Эдманд Фішэр
| Эдманд Фішэр | |
|---|---|
| англ.: Edmond H. Fischer | |
 | |
| Дата нараджэння | 6 красавіка 1920[1][2][…] (101 год) |
| Месца нараджэння | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | біяхімік, выкладчык універсітэта, хімік |
| Навуковая сфера | біяхімія |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Навуковы кіраўнік | Kurt Heinrich Meyer[d] |
| Член у | |
| Узнагароды | |
 Эдманд Фішэр на Вікісховішчы | |
Эдманд Фішэр (англ.: Edmond H. Fischer, 6 красавіка 1920, г. Шанхай, Кітай) — амерыканскі вучоны ў галіне біяхіміі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1992 годзе разам з Э.Дж. Крэбсам «за адкрыцці, якія тычацца зваротнага фосфарыліравання бялкоў як механізму біялагічнай рэгуляцыі». Ганаровы прафесар Універсітэта Вашынгтона (Сіэтл).
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Фішэр нарадзіўся ў Шанхаі, Кітай. Яго маці нарадзілася ў Францыі, а яго бацька з Аўстрыі[4] Яго дзед па лініі маці пераехаў з Францыі, дзе нарадзіўся і жыў, спачатку ў Індакітай, а затым у Кітай. У Кітаі ён заснаваў газету на французскай мове «Кітайскі курьер» (Courrier de Chine) і французскую муніцыпальную школу, у якую і хадзіў у дзяцінстве Фішэр. У сем гадоў яго адправілі ў школу ў Швейцарыю.
Скончыў хімічную школу ў Жэневе (Швейцарыя) ў 1943 годзе. З 1943 года ў Жэнеўскім, з 1952 года ў Вашынгтонскім універсітэтах (горада Сіэтл).
Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]
Эдманд Фішэр і Эдвін Крэбс пачалі супрацоўніцтва праз шэсць месяцаў пасля пераезду Фішэра ва ўніверсітэт Вашынгтона. Яны вывучалі фермент глікагенфосфарылазы і выявілі, што серыя рэакцый, выкліканых гармонамі і кальцыем, прыводзіць да актывацыі-інактывацыі гэтага фермента. Актывацыя-інактывацыі фермента выклікалася яго зваротным фосфарыліраваннем. Працэс, які адкрылі Фішэр і Крэбс, каталізуе двума ферментамі: пратэінкіназай і фасфатазай. Пратэінкіназы (найбольш распаўсюджаная з іх — тыразінкіназа) пераносіць фасфатных групу з АТФ на гідраксільную групу фермента. Пры гэтым канфармацыя фермента змяняецца, і ён становіцца каталітычна актыўным. Затым бялковая фасфатазы адшчапляе фасфатную групу, і фермент вяртаецца ў першапачатковую неактыўную форму. Аказалася, што такое цыклічнае рэгуляванне ферментатыўнай актыўнасці і адпаведных метабалічных працэсаў надзвычай шырока распаўсюджанае ў прыродзе.[5][6]
Аўтар навуковых прац па праблемах зваротнага фосфарыліравання бялкоў і яго значэнні ў механізмах рэгуляцыі біяхімічных рэакцый у клетках.
Разам з Э. Дж. Крэбсам адкрыў шэраг ферментаў.
Член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1972), член Нацыянальнай АН ЗША (1973).
Зноскі
- ↑ Edmond H. Fischer // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Edmond Henri Fischer // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Edmond Henri Fischer // Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera — Bern: 1998.
- ↑ http://www.bookrags.com/biography/edmond-h-fischer-wap/
- ↑ Fischer, E H; Krebs, E G (1966). Relationship of structure to function of muscle phosphorylase.. 25. 1511–20.
- ↑ KREBS, E G; FISCHER, E H (1964). PHOSPHORYLASE AND RELATED ENZYMES OF GLYCOGEN METABOLISM.. 22. 399–410. doi:.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Fischer, E.H. Autobiography.
- Pacific Northwest Research Institute. About Edmond H. Fischer, Ph.D.
- Hughes, R. 1998. After the Prize
- Беларуская энцыклапедыя:У 18 т. Т.16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — 576 с.: іл.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Біяграфія на сайце Вашынгтонскага ўніверсітэта
- Аўтабіяграфія на Нобелеўскім сайце
- Інтэрв'ю з Эдмандам Фішэрам (відэа)
 Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1976—2000 гадах | |
|---|---|
Бламберг / Гайдузек(1976) • Гіймэн / Шалі / Ялау (1977) • Арбер / Натанс / Сміт (1978) • Кормак / Хаўнсфілд (1979) • Бенасераф / Дасэ / Снел (1980) • Сперы / Х’юбел / Візел (1981) • Бергстрэм / Самуэльсан / Вейн (1982) • Мак-Клінтак (1983) • Ернэ / Кёлер / Мільштэйн (1984) • Браўн / Голдстайн (1985) • Коэн / Леві-Мантальчыні (1986) • Танегава (1987) • Блэк / Элаян / Хітчынгс (1988) • Бішап / Вармус (1989) • Мары / Томас (1990) • Неер / Закман (1991) • Фішэр / Крэбс (1992) • Робертс / Шарп (1993) • Гілман / Родбел (1994) • Льюіс / Нюслайн-Фольхард / Вішаус (1995) • Догерці / Цынкернагель (1996) • Прузінер (1997) • Ферчгат / Ігнара / Мурад (1998) • Блобель (1999) • Карлсан / Грынгард / Кэндэл (2000) | |
Поўны спіс | (1901—1925) | (1926—1950) | (1951—1975) | (1976—2000) | (2001—2025) | |
Тэматычныя сайты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
| ||||
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Нарадзіліся 6 красавіка
- Нарадзіліся ў 1920 годзе
- Нарадзіліся ў Шанхаі
- Выпускнікі Жэнеўскага ўніверсітэта
- Члены Лонданскага каралеўскага таварыства
- Члены і члены-карэспандэнты Нацыянальнай акадэміі навук ЗША
- Члены Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук
- Члены Амерыканскай асацыяцыі садзейнічання развіццю навукі
- Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па медыцыне
- Замежныя члены Лонданскага каралеўскага таварыства
- Біяхімікі ЗША