Стэнлі Бен Прузінер

Стэнлі Бен Прузінер
англ.: Stanley B. Prusiner
Дата нараджэння	28 мая 1942(1942-05-28)[…] (82 гады)
Месца нараджэння	Дэ-Мойн, Аява
Грамадзянства	ЗША
Род дзейнасці	урач, вірусолаг, біяхімік, выкладчык універсітэта, неўролаг
Навуковая сфера	неўралогія і біяхімія
Месца працы	Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска[d] Каліфарнійскі ўніверсітэт у Берклі
Навуковая ступень	прафесар
Альма-матар	Медыцынская школа Перэльмана пры Універсітэтце Пенсільваніі[d] Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска[d] Старшая школа Уолнат-Хілс[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША Сербская акадэмія навук і мастацтваў Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Амерыканскае філасофскае таварыства
Узнагароды	прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні (1994) прэмія Вольфа па медыцыне (1995) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1993) прэмія Пауля Эрліха і Людвіга Дармштэтэра[d] (1995) прэмія Луізы Грос-Хорвіц (1997) Dickson Prize in Medicine[d] (1993) Keio Medical Science Prize[d] (1996) Potamkin Prize[d] (1991) стыпендыя Аляксандра фон Гумбальта[d] прэмія Макса Планка[d] (1992) Bristol-Myers Squibb Award for Distinguished Achievement in Neuroscience Research[d] (1994) прэмія Шарля-Леапольда Маера[d] (1996) Richard Lounsbery Award[d] (1993) медаль сэра Ханса Крэбса[d] (1999) Robert J. and Claire Pasarow Foundation Award for Distinguished Contributions to Neuropsychiatric Research[d] (1995) Metlife Foundation Award for Medical Research in Alzheimer's Disease[d] (1991) прэмія Гумбальта замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (15 мая 1997) Honorary doctorate Paris Descartes University[d] (19 ліпеня 1996)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Стэнлі Бен Прузінер (англ.: Stanley B. Prusiner, нар. 28 мая 1942(1942-05-28)^[…], Дэ-Мойн, Аява) — амерыканскі неўролаг, біяхімік і вірусолаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1997 годзе за даследаванні прыёнаў.

Біяграфія

Стэнлі Прузінер нарадзіўся ў Дэ-Мойне штата Аява, сын Марыям (па нараджэнні Spigel) і архітэктара Лоўрэнса Прузінера. Дзяцінства пражыў у Дэ-Мойне і Цынцынаці ў Аяве, навучаўся ў Walnut Hills High School. Атрымаў ступень бакалаўра хіміі ва ўніверсітэце Пенсільваніі, потым ступень доктара медыцыны ў Школе медыцыны ўніверсітэта Пенсільваніі. Пасля Прузінер праходзіў стажыроўку ў Каліфарнійскім універсітэце ў Сан-Францыска. Пазней перайшоў у Нацыянальныя інстытуты аховы здароўя ЗША, дзе вывучаў глутаміназы ў E.coli ў лабараторыі графа Штатмена.

Пасля трох гадоў у Нацыянальных інстытутах аховы здароўя ЗША, Прузінер вярнуўся ва Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска для завяршэння рэзіндэнтуры ў неўралогіі. Пасля завяршэння рэзіндэнтуры ў 1974 годзе, паступіў ва Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Францыска на неўралагічнае аддзяленне. З таго часу Прузінер займаў розныя пасады як ва Каліфарнійскім універсітэце ў Сан-Францыска, так і ў Каліфарнійскім універсітэце ў Берклі.

Прафесар Каліфарнійскага ўніверсітэта.

У 1992 годзе Прузінер абраны ў Нацыянальную акадэмію навук, і ў яе кіруючы савет у 2007 годзе. Ён таксама член Амерыканскай акадэміі мастацтва і навук (1993), Каралеўскага таварыства (1996), Амерыканскага філасофскага таварыства (1998), Сербскай акадэміі навук і мастацтваў (2003) і Інстытута медыцыны.

У 2009 годзе вучоны наведваў Беларусь, быў у музеі гісторыі і культуры яўрэяў Беларусі.

Продкі вучонага ў XVIII стагоддзі жылі ў Мінску, Шклове, Магілёве, Пружанах і Міры. У канцы XIX стагоддзя прадзед Стэнлі, юрыст Вульф Прузінер, які жыў у Маскве, вымушаны з’ехаць у Амерыку пасля высялення яўрэяў з Масквы.

Навуковая дзейнасць

Адкрыў прыёны — інфекцыйныя агенты бялковай прыроды, якія выклікаюць пашкоджанні галаўнога мозга (энцэфалапатыі) чалавека і жывёл, у т.л. скрэйпі (сверб) авечак і губчатую энцэфалапатыю («шаленства») буйнога рагатага быдла.

Вызначыў амінакіслотную паслядоўнасць прыёнавага бялка і індэтыфікаваў яго ген.

Цяпер Прузінер узначальвае навукова-даследчую лабараторыю ў Каліфарнійскім універсітэце ў Сан-Францыска, займаецца даследаваннем прыёнавых хвароб, хваробы Альцгеймера і таўпатыі.

Узнагароды

• 1991 — Potamkin Prize
• 1993 — The Richard Lounsbery Award
• 1993 — Міжнародная прэмія Гайрднера
• 1994 — Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні
• 1995 — The Paul Ehrlich and Ludwig Darmstaedter Prize
• 1996 — Прэмія Вольфа па медыцыне
• 1996 — The Keio International Award for Medical Science
• 1997 — Прэмія Луізы Грос-Хорвіц
• 1997 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
• 1998 — Медаль Бенджаміна Франкліна
• 2010 — Нацыянальны навуковы медаль ЗША

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 125. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0216-4 (Т. 13).

Спасылкі

• Стааронка Стэнлі Б. Прузінера на Нобелеўскім сайце (англ.)
• Афіцыйны сайт Прэміі Луізы Грос-Хорвіц (англ.)
• Prusiner Laboratory Архівавана 13 лютага 2013. на сайце Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Сан-Францыска (англ.)
• Institute for Neurodegenerative Diseases — run by Dr. Prusiner (англ.)