Стэнлі Бен Прузінер

Стэнлі Бен Прузінер
Стэнлі Бен Прузінер
	англ.: Stanley B. Prusiner
Дата нараджэння	28 мая 1942 (78 гадоў)
Месца нараджэння	Дэ-Мойн, штат Аява, ЗША
Грамадзянства	ЗША;
Род дзейнасці	урач, вірусолаг, біяхімік, выкладчык універсітэта, неўролаг
Навуковая сфера	неўралогія, біяхімія
Месца працы	Каліфарнійскі ўніверсітэт у Берклі; Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска
Навуковая ступень	прафесар
Альма-матар	Пенсільванскі ўніверсітэт
Вядомы як	адкрыў прыёны
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства; Нацыянальная акадэмія навук ЗША; Сербская акадэмія навук і мастацтваў[d]; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук; Амерыканскае філасофскае таварыства[d];
Узнагароды	Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне (1997); Прэмія Вольфа па медыцыне (1995/96)
	Стэнлі Бен Прузінер на Вікісховішчы

Стэнлі Бен Прузінер (англ.: Stanley B. Prusiner, нар. 28 мая 1942, г.Дэ-Мойн, штат Аёва, ЗША) — амерыканскі неўролаг, біяхімік і вірусолаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1997 годзе за даследаванні прыёнаў.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Стэнлі Прузінер нарадзіўся ў Дэ-Мойне, штат Аёва, сын Марыям (у дзявоцтве Spigel) і Лоўрэнс Прузінераў, архітэктар. Ён правёў сваё дзяцінства ў Дэ-Мойне і Цынцынаці, штат Агая, дзе ён наведваў Walnut Hills High School. Прузінер атрымаў ступень бакалаўра навук па хіміі ва ўніверсітэце Пенсільваніі, а потым атрымаў ступень доктара медыцыны ў Школе медыцыны ўніверсітэта Пенсільваніі.^[5] Пасля Прузінер праходзіў стажыроўку ва ўніверсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска. Пазней Прузінер перайшоў у Нацыянальныя інстытуты аховы здароўя ЗША, дзе ён вывучаў глутаміназы ў E.coli ў лабараторыі графа Штатмена.

Пасля трох гадоў у Нацыянальных інстытутах аховы здароўя ЗША, Прузінер вярнуўся ва ўніверсітэт Каліфорніі ў Сан-Францыска для завяршэння рэзіндэнтуры ў неўралогіі. Пасля завяршэння рэзіндэнтуры ў 1974 годзе, Прузінер паступіў ва ўніверсітэт Каліфорніі ў Сан-Францыска на неўралагічнае аддзяленне. З таго часу Прузінер займаў розныя пасады як ва ўніверсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска, так і ў Каліфарнійскім універсітэце ў Берклі.

Прафесар Каліфарнійскага ўніверсітэта.

Прузінер быў абраны ў Нацыянальную акадэмію навук ў 1992 годзе, і ў яе кіруючы савет у 2007 годзе. Ён таксама з'яўляецца членам Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1993), Каралеўскага таварыства (1996), Амерыканскага філасофскага таварыства (1998), Сербскай акадэміі навук і мастацтваў (2003) і Інстытута медыцыны.

У 2009 годзе вучоны наведваў Беларусь, быў у музеі гісторыі і культуры яўрэяў Беларусі.

Продкі вучонага жылі ў XVIII стагоддзі ў гарадах Мінск, Шклоў, Магілёў, Пружаны і Мір. У канцы XIX стагоддзя прадзед Стэнлі, юрыст Вульф Прузінер, які пражываў у Маскве, быў вымушаны з'ехаць у Амерыку з-за высялення яўрэяў з Масквы.^[6]

Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Адкрыў прыёны — інфекцыйныя агенты бялковай прыроды, якія выклікаюць пашкоджанні галаўнога мозга (энцэфалапатыі) чалавека і жывёл, у т.л. скрэйпі (сверб) авечак і губчатую энцэфалапатыю ("шаленства") буйнай рагатай жывёлы.

Вызначыў амінакіслотную паслядоўнасць прыёнавага бялку і індэтыфікаваў яго ген.

У цяперашні час Прузінер узначальвае навукова-даследчую лабараторыю ва Універсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска, дзе займаецца даследаваннем прыёнавых хвароб, хваробы Альцгеймера і таупаціі.^[7]

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

1991 — Potamkin Prize
1993 — The Richard Lounsbery Award
1993 — Міжнародная прэмія Гайрднера
1994 — Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні
1995 — The Paul Ehrlich and Ludwig Darmstaedter Prize
1996 — Прэмія Вольфа па медыцыне
1996 — The Keio International Award for Medical Science
1997 — Прэмія Луізы Грос-Хорвіц
1997 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
1998 — Медаль Бенджаміна Франкліна^[8]
2010 — Нацыянальны навуковы медаль ЗША^[9]

Зноскі

↑ Stanley B. Prusiner // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ Stanley Prusiner // Munzinger-Archiv — 1913. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q974352"></a>
↑ Stanley B. Prusiner // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>
↑ Stanley B. Prusiner - Autobiography. NobelPrize.org. Праверана 2 студзеня 2007.
↑ Знаменитые гости Музея истории и культуры евреев Беларуси
↑ UCSF Prusiner Lab site
↑ Franklin Laureate Database - Benjamin Franklin Medal 1998 Laureates. Franklin Institute. Праверана 14 лютага 2013.
↑ http://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=117875

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 125. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (Т. 13).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Стааронка Стэнлі Б. Прузінера на Нобелеўскім сайце (англ.)
Афіцыйны сайт Прэміі Луізы Грос-Хорвіц (англ.)
Prusiner Laboratory на сайце Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Сан-Францыска (англ.)
Institute for Neurodegenerative Diseases - run by Dr. Prusiner (англ.)

[_d754cebe192ac24d-1] Stanley B. Prusiner // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_85eb2a86c28486a3-2] Stanley Prusiner // Munzinger-Archiv — 1913. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q974352"></a>

[_4c8863539edfa273-3] Stanley B. Prusiner // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_6f91517a68bd0f9b-4] NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>

[Nobel-5] Stanley B. Prusiner - Autobiography. NobelPrize.org. Праверана 2 студзеня 2007.

[6] Знаменитые гости Музея истории и культуры евреев Беларуси

[7] UCSF Prusiner Lab site

[8] Franklin Laureate Database - Benjamin Franklin Medal 1998 Laureates. Franklin Institute. Праверана 14 лютага 2013.

[9] ttp://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=117875

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]