Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства

З пляцоўкі Вікіпедыя
Jump to navigation Jump to search
Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства
Выданне
Жанр Фэнтэзі
Аўтар Алег Грушэцкі
Мова арыгінала беларуская
Дата першай публікацыі 2021
Выдавецтва Чатыры чвэрці
Колькасць старонак 224[1]
Ілюстратар Віктар Козел
Электронная версія
ISBN 978-985-581-420-8

«Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства» — фэнтэзі на падставе беларускай міфалогіі[2], першая частка прыгодніцкіх гісторый юнакоў у іншасвеце, які нагадвае беларускае Сярэднявечча. Аўтар кнігі — Алег Грушэцкі. Рэдактар — Аксана Спрынчан, ілюстратар — Віктар Козел. Выдавецтва «Чатыры чвэрці», 2021 год. Для дзяцей малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту[3][4].

Сюжэт[правіць | правіць зыходнік]

Nuvola apps kaboodle.svg Вонкавыя відэафайлы
Nuvola apps kaboodle.svg Буктрэйлер да кнігі «Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства»

Юныя брат і сястра, Янка і Мілана, прыязджаюць на летнія вакацыі ў вёску і выпадкова знаходзяць у дзедавай каморы загадкавае старажытнае люстэрка, упрыгожанае шляхецкім гербам, праз якое трапляюць у таямнічае каралеўства Сварга, якое нагадвае беларускае Сярэднявечча і адначасова казачны свет, дзе ўсё жывое размаўляе чалавечай мовай, дзе ёсць рыцары, Цмок, міфічныя істоты з беларускіх паданняў: волат Вярнігара, вужалкі, гарцукі і злыдні, ваўкалакі, лясун, багнік Кадук…[5]. Але тое, калісьці шчаслівае ды славутае каралеўства, падманам і падступствам захапіў злы чараўнік Волх, які ўтрымліваецца на троне пры дапамозе чарадзейства і бязлітасных чорных ваўкалакаў, ды трымае ўсіх мірных жыхароў каралеўства ў спалоху[6].

Згодна са старажытнай легендай, якая захавалася ў мудрага Пугача, менавіта гэтым юнакам належыць выратаваць каралеўства[7]. Яны бяруцца за справу і выпраўляюцца ў небяспечнае падарожжа — праз страшны Чорны Лес і праз топкае балота брыдкага багніка Кадука. Юныя героі аб’яднаюць вакол сябе просты люд, парэшткі ваяроў і рыцараў, а яшчэ мужных баявых мядзведзяў і дужых бясстрашных зуброў. Нават сапраўднага Цмока перавабліваюць на свой бок. У барацьбе ім дапаможа дух еднасці, гатоўнасць ахвяраваць сабою за іншага, дабрыня і арыентаванасць у бок святла[6].

Юнакоў чакаюць неверагодныя прыгоды, рыцарскія бітвы, таямніцы, складаныя загадкі-галаваломкі, барацьба за волю і вызваленне краю ад злога чарадзея і ненавісных чорных ваўкалакаў. Але прыгоды і бітвы, пераадоленне ўласных страхаў і перашкод толькі гартуюць, і зробяць са звычайных хлопчыка і дзяўчынкі сапраўдных герояў[2][8].

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Пісьменнік Алег Грушэцкі з кнігай

У першапачатковым варыянце раман быў напісаны 10 лістапада 2012 года[9]. За восем гадоў кніга каля пяці разоў перапісвалася, праводзіліся кансультацыі з рэдактарамі, сябрамі-пісьменнікамі і гісторыкамі для паляпшэння твора. Былі пэўныя праблемы і з публікацыяй — доўгі час аўтар шукаў выдавецтва, якое пагадзілася б надрукаваць кнігу[9].

У красавіку 2021 года кніга выйшла ў выдавецтве «Чатыры чвэрці». Рэдактарам кнігі стала адна з лепшых рэдактараў Беларусі дзіцячая пісьменніца Аксана Спрынчан. Аформіў кнігу таленавіты мастак Віктар Козел, выкладчык па маляванню ў Крупіцкай школе мастацтваў[3].

Упершыню кніга была прадстаўлена на юбілейнай творчай вечарыне святкавання 15-годзя Паэтычнага тэатра «Арт. С» 23 красавіка 2021 года, амаль адразу пасля выхаду з друку[10].

Крытыка[правіць | правіць зыходнік]

Кніга з’яўляецца ўнікальнай тым, што яе можна назваць сапраўдным беларускім фэнтэзі[3]. Як адзначылі ў самім выдавецтве, кніга была вельмі ўпадабаная юнымі чытачамі[11][12].

У маі 2021 года ў Нацыянальнай акадэміі навук прайшоў II Міжнародны форум даследчыкаў беларускай казкі, на якім, сярод іншых, быў прадстаўлены даклад «Ідэйна-вобразныя пошукі ў кнізе казак Алега Грушэцкага „Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства“», аўтар даклада — літаратуразнаўца і навуковы супрацоўнік аддзела ўзаемасувязей літаратур «Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі» Таццяна Барысюк[13]. Літаратуразнаўцы, якія таксама прымалі ўдзел у навуковай канферэнцыі, пагадзіліся, што твор з’яўляецца высокамастацкім, сімволіка-алегарычным, і базуецца на беларускім фальклоры. А сама Таццяна Барысюк лічыць, што ён нават варты экранізацыі або інсцэніроўкі[14].

Навуковы супрацоўнік Дзяржаўнага літаратурнага музея імя Максіма Багдановіча літаратурны крытык газеты «Літаратура і мастацтва» Яна Будовіч кажа, што пачатак апавядання пачынаецца, здаецца, і не з самага арыгінальнага хода, бо завязка пабудаваная па класічнай схеме, але арыгінальнасць твора выяўляеццацца далей па сюжэце. У сцэне з гарцукамі, пачварнымі чорнымі чалавечкамі з чорнымі лютымі тварамі, якія, ледзь кранаючыся травы, скачуць па наваколлі на невялічкіх карузлікавых конях і пры гэтым злосна смяюцца дзіцячымі пранізлівымі галасамі, Будовіч бачыць алюзію, адсыл на «Дзікае паляванне караля Стаха». Галоўных герояў кнігі, юных Янку і Мілану, аўтару атрымалася надзяліць нестандартным мысленнем, што, па словах крытыка, ярка выяўляецца ў тым, як яны распрацоўвалі стратэгічныя планы бітваў. Майстэрству тых малалетніх стратэгаў пазайздросцілі б праслаўленыя палкаводцы, тут ёсць чаму павучыцца, лічыць Таццяна Будовіч. Юным героям кнігі прысутны еднасць, дабрыня, ахвярнасць, велікадушнасць і арыентаванасць у бок святла. Усё гэта спрыяе здзяйсненню самых смелых дзіцячых памкненняў. Ёсць у дзіцячай казцы і алюзіі на шэраг дарослых праблем. Асэнсоўваючы твор, крытык філасафічна заўважае: «няма казак лепшых ад тых, што складаюцца самім жыццём». На думку Яны Будовіч кніга будзе цікавай не толькі дзецям, але і дарослым, бо «яна вучыць непрамалінейна мысліць, знаходзіць выйсце там, дзе яго, здавалася б, няма і быць не можа, думаць і клапаціцца найперш пра тых, хто побач: калі ёсць адчуванне еднасці, пераадолець магчыма ўсё»[6].

Літаратурны крытык Кася Іофе з Кракаўскага Ягелонскага ўніверсітэта (Польшча) назвала кнігу ўнікальнай, бо гэта «першае беларускае фэнтэзі, дакладна напісанае канкрэтна для дзяцей на падставе беларускага фальклору, і яе героямі з’яўляюцца міфічныя постаці беларускіх легенд, а падзеі разгортваюцца ў свеце, які нагадвае беларускае Сярэднявечча». Алега Грушэцкага крытык лічыць адным з найлепшых дзіцячых фантастаў[15].

Зноскі

  1. ↑ Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства. Чатыры чвэрці (29 лістапада 2021). Праверана 21 чэрвеня 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 Выйшла новая кніга Алега Грушэцкага. Гэта фэнтэзі на аснове беларускага фальклору. Новы Час (4 мая 2021). Архівавана з першакрыніцы 31 мая 2021. Праверана 31 мая 2021.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства”. Беларускае Радыё Рацыя (8 чэрвеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2021. Праверана 8 чэрвеня 2021.
  4. ↑ Белорусские писатели и издатели рассказали о книжных новинках ко Дню письменности(руск.) . Belarus.by (19 жніўня 2021). Архівавана з першакрыніцы 21 верасня 2021. Праверана 21 верасня 2021.
  5. ↑ Фэнтэзі па-беларуску. Пабачыла свет новая кніга Алега Грушэцкага «Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства». Народная Воля (14 мая 2021). Архівавана з першакрыніцы 22 чэрвеня 2021. Праверана 22 чэрвеня 2021.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Яна Будовіч Дабрыня супраць злых чараў // Літаратура і мастацтва : газета. — Мн.: 18 чэрвеня. — № 24. — С. 6. Архівавана з першакрыніцы 22 чэрвеня 2021.
  7. ↑ Фэнтэзі па-беларуску. Прыгоды паводле беларускіх паданняў. Наша Ніва (12 мая 2021). Архівавана з першакрыніцы 22 чэрвеня 2021. Праверана 22 чэрвеня 2021.
  8. ↑ Юры Тамковіч Скаўтынг у сэрцы, казкі ў душы. mocny.by (21 лютага 2020). Архівавана з першакрыніцы 24 лютага 2020. Праверана 24 лютага 2020.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Сямейная праграма» з Алегам Грушэцкім на YouTube«Сямейная праграма» // 1 Нацыянальны канал Белрадыё, 15 мая 2021
  10. ↑ Алег Грушэцкі Паэтычнаму тэатру «Арт.С» — 15!. Новы Час (24 красавіка 2021). Архівавана з першакрыніцы 12 мая 2021. Праверана 12 мая 2021.
  11. ↑ 19 августа 2021 г. в 11.00 у Прэс-цэнтры Дома прэсы адбылася прэс-канферэнцыя на тэму: «Слова пісьменніка: праз стагоддзі ў будучыню». РУП «Дом прэсы» (19 жніўня 2021). Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2021. Праверана 29 жніўня 2021.
  12. ↑ Відэаролік на YouTube Прэс-канферэнцыя «Слова пісьменніка: праз стагоддзі ў будучыню». Прэс-цэнтр Дома прэсы, 19 жніўня 2021 (гл. ад 24 хв. 21 с.)
  13. ↑ II Міжнародны форум даследчыкаў беларускай казкі. — Мн.: НАН РБЦДБКМЛ, 2021. — С. 15, 17. — 20 с.
  14. ↑ Таццяны Барысюк Сёння выступіла на II Міжнародным форуме даследчыкаў беларускай казкі. Facebook (27 мая 2021). Архівавана з першакрыніцы 22 чэрвеня 2021. Праверана 22 чэрвеня 2021.
  15. ↑ Olga Wójcik Bialoruska literatura dla dzieci (ад 27 хв. 25 с.)(польск.) . Radio z QLTURĄ (23 жніўня 2021). Праверана 7 жніўня 2021.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Logo YouTube por Hernando.svg «Сямейная праграма» з Алегам Грушэцкім. Інтэрв'ю пра кнігу «Рыцар Янка і каралеўна Мілана» (Першы Нацыянальны канал Белрадыё, 15 мая 2021)

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Рыцар_Янка_і_каралеўна_Мілана._Таямнічае_каралеўства&oldid=3922685"