Перайсці да зместу

Задашчэнне

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Вёска
Задашчэнне
Краіна
Вобласць
Раён
Сельсавет
Каардынаты
Водныя аб’екты
Насельніцтва
  • 81 чал. (2019)
Часавы пояс
Тэлефонны код
+375 1713
Аўтамабільны код
5
Задашчэнне на карце Беларусі ±
Задашчэнне (Беларусь)
Задашчэнне
Задашчэнне (Мінская вобласць)
Задашчэнне

Задашчэ́нне[1] (трансліт.: Zadaščennie, руск.: Задощенье) — вёска ў Пухавіцкім раёне Мінскай вобласці, на рацэ Шаць. Уваходзіць у склад Шацкага сельсавета.

Ранняя гісторыя

[правіць | правіць зыходнік]

Задашчэнне вядома прынамсі з другой паловы XVIII стагоддзя як фальварак, які адносіўся да маёнтка Шацк уласнасці Аскеркаў. Сустракалася таксама назва Загашчэнне. Фальварак уваходзіў у склад Менскага павета Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага[2]. У 1788 годзе Юзаф Габрыэль Аскерка прадае Задашчэнне разам з фальваркамі Габрыелеўка і Пагарэльцы Людвіку і Зоф’і з Яварынскіх Грушвіцкіх, ротмістру Берасцейскага ваяводства. Паводле інвентару, у Задашчэнні тады быў 61 дым[3].

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Ігуменскім павеце Мінскай губерні. Пазней фальваркі ізноў сталі ўласнасцю Аскеркаў[3]. На 1800 год была карчма.

Жыццё Юзафа Габрыеля Аскеркі не па сродках вычарпала яго рэсурсы і прывяло да эксдывізіі ў канцы 1812 года, якая працягвалася да 1816 года. Эксдывізійны суд складаўся з Караля Тавянскага, Пятра Завадскага і Вінцэнта Павенскага[4]. Эксдывізія аддзяліла ад Шацка фальваркі Габрыэлеўку і Стары Шацк з вёскай Задашчэнне (39 дымоў) на карысць крэдытораў Пуцятаў[4]. Тут жылі падданыя Пуцятаў, якія працавалі на дамены Габрыэлеўка і Стары Шацк. Таксама тут атрымаў невялікую спадчыну Станіслаў Брылеўскі, які заклаў маёнтак Уборкі[5].

Пасля 1861 года ў Шацкай воласці Ігуменскага павета. У 1885 годзе была адкрыта школа граматы, на 1890 год у ёй вучыліся 12 хлопчыкаў і 2 дзяўчынкі. На 1889 год буйнымі землеўладальнікамі ў вёсцы Задашчэнне былі дваране рыма-каталіцкага веравызнання Вернікоўскі Вікенцій (Вінцэнт) Ігнатавіч (33 дзесяціны зямлі) і Вернікоўская Еўфрасіння Рыгораўна (18 дзесяцін)[6], ва ўрочышчы дваранін рыма-каталіцкага веравызнання Брылеўскі Станіслаў Фаміч (30 дзесяцін)[7]. Паводле перапісу 1897 года дзейнічала царква і хлебазапасны магазін.

Карта ваколіц Шацка 1927 года, на якой пазначана вёска Задашчэнне (Задашчаньне)

З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў пад акупацыяй Польшчы (Мінская акруга ГУУЗ).

З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. З 20 жніўня 1924 да 16 ліпеня 1954 года цэнтр Задашчэнскага сельсавета. У 1920-х гадах дзейнічала школа 1-й ступені, на 1922 год было 30 вучняў. У 1930-х гадах праведзена прымусовая калектывізацыя, на 1933 год быў калгас «Асілак», былі кузня і ганчарны завод.

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да 3 ліпеня 1944 года пад акупацыяй Германіі, акупацыйныя войскі забілі 300 мірных жыхароў.

У 1954—1960 гадах у складзе Слабадскога сельсавета, з 1 красавіка 1960 года ў складзе Шацкага сельсавета[8].

  • 1800 год — 30 двароў, 266 жыхароў
  • 1870 год — 258 жыхароў мужчынскага полу
  • 1897 год — 128 двароў, 678 жыхароў
  • 1908 год — 72 двары, 984 жыхары[9]
  • 1917 год — 3 аднайменныя вёскі, агулам 174 двары, 931 жыхар[10]
  • 1960 год — 111 жыхароў
  • 2002 год — 77 двароў, 145 жыхароў
  • 2009 год — 123 жыхары[11]
  • 2012 год — 53 двары, 90 жыхароў
  • 2019 год — 81 жыхар[12]

Вядомыя асобы

[правіць | правіць зыходнік]
  1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт За́дашань, м.
  2. Вялікі гістарычны атлас Беларусі : у 4 т. / Дзяржаўны камітэт па маёмасці Рэспублікі Беларусь, Рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Белкартаграфія»; рэдкалегія: В. Л. Насевіч (галоўны рэдактар) [і інш.]. — Мінск: Белкартаграфія. — Т. 2 / [складзены і падрыхтаваны да друку ў 2012 г. ; спецыяльны змест распрацавалі: Я. К. Анішчанка і інш.]. — 1 атлас (347, [4] с.) : каляр., карты, тэкст, іл., паказальнік с. — ISBN 978-985-508-245-4. С. 229.
  3. а б SgKP 1895, s. 249.
  4. а б SgKP 1890, s. 756.
  5. SgKP 1895, s. 250.
  6. Списокъ Землевладѣльцевъ Минской Губерніи за 1888 год 1889, с. 171.
  7. Списокъ Землевладѣльцевъ Минской Губерніи за 1888 год 1889, с. 166.
  8. Рашэнне выканкома Мінскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 1 красавіка 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 10.
  9. Ярмоловичъ В. 1909, с. 67.
  10. Список населенных мест Б.С.С.Р. (б. Минской губернии) 1924, с. 125.
  11. Итоговые данные перепеси населения Республики Беларусь 2009 года Архівавана 2 кастрычніка 2019.
  12. Belarus. pop-stat.mashke.org. Праверана 7 мая 2025.