1994). "Rodbell and Gilman win 1994 Nobel Prize for Physiology and Medicine". Trends Pharmacol. Sci. 15 (12). ENGLAND: 442–4. doi:10.1016/0165-6147(94)90053-1. PMID 7886813.
• Krans, H M (November 1994). "[The 1994 Nobel Prize for Medicine for the discovery of G-protein]". Nederlands tijdschrift voor geneeskunde. 138 (48). NETHERLANDS: 2380–2. ISSN 0028-2162. PMID 7990983.
• Marx, J (October 1994). "Nobel Prizes. Medicine: a signal award for discovering G proteins". Science. 266 (5184). UNITED STATES: 368–9. doi:10.1126/science.7939678. PMID 7939678.
• Fredholm, B B; Aperia A (October 1994). "[Nature's solution of the communication problem resulted in Nobel Prize. Significance of G-proteins for signal transmission in cells]". Lakartidningen. 91 (42). Sweden: 3811–7. ISSN 0023-7205. PMID 7996951.
• Coles, H (October 1994). "Nobel honours pursuit of G proteins". Nature. 371 (6498). ENGLAND: 547. doi:10.1038/371547b0. PMID 7935774.
• Lakso, M; Wong G (1994). "[Nobel Prize to a supporter of young scientists]". Duodecim; lääketieteellinen aikakauskirja. 110 (23–24). FINLAND: 2184–6. ISSN 0012-7183. PMID 8654237.
• Rodbell, M (December 1991). "The beginnings of an endocrinologist". Endocrinology. 129 (6). UNITED STATES: 2807–8. doi:10.1210/endo-129-6-2807. ISSN 0013-7227. PMID 1954866.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 125. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (Т. 13).

Спасылкі

• Біяграфія Марціна Родбела на Нобелеўскім сайце (англ.)
• Марцін Родбел — у National Library of Medicine (англ.)
• Марцін Родбел — Profiles in Science, National Library of Medicine (англ.)