Калій: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др Bot: Migrating 124 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q703 (translate me) |
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
[[File:Potassium.JPG|thumb]] |
[[File:Potassium.JPG|thumb]] |
||
'''Калій''' ({{lang-la|Kalium}}) '''K''' — [[хімічны элемент]] I групы [[Перыядычная сістэма элементаў|перыядычнай сістэмы]]; атамны нумар 19. |
'''Калій''' ({{lang-la|Kalium}}) '''K''' — [[хімічны элемент]] I групы [[Перыядычная сістэма элементаў|перыядычнай сістэмы]]; атамны нумар 19. |
||
Канфігурацыя электронных абалонак: 4s1. |
Канфігурацыя электронных абалонак: 4s1. |
||
Належыць да [[Шчолачныя металы|шчолачных металаў]]. [[Адносная атамная маса|Атамная маса]] 39,0983. [[Ізатоп|Ізатопы]]: <sup>39</sup>K (93,08%) , <sup>41</sup>K (6,91 %) – стабільныя і слаба радыёактыўны <sup>40</sup>K (0,01 %) з перыядам паўраспаду 1,32•10<sup>9</sup> [[год]]. |
Належыць да [[Шчолачныя металы|шчолачных металаў]]. [[Адносная атамная маса|Атамная маса]] 39,0983. [[Ізатоп|Ізатопы]]: <sup>39</sup>K (93,08%) , <sup>41</sup>K (6,91 %) – стабільныя і слаба радыёактыўны <sup>40</sup>K (0,01 %) з перыядам паўраспаду 1,32•10<sup>9</sup> [[год]]. |
||
| Радок 11: | Радок 11: | ||
[[Простыя рэчывы|Простае рэчыва]]: серабрыста-белы [[метал]], пластычны, мяккі. [[Шчыльнасць]]: 862 [[Кілаграм|кг]]/[[кубічны метр]], [[тэмпература плаўлення]] – 63,55 [[Тэмпература|градусаў Цэльсія]], [[тэмпература кіпення]] – 776 °C. [[Соль|Солі]] калію афарбоўваюць полымя ў фіялетавы колер. |
[[Простыя рэчывы|Простае рэчыва]]: серабрыста-белы [[метал]], пластычны, мяккі. [[Шчыльнасць]]: 862 [[Кілаграм|кг]]/[[кубічны метр]], [[тэмпература плаўлення]] – 63,55 [[Тэмпература|градусаў Цэльсія]], [[тэмпература кіпення]] – 776 °C. [[Соль|Солі]] калію афарбоўваюць полымя ў фіялетавы колер. |
||
Прыродныя крыніцы: сільвін KCl, сільвінітKCl•NaCl, карналіт KCI•MgCI<sub>2</sub>•6H<sub>2</sub>O. Найбуйнейшыя радовішчы калійнай солі — у [[Канада|Канадзе]] (каля [[Саскачэван]]а), на [[Урал]]е (раён Солікамска — Бярэзнікаў), у [[Беларусь|Беларусі]] ([[горад Салігорск|Салігорск]]). Вялікія радовішчы — у [[ЗША]], [[Узбекістан]]е, [[Германія|Германіі]]. Утрыманне K<sub>2</sub>O в прамысловых радовішчах 12—30 %. |
Прыродныя крыніцы: сільвін KCl, сільвінітKCl•NaCl, карналіт KCI•MgCI<sub>2</sub>•6H<sub>2</sub>O. Найбуйнейшыя радовішчы калійнай солі — у [[Канада|Канадзе]] (каля [[Саскачэван]]а), на [[Урал]]е (раён Солікамска — Бярэзнікаў), у [[Беларусь|Беларусі]] ([[горад Салігорск|Салігорск]]). Вялікія радовішчы — у [[ЗША]], [[Узбекістан]]е, [[Германія|Германіі]]. Утрыманне K<sub>2</sub>O в прамысловых радовішчах 12—30 %. |
||
Металічны калій атрымліваюць шляхам уздзеяння металічнага [[Натрый|натрыю]] на [[гідраксід]] або хларыд калію. |
Металічны калій атрымліваюць шляхам уздзеяння металічнага [[Натрый|натрыю]] на [[гідраксід]] або хларыд калію. |
||
| Радок 18: | Радок 18: | ||
Хімічна актыўны [[Шчолачныя металы|шчолачны метал]], на [[Паветра|паветры]] хутка акісляецца, энергічна рэагуе з [[Вада|вадою]] і [[Кіслата|кіслотамі]], [[Галагены|галагенамі]], пры павышаных тэмпературах злучаецца з [[сера]]й, [[Селен|селенам]], [[тэлур]]ам, [[вуглярод]]ам, [[вадарод]]ам, [[фосфар]]ам. Не ўзаемадзейнічае з [[азот]]ам. |
Хімічна актыўны [[Шчолачныя металы|шчолачны метал]], на [[Паветра|паветры]] хутка акісляецца, энергічна рэагуе з [[Вада|вадою]] і [[Кіслата|кіслотамі]], [[Галагены|галагенамі]], пры павышаных тэмпературах злучаецца з [[сера]]й, [[Селен|селенам]], [[тэлур]]ам, [[вуглярод]]ам, [[вадарод]]ам, [[фосфар]]ам. Не ўзаемадзейнічае з [[азот]]ам. |
||
[[Валентнасць]]: 1. [[Ступень акіслення]] ў [[Складаныя рэчывы|злучэннях]]: +1. |
[[Валентнасць]]: 1. [[Ступень акіслення]] ў [[Складаныя рэчывы|злучэннях]]: +1. |
||
== Найважнейшыя злучэнні і сферы іх выкарыстання == |
== Найважнейшыя злучэнні і сферы іх выкарыстання == |
||
| Радок 47: | Радок 47: | ||
{{Link GA|en}} |
{{Link GA|en}} |
||
{{Бібліяінфармацыя}} |
|||
{{Normdaten |
|||
|PND= |
|||
|LCCN= |
|||
|VIAF= |
|||
|SELIBR= |
|||
|GKD= |
|||
|SWD=4139553-0 |
|||
|WP= |
|||
}} |
|||
Версія ад 16:55, 2 лістапада 2013
Калій (лац.: Kalium) K — хімічны элемент I групы перыядычнай сістэмы; атамны нумар 19. Канфігурацыя электронных абалонак: 4s1.
Належыць да шчолачных металаў. Атамная маса 39,0983. Ізатопы: 39K (93,08%) , 41K (6,91 %) – стабільныя і слаба радыёактыўны 40K (0,01 %) з перыядам паўраспаду 1,32•109 год.
Упершыню атрыманы ў свабодным выглядзе Г. Дэві у 1807 годзе.
Зямная кара ўтрымлівае 2,5 % па масе (7-е месца па распаўсюджанасці). Уваходзіць у склад шматлікіх мінералаў.
Простае рэчыва: серабрыста-белы метал, пластычны, мяккі. Шчыльнасць: 862 кг/кубічны метр, тэмпература плаўлення – 63,55 градусаў Цэльсія, тэмпература кіпення – 776 °C. Солі калію афарбоўваюць полымя ў фіялетавы колер.
Прыродныя крыніцы: сільвін KCl, сільвінітKCl•NaCl, карналіт KCI•MgCI2•6H2O. Найбуйнейшыя радовішчы калійнай солі — у Канадзе (каля Саскачэвана), на Урале (раён Солікамска — Бярэзнікаў), у Беларусі (Салігорск). Вялікія радовішчы — у ЗША, Узбекістане, Германіі. Утрыманне K2O в прамысловых радовішчах 12—30 %.
Металічны калій атрымліваюць шляхам уздзеяння металічнага натрыю на гідраксід або хларыд калію.
Хімічныя ўласцівасці
Хімічна актыўны шчолачны метал, на паветры хутка акісляецца, энергічна рэагуе з вадою і кіслотамі, галагенамі, пры павышаных тэмпературах злучаецца з серай, селенам, тэлурам, вугляродам, вадародам, фосфарам. Не ўзаемадзейнічае з азотам. Валентнасць: 1. Ступень акіслення ў злучэннях: +1.
Найважнейшыя злучэнні і сферы іх выкарыстання
- сплаў калію з натрыем — цепланосьбіт, у тым ліку для ядзерных рэактараў;
- перакіс калію (наваксід) — KO2 — ужываецца для аднаўлення складу паветра на падводных лодках, пры яго ўзаемадзеянні з паветра вызваляецца чысты кісларод і паглынаецца вуглякіслы газ;
- гідраксід KOH – кампанент электралітаў.
- карбанат кадію (паташ) K2CO3 — для вытворчасці мыйных сродкаў, шкла, у тэкстыльнай і скураной вытворчасці, як угнаенне.
Найважнейшае гаспадарчае значэнне маюць Калійныя угнаенні.
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 7. — 608 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0130-3.
- Болсун А. Н. Краткий словарь физических терминов / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 150. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)
У Сеціве
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Калій
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Шаблон:Link FA Шаблон:Link GA Шаблон:Link GA
Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
|---|---|---|---|---|