Ферыд Мурад

Ферыд Мурад
Ферыд Мурад
	англ.: Ferid Murad
	; Ферыд Мурад на лекцыі ў 2006 годзе
Дата нараджэння	14 верасня 1936 (86 гадоў)
Месца нараджэння	Whiting[d], Лейк[d], Індыяна, ЗША;
Грамадзянства	ЗША;
Род дзейнасці	урач, біёлаг, фармаколаг, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	фармакалогія
Месца працы	Тэхаскі ўніверсітэт у Осціне; Стэнфардскі ўніверсітэт; Вірджынскі ўніверсітэт;
Навуковая ступень	доктар філасофіі
Альма-матар	Універсітэт Дэ-Пау[d]; Вірджынскі ўніверсітэт; Заходні рэзервовы ўніверсітэт Кейза[d];
Навуковы кіраўнік	Эрл Сазерленд
Член у	Нацыянальная акадэмія навук ЗША; Кітайская акадэмія навук; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук;
Узнагароды	Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне (1998)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ферыд Мурад (англ.: Ferid Murad, нар. 14 верасня 1936, Уайтынг, Індыяна) — амерыканскі ўрач і фармаколаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1998 годзе разам з Р. Ферчгатам і Л. Ігнарай «за адкрыццё ролі аксіду азоту як сігнальнай малекулы ў рэгуляцыі сардэчна-сасудзістай сістэмы». Паказаў, што нітрагліцэрын і падобныя лекі дзейнічаюць як вазадылататары ў выніку ўтварэння з іх у арганізме аксіду азоту NO, які дзейнічае як сігнальная малекула і расслабляльна дзейнічае на крывяносныя сасуды.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Ферыд Мурад нарадзіўся ва Уайтынгу, штат Індыяна, у сям'і Джабіру Мурада, албанскага імігранта з Гостывара, Македоніі, і Генрыэты Баўмэн, амерыканскай хрысціянкі. Фэрыд выхоўвалася ў хрысціянскіх традыцыях.^[5]

Скончыў Кліўлендскі ўніверсітэт у 1965 годзе. З 1971 года дырэктар Цэнтра навуковых даследаванняў, адначасова прафесар (з 1975 года) Віргінскага ўніверсітэта (г. Шарлатсвіл). У 1981-1989 гадах прафесар Стэнфардскага, з 1988 года Чыкагскага ўніверсітэтаў. У 1997-2011 гадах дырэктар Інстытута малекулярнай медыцыны пры навуковым цэнтры здароўя Універсітэта Тэхаса. З красавіка 2011 года прафесар на кафедры біяхіміі і малекулярнай біялогіі ва ўніверсітэце Джорджа Вашынгтона ў Вашынгтоне.^[6]

Аўтар навуковых прац па вывучэнні ролі аксіду азоту ў кардыяваскулярнай сістэме.

Выявіў, што што ў арганізме аксід азоту выдзяляецца пры распадзе нітрагліцэрыны, і дапусціў, што менавіта ён расшырае кравяносныя сасуды.

Доктар філасофіі (1965).

Ганровы член акадэміі навук і мастацтваў Косава.^[7]

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Рашэнне Нобелеўскага камітэта не прысуджаць прэмію Сальвадору Манкада, які самастойна зрабіў тыя ж вынікі, што і Ігнара, выклікала крытыку з боку шматлікіх вучоных і таварыстваў.^[8]

У маі 2012 года муніцыпалітэт Чаір (Скоп'е) абвясціў Мурада ганаровым грамадзянінам.^[9]

Зноскі

↑ Ferid Murad // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ Ferid Murad // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q464633"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2586178"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Ferid Murad // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>
↑ NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>
↑ [1]“Ferid Murad autobiography”, Nobel Foundation
↑ Nobel Laureate to Join GW | Learninig & Search – the George Washington University
↑ Academy of Sciences and Arts of Kosovo (нявызн.). Academy of Sciences and Arts of Kosovo. Праверана 4 May 2010.
↑ István Hargittai: Salvador Moncada. In: Candid Science II. Conversations with Famous Biomedical Scientists. World Scientific Publishing, 2002, ISBN 1-86094-280-6, S. 565
↑ Arritjet ia dedikoj kombit tim! Архівавана 10 снежня 2013., Telefrafi, 2012-05-31 (in Albanian).

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18. Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Аўтабіяграфія Ферыда Мурада на Нобелеўскім сайце (англ.)
Спіс навуковых публікацый Ф. Мурада (англ.)
The Brown Foundation Institute of Molecular Medicine for the Prevention of Human Diseases Архівавана 9 чэрвеня 2007.

[_913dee942f1267ea-1] Ferid Murad // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_5f3fadd7d2b8d1c8-2] Ferid Murad // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q464633"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2586178"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_2b5dc22a3088799b-3] Ferid Murad // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>

[_6f91517a68bd0f9b-4] NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>

[5] [1]“Ferid Murad autobiography”, Nobel Foundation

[6] Nobel Laureate to Join GW | Learninig & Search – the George Washington University

[7] Academy of Sciences and Arts of Kosovo (нявызн.). Academy of Sciences and Arts of Kosovo. Праверана 4 May 2010.

[8] István Hargittai: Salvador Moncada. In: Candid Science II. Conversations with Famous Biomedical Scientists. World Scientific Publishing, 2002, ISBN 1-86094-280-6, S. 565

[9] Arritjet ia dedikoj kombit tim! Архівавана 10 снежня 2013., Telefrafi, 2012-05-31 (in Albanian).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]