Мая малітва (1906)

Мая малітва
Жанр	верш
Аўтар	Янка Купала
Мова арыгінала	беларуская
Дата напісання	5 ліпеня 1906
Дата першай публікацыі	1929
Апублікаваны ў	Полымя
Тэкст твора ў Вікікрыніцах

«Мая́ малі́тва» — верш Янкі Купалы, напісаны 5 ліпеня 1906 года. Упершыню надрукаваны ў 1929 годзе ў часопісе «Полымя» (№ 2). Тэматычна прымыкае да купалаўскіх твораў аб ролі паэта і паэзіі ў жыцці народу, іх сувязі з людзьмі працы і роднай зямлёй.

Апісанне

Паэт жыве верай і надзеяй на лепшую будучыню свайго народа і роднага края. Купала абяцае маліцца «да яснага сонейка» за ўсіх сіротаў і бедакоў, каб яно часцей заглядала ў іх цёмныя хаты, маліцца «да хмараў з грымотамі», каб яны не пасылалі перуноў і градаў на скупыя ўраджаямі палі гаротных сялян. Аўтар блізка да сэрца бярэ ўсе жыццёвыя клопаты мужыка-гаротніка, шчыра жадае памагчы яму перамагаць бяду, нястачы і беднасць. Купала прыгадвае павер’е, якое бытавала ў народзе: нібыта, калі памірае чалавек, адразу згасае яго зорка. Паэт жа хоча, каб зоркі згасалі не так часта, каб працаўнік, улюбёны ў жыццё і ў сваю ніву, жыў шчасліва і доўга. Малітва яго зямная і жыццёвая, насычаная сацыяльным зместам, самымі гуманнымі намерамі.

Верш напісаны 4-стопным амфібрахіем, разважлівы і няспешны ў сваім рытмічным ладзе. Паэтыку верша вызначае рамантычная і фальклорная сімволіка. Твор мае кальцавую кампазіцыю: першая і апошняя строфы аднолькавыя, толькі апошні радок зменены («Ужо больш не шалелі над роднай зямлёй» першае страфы заменена на «Не вылі над роднай зямлёй, нада мной» у апошняй страфе). Гэтым паэт падкрэсліваў, што ён не аддзяляе свой лёс ад лёсу роднае зямлі, Бацькаўшчыны.

Значэнне

Верш меў уплыў на маладую беларускую паэзію савецкага часу, у прыватнасці на М. Чарота (верш «Каб я быў…»).

Пераклады і мастацкія ўвасабленні

На асецінскую мову верш пераклаў А. Пухаеў, на англійскую — У. Мэй і В. Рыч, на малдаўскую — П. Дарые, на рускую — А. Пракоф’еў, І. Садоф’еў, на ўкраінскую — А. Малышка. Верш таксама з’явіўся ў французскім перакладзе (перакладчык не названы) у анталогіі беларускай паэзіі «У краіне паэтаў» (Парыж, 1982).

У 1994 годзе спалучаны і крыху зменены тэкст двух аднайменных вершаў Я. Купалы «Мая малітва» (прыпеў узяты з верша 1912 года, а асноўны тэкст — з ранняга верша 1906 года, пры гэтым у прыпеве слова «загон» заменена на слова «народ», а замест Купалавага «распетаю душой» ужыта акрэсленне «распятаю») паклаў на музыку кампазітар, удзельнік гурту «Песняры» А. Моўчан. Выконваў песню «Малітва» кіраўнік гурту Ул. Мулявін.

Літаратура

• Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с, 26 л. іл.; Артыкул «Мая малітва» / Аўтар — М. Барсток. — С. 387—388.

Спасылкі

• Гуказапіс песні «Малітва» гурту «Песняры» на сайце YouTube