Радзівіл Осцікавіч

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Радзівіл Осцікавіч
«Трубы»
«Трубы»
Маршалак гаспадарскі
1420 — 1429
Манарх Вітаўт
3-і Маршалак земскі
1433 — 1434
Манарх Казімір IV Ягелончык
Папярэднік Румбольд Валімонтавіч
Пераемнік Петраш Мантыгірдавіч
1-ы Маршалак гаспадарскі
1440 — 1452
Манарх Казімір IV Ягелончык
Пераемнік Рыгор Осцік
Староста ўшпольскі і пянянскі
1442 — 1477
Манарх Казімір IV Ягелончык
Пераемнік Мікалай Радзівілавіч
5-ы Маршалак земскі
1463 — 1474
Манарх Казімір IV Ягелончык
Папярэднік Петраш Мантыгірдавіч
Пераемнік Станька Судзівоевіч
5-ы Ваявода троцкі
1466 — 1477
Манарх Казімір IV Ягелончык
Папярэднік Андрэй Саковіч
Пераемнік Станька Судзівоевіч
8-ы Кашталян віленскі
1475 — 1477
Манарх Казімір IV Ягелончык
Папярэднік Войцех Янавіч Манівід
Пераемнік Ян Кезгайлавіч

Нараджэнне 1384
Смерць 1477[2]
Род Радзівілы
Бацька Крысцін Осцік
Дзеці Мікалай, Юрый[1], Ганна
Дзейнасць палітык

Радзівіл Осцікавіч (памёр у 1477?) — літоўскі баярын, вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч, родапачынальнік Радзівілаў.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Старэйшы сын баярына Осціка. Упершыню згадваецца ў 1411 г. у дакуменце Таруньскай дамовы[3]. У 1420—28 згадваецца як маршалак гаспадарскі вял. кн. Вітаўта. Як сведка падпісаў акт уніі ВКЛ з Польшчай 15.10.1432. Маршалак земскі (вялікі) у 1433—34 і 1463—74. Пасля гібелі вял. кн. Жыгімонта Кейстутавіча Радзівіл Осцікавіч падтрымаў абранне на трон Казіміра IV (1440). Хутка атрымаў ад яго пасады маршалка гаспадарскага і дзяржаўцы анікштанскага. У 1441 быў паслом да караля польскага і венгерскага Уладзіслава III з мэтай забяспечыць прызнанне ўлады Казіміра ў ВКЛ. У 1445 удзельнічаў у выправе ў Вялікае княства Маскоўскае супраць Дзмітрыя Шамякі, каб дапамагчы маскоўскаму вял. кн. Васілю II аднавіць сваю ўладу. Удзельнічаў у заключэнні мірнага дагавора паміж ВКЛ, Польшчай і Нямецкім ордэнам у Растэнбургу (1448). У 1449 з дапамогай Васіля II паспяхова дзейнічаў супраць мяцежнага князя Міхаіла Жыгімонтавіча, адваяваў Старадуб, Ноўгарад-Северскі, Радагашч, Пуціўль, Бранск. 3 Кіева войска Радзівіла Осцікавіча рушыла ў Крым, дзе на трон быў вернуты саюзны ВКЛ хан Хаджы-Гірэй. У 1-й пал. 1450-х г. Радзівіл Осцікавіч узначаліў магнацкую апазіцыю супраць вял. кн. Казіміра і быў ёй прапанаваны як кандыдат на велікакняжацкі пасад. Выехаў за падтрымкай да хана Залатой Арды Сеід Ахмеда, але той быў разбіты Хаджы-Гірэем, а паранены Радзівіл Осцікавіч трапіў у палон. У 1455 вярнуўся ў ВКЛ, дзе быў пазбаўлены ўсіх пасад. Пасля адышоў ад апазіцыі, зноў стаў маршалкам земскім, адначасова з 1463 ваявода троцкі і з 1475 кашталян віленскі. Разам з Міхалам і Янам Кезгайламі кіраваў ВКЛ у час адсутнасці ў дзяржаве вялікага князя. У 1470-х г. узначальваў дэлегацыі на перагаворах па памежных спрэчках з Псковам і Інфлянцкім ордэнам. Валодаў маёнткамі ў Літве (Біржы, Кейданы, Муснікі, Шырвінты, Упнікі і інш.), Нягневічамі пад Навагрудкам, Харашэвічамі пад Слонімам, Бостынем на Піншчыне. Як нябожчык згадваецца 13 жніўня 1477 г[4].

Меў дачку Ганну, сына Мікалая.

Зноскі

  1. Risinskis, S. Trumpas pasakojimas apie garsiuosius šviesiausiojo didiko, Biržų ir Dubingių kunigaikščio Kristupo Radvilos žygius / Saliamonas Risinskis; [parengė, iš lotynų kalbos vertė, komentarus ir pratarmę parašė Sigitas Narbutas]. — Vilnius: Liet. literatūros ir tautosakos inst., 2000. — 253, [1] p., [6] iliustr. lap.: faks. — P. 137, 140. — ISBN 9986-513-90-1.
  2. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 / пад рэд. J. WolffKraków: 1885. — С. 78.
  3. Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. II (1382 — 1445) / coll. opera A. Lewicki. — Cracovia: Sumptibus Acad. Litterarum, 1891. — [3], LXXVII, [3], 531, [1] s. — S. 42.
  4. Rachunki królewskie z lat 1471 — 1472 i 1476 — 1478 / [Oprac. S. Gawęda, Z. Perzanowski, A. Strzelecka]; Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. — Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo PAN, 1960. — XXI, [1], 308, [2] s., [14] k. tabl.: err. — S. 182. — (Materiały Komisji Naul Historycznych; № 2).

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]