Стэнлі Бен Прузінер

Стэнлі Бен Прузінер
англ.: Stanley B. Prusiner
Дата нараджэння	28 мая 1942(1942-05-28) (76 гадоў)
Месца нараджэння	Дэ-Мойн, штат Аява, ЗША
Грамадзянства	ЗША
Род дзейнасці	урач, вірусолаг, біяхімік, выкладчык універсітэта, неўролаг
Навуковая сфера	неўралогія, біяхімія
Месца працы	Каліфарнійскі ўніверсітэт у Берклі Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска
Альма-матар	Пенсільванскі ўніверсітэт
Вядомы як	адкрыў прыёны
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША Сербская акадэмія навук і мастацтваў[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук[d] Амерыканскае філасофскае таварыства[d]
Узнагароды і прэміі	Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне (1997) Прэмія Вольфа па медыцыне (1995/96)
Стэнлі Бен Прузінер на Вікісховішчы

Стэнлі Бен Прузінер (англ.: Stanley B. Prusiner, нар. 28 мая 1942, г.Дэ-Мойн, штат Аёва, ЗША) — амерыканскі неўролаг, біяхімік і вірусолаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1997 годзе за даследаванні прыёнаў.

Біяграфія

Стэнлі Прузінер нарадзіўся ў Дэ-Мойне, штат Аёва, сын Марыям (у дзявоцтве Spigel) і Лоўрэнс Прузінераў, архітэктар. Ён правёў сваё дзяцінства ў Дэ-Мойне і Цынцынаці, штат Агая, дзе ён наведваў Walnut Hills High School. Прузінер атрымаў ступень бакалаўра навук па хіміі ва ўніверсітэце Пенсільваніі, а потым атрымаў ступень доктара медыцыны ў Школе медыцыны ўніверсітэта Пенсільваніі. Пасля Прузінер праходзіў стажыроўку ва ўніверсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска. Пазней Прузінер перайшоў у Нацыянальныя інстытуты аховы здароўя ЗША, дзе ён вывучаў глутаміназы ў E.coli ў лабараторыі графа Штатмена.

Пасля трох гадоў у Нацыянальных інстытутах аховы здароўя ЗША, Прузінер вярнуўся ва ўніверсітэт Каліфорніі ў Сан-Францыска для завяршэння рэзіндэнтуры ў неўралогіі. Пасля завяршэння рэзіндэнтуры ў 1974 годзе, Прузінер паступіў ва ўніверсітэт Каліфорніі ў Сан-Францыска на неўралагічнае аддзяленне. З таго часу Прузінер займаў розныя пасады як ва ўніверсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска, так і ў Каліфарнійскім універсітэце ў Берклі.

Прафесар Каліфарнійскага ўніверсітэта.

Прузінер быў абраны ў Нацыянальную акадэмію навук ў 1992 годзе, і ў яе кіруючы савет у 2007 годзе. Ён таксама з'яўляецца членам Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1993), Каралеўскага таварыства (1996), Амерыканскага філасофскага таварыства (1998), Сербскай акадэміі навук і мастацтваў (2003) і Інстытута медыцыны.

У 2009 годзе вучоны наведваў Беларусь, быў у музеі гісторыі і культуры яўрэяў Беларусі.

Продкі вучонага жылі ў XVIII стагоддзі ў гарадах Мінск, Шклоў, Магілёў, Пружаны і Мір. У канцы XIX стагоддзя прадзед Стэнлі, юрыст Вульф Прузінер, які пражываў у Маскве, быў вымушаны з'ехаць у Амерыку з-за высялення яўрэяў з Масквы.

Навуковая дзейнасць

Адкрыў прыёны — інфекцыйныя агенты бялковай прыроды, якія выклікаюць пашкоджанні галаўнога мозга (энцэфалапатыі) чалавека і жывёл, у т.л. скрэйпі (сверб) авечак і губчатую энцэфалапатыю ("шаленства") буйнай рагатай жывёлы.

Вызначыў амінакіслотную паслядоўнасць прыёнавага бялку і індэтыфікаваў яго ген.

У цяперашні час Прузінер узначальвае навукова-даследчую лабараторыю ва Універсітэце Каліфорніі ў Сан-Францыска, дзе займаецца даследаваннем прыёнавых хвароб, хваробы Альцгеймера і таупаціі.

Узнагароды

• 1991 — Potamkin Prize
• 1993 — The Richard Lounsbery Award
• 1993 — Міжнародная прэмія Гайрднера
• 1994 — Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні
• 1995 — The Paul Ehrlich and Ludwig Darmstaedter Prize
• 1996 — Прэмія Вольфа па медыцыне
• 1996 — The Keio International Award for Medical Science
• 1997 — Прэмія Луізы Грос-Хорвіц
• 1997 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
• 1998 — Медаль Бенджаміна Франкліна
• 2010 — Нацыянальны навуковы медаль ЗША

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 125. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (Т. 13).

Спасылкі

• Стааронка Стэнлі Б. Прузінера на Нобелеўскім сайце (англ.) 
• Афіцыйны сайт Прэміі Луізы Грос-Хорвіц (англ.) 
• Prusiner Laboratory на сайце Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Сан-Францыска (англ.) 
• Institute for Neurodegenerative Diseases - run by Dr. Prusiner (англ.)