Другая япона-кітайская вайна (1937—1945)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Япона-кітайская вайна (1937—1945)
Асноўны канфлікт: Другая сусветная вайна
Bundesarchiv Bild 183-U1002-502, Japanisch-Chinesischer Krieg.jpgЯпонскія войскі ў наваколлях Даньяна.
Снежань 1937
Дата 7 ліпеня 19379 верасня 1945 (малаважныя ваенныя сутыкненні з 1931)
Месца Кітай
Прычына Агрэсіўная палітыка Японіі
Нагода: абстрэл японцамі Моста Марка Пола
Вынік Аператыўная перамога Японіі. Стратэгічны вынік: Паражэнне Японіі, перамога Кітая.
Змены Перадача Кітайскай рэспубліцы Тайваня і Пескадорскіх астравоў
Праціўнікі
Сцяг Тайваня Кітайская рэспубліка Сцяг Японскай імперыі Японская імперыя
Камандуючыя
Commander-in-Chief Flag of the Republic of China.svg Чан Кайшы
Flag of the Republic of China Army.svg Чэнь Чэн
Flag of the Republic of China Army.svg Янь Сішань
Flag of the Republic of China Army.svg Фэн Юйсян
Flag of the Republic of China Army.svg Лі Цзунжэнь
Flag of the Republic of China Army.svg Сюэ Юэ
Flag of the Republic of China Army.svg Бай Чунсі
Flag of the Republic of China Army.svgFlag of the Chinese Communist Party.svg Чжу Дэ
Flag of the Republic of China Army.svgFlag of the Chinese Communist Party.svg Е Цін
Flag of the Republic of China Army.svgFlag of the Chinese Communist Party.svg Маа Цзэдун
Flag of the Republic of China Army.svgСцяг ЗША (48 зорак) Дж. Стылвел
Flag of Korea (1882–1910).svg Кім Гу
Flag of the Japanese Emperor.svg Хірахіта
Flag of Japan (1870–1999).svg Фумімара Каноэ
War flag of the Imperial Japanese Army.svg Хідэкі Тадзё
Japan Kouzoku Flag 16ben.svg Прынц Кан'ін Катахіта
War flag of the Imperial Japanese Army.svg Іванэ Мацуі
War flag of the Imperial Japanese Army.svg Хадзімэ Сугіяма
War flag of the Imperial Japanese Army.svg Сюнроку Хата
War flag of the Imperial Japanese Army.svg Ёсідзіра Умэдзу
Flag of the Emperor of Manchukuo.svg Пу І
Flag of China (1912–1928).svg Ван Кэмінь
Flag of China (1912–1928).svg Інь Жугэн
Flag of the Dadao Municipal Government of Shanghai.svg Су Сівэнь
Flag of Mongol United Autonomous Government (1937-1939).svg Ёнданванчуг
Flag of Mongol United Autonomous Government (1937-1939).svgFlag of the Mengjiang.svg Дэ Ван Дэмчыгдонраў
Flag of Mongol United Autonomous Government (1937-1939).svgFlag of the Mengjiang.svg Лі Шаўсінь
Flag of Chanan.svg Юй Піньцын
Flag of Chanan.svg Ду Юньюй
Flag of Jinbei.svg Ся Гун
Flag of Reformed Government of the Republic of China.svg Лян Хунчжы
Flag of the Republic of China-Nanjing (Peace, Anti-Communism, National Construction).svg Ван Цзінвэй
Flag of the Republic of China-Nanjing (Peace, Anti-Communism, National Construction).svg Чэнь Гунбо
Страты
3 211 420 ваенных забітымі[1],
7 750 000 усяго[1]

17 530 000 мірных жыхароў забітымі

380 000 ваенных[2]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Япона-кітайская вайна (19371945, іначай[3] 19311945) - вайна між Кітаем і Японіяй, якая працягвалася з 7 ліпеня 1937 (але часам лічыцца, што гэтая вайна пачалася з японскім уварваннем у Маньчжурыю 18 верасня 1931) да жніўня 1945 (скончылася разам з капітуляцыяй Японіі ў 2-й сусв. вайне).

Нягледзячы на тое, што абедзве дзяржавы вялі перыядычныя баявыя дзеянні з 1931 года, поўнамаштабная вайна разгарнулася ў 1937 годзе і скончылася капітуляцыяй Японіі ў 1945. Вайна стала следствам імперыялістычнага курсу Японіі на палітычнае і ваеннае панаванне ў Кітаі для захопу велізарных сыравінных рэзерваў і іншых рэсурсаў, які праводзіўся на працягу некалькіх дзесяцігоддзяў. У той жа час, рост кітайскага нацыяналізму і пашырэнне ідэі самавызначэння (як кітайскага, так і іншых народаў былой імперыі Цын) зрабілі ваеннае сутыкненне непазбежным. Да 1937 года бакі сутыкаліся ў спарадычных баях, так званых «інцыдэнтах», таму што абодва бакі па шматлікіх прычынах устрымліваліся ад развязвання татальнай вайны. У 1931 годзе адбылося ўварванне ў Маньчжурыю (таксама вядомае як «Мукдэнскі інцыдэнт»). Апошнім з падобных інцыдэнтаў стаў інцыдэнт на Лугаўцяа — абстрэл японцамі моста Марка Пола 7 ліпеня 1937 года, які адзначыў афіцыйны пачатак поўнамаштабнай вайны паміж дзвюма краінамі.

З 1937 па 1941 гады Кітай ваяваў, абапіраючыся на дапамогу ЗША і СССР, зацікаўленых у зацягванні Японіі ў «балота» вайны ў Кітаі. Пасля нападу японцаў на Пёрл-Харбар Другая япона-кітайская вайна стала часткай Другой сусветнай вайны.

Назвы[правіць | правіць зыходнік]

У розных гістарыяграфіях існуюць шматлікія альтэрнатыўныя назвы гэтай вайны:

  • Ціхаакіянская вайна: назва, найчасцей ужываная ў часы саюзніцкай акупацыі пасля 2 сусв. вайны, і якая падкрэслівае адрозненне перыядаў з 1937 да 7.12.1941 і пасля 7.12.1941.
  • Вялікая ўсходнеазіяцкая вайна: назва, якой аддаюць перавагу аўтары правых рэвізіянісцкіх поглядаў.
  • Кітайскі інцыдэнт: назва ў канцы 1930—пач. 1940-х гг.
  • Вайна Японіі і Кітая: сучасны адпаведнік назвы "Кітайскі інцыдэнт".
  • Пятнаццацігадовая вайна: назва, якой аддаюць перавагу аўтары левых поглядаў; назва прыймае храналогію вайны з пачаткам у 1931.
  • Вайна супраціўлення[4].
  • Антыяпонская вайна[4].
  • Кітайска-японская вайна (1937–1945): паў-стандартная назва ў гістарыяграфіі Рэспублікі Кітай (Тайвань).
  • Народна-вызваленчая вайна кітайскага народу 1931―1945.

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. а б Усярэдненая адзнака па шматлікіх крыніцах: http://users.erols.com/mwhite28/warstat1.htm
  2. Большая колькасць на аснове Clodfelter, Michael — Warfare and Armed Conflict: A Statistical Reference to Casualty and Other Figures, 1618—1991, ніжняе — па: http://users.erols.com/mwhite28/warstat1.htm
  3. Гл. Назвы ў гістарыяграфіі.
  4. а б Храналогіі 1937–1945 або 1931–1945.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Theodore F. Cook, Jr. The China War: A Bibliographical Exploration of Major Works in English on the “China–Japan Conflict” and “Sino–Japanese Relations” in the Second World War Era. ― PDF у Сеціве Архівавана 17 кастрычніка 2006..

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]