Уша (прыток Нёмана)

Уша
Характарыстыка
Даўжыня	105 км
Басейн	1 220 км²
Расход вады	7,3 м³/с
Вадацёк
Выток
• Месцазнаходжанне	каля в. Качановічы
• Каардынаты	53°11′30″ пн. ш. 26°44′17″ у. д.
Вусце	Нёман
• Каардынаты	53°34′15″ пн. ш. 26°21′53″ у. д.
Размяшчэнне
Водная сістэма	Нёман → Балтыйскае мора
Краіна	Беларусь
Рэгіёны	Мінская вобласць, Гродзенская вобласць
Раёны	Нясвіжскі раён, Карэліцкі раён
выток вусце
— выток, — вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уша́ — рака ў Нясвіжскім раёне Мінскай вобласці і Карэліцкім раёне Гродзенскай вобласці Беларусі, левы прыток Нёмана.

Даўжыня ракі 105 км. Плошча вадазбору 1220 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 7,3 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,5 ‰.

Назва

Назва Уша балцкага паходжання.

Корань Uš- таксама ў іншых (двух) гідронімах Уша (прыток Віліі і прыток Бярэзіны), у назве ракі Ушача.

Корань Uš- з’яўляецца варыянтам кораня Us-. Абодва аднолькава ад індаеўрапейскага *aus- / *us- «блішчэць, ззяць», ад якога літоўскае aušra «зара», apy-ūšris «час перад світанкам», латышскае *Ūss (балцкае боства зары).

Назвы Уша і Уса канцэнтруюцца ў адным рэгіёне, паабапал лініі нёманска-дняпроўскага водападзелу. На ўсходзе — Уса і Уша выцякаюць і працякаюць адна побач з адной паміж Мінскам і Беразіном. На захадзе — дзве Усы і дзве Ушы сканцэнтраваныя паміж Маладзечнам і Нясвіжам.

Корань Us- у водных назвах Уса (два прытокі Нёмана, прыток Бярэзіны), Усія (прыток Угры), Усая, Усвятка (рака ў верхнім цячэнні Дняпра), Усвяж (прыток бярэзінскай Гайны), Усвят (возера на Задзвінні).

Водныя назвы з коранем Us- / Uš- матываваныя блішчастасцю воднай паверхні.

Назва Уша значыць «Блішчастая (рака)».

Асноўныя прытокі

Справа: Пясочная, Міранка.

Злева: Гарадніца, Сноўка, Змейка, Цятранка.

Агульнае

Пачынаецца каля заходняй ускраіны вёскі Качановічы Нясвіжскага раёна, упадае ў Нёман на ўсход ад вёскі Ярэмічы Карэліцкага раёна. Замярзае ў сярэдзіне снежня, крыгалом у канцы сакавіка. Каля Нясвіжа і вёскі Качановічы цячэ праз сажалкі. Прымае сцёк з меліярацыйных каналаў.

Даліна не выражана, схілы забалочаныя. Пойма двухбаковая, забалочаная, шырыня разліву ў ніжнім цячэнні да 2,5 км, у верхнім і сярэднім — ад 100 м да 1 км. Рэчышча на працягу 10,1 км каналізаванае: ад вытоку да сажалкі Дзікая (7,3 км) і за 1,5 км на паўночны ўсход ад вёскі Еськавічы да вёскі Круты Бераг (2,8 км).

Літаратура

• Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1–2. – Л., 1971.
• Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. (руск.)
• Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — С. 293. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).