Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца

З пляцоўкі Вікіпедыя
Jump to navigation Jump to search
Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца
Апісанне за найлепшую кнігу прозы, выдадзеную на беларускай мове
Арганізатар Пасольства Рэспублікі Польшча ў Рэспубліцы Беларусь, Польскі Інстытут у Мінску, Беларускі ПЭН-цэнтр, Саюз беларускіх пісьменнікаў
Краіна Беларусь
Першае прысуджэнне 2012
Афіцыйны сайт http://gedroyc.by/

Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца — прэмія, заснаваная 28 снежня 2011 года, якая прысуджаецца за найлепшую кнігу прозы, якая выдадзена (у папяровым або электронным варыянтах) у папярэднім годзе (аднасна часу прысуджэння прэміі), на беларускай мове ў жанрах «мастацкая проза» і «эсэістыка». Заснавальнікамі літаратурнай узнагароды выступілі Пасольства Рэспублікі Польшча ў Рэспубліцы Беларусь, Польскі Інстытут у Мінску, Беларускі ПЭН-цэнтр і Саюз беларускіх пісьменнікаў[1]. Прэмія была названа ў гонар ураджэнца Мінска, польскага публіцыста і палітыка Ежы Гедройца, які ў сваёй культурнай дзейнасці быў паслядоўным прыхільнікам добрасуседскіх зносінаў паміж Польшчай і Беларуссю, Літвой і Украінай[1].

Першая прэмія (2012)[правіць | правіць зыходнік]

Намінаванне праходзіла ў тры этапы. У склад журы прэміі ўваходзілі прадстаўнікі з Беларусі і Польшчы: беларускі бок прадстаўлялі Валянцін Акудовіч, Маргарыта Аляшкевіч, Уладзімір Арлоў, Барыс Пятровіч, Людміла Рублеўская і Андрэй Хадановіч; польскі — Пётр Казакевіч, Адам Паморскі і Лешак Шарэпка (ганаровы старшыня журы)[1]. 12 студзеня 2012 года журы Літаратурнай прэміі Гедройца вызначыла лонг-ліст прэміі, у які ўвайшлі кнігі 12 беларускіх празаікаў, выдадзеныя цягам 2011 года[2]. 7 лютага 2012 года на сядзібе Беларускага ПЭН-Цэнтру адбылася прэс-канферэнцыя, на якой быў абвешчаны шорт-ліст прэміі.

Абвяшчэнне і ўшанаванне пераможцы адбылося 3 сакавіка 2012 у Палацы мастацтваў, у Міжнародны дзень пісьменніка. Найбольш цікавыя ўрыўкі з кожнай кнігі былі прачытаныя акцёрамі. Пераможцам быў прызнаны Павел Касцюкевіч за кнігу прозы «Зборная Рэспублікі Беларусь па негалоўных відах спорту». Другое месца — у Альгерда Бахарэвіча, «Малая медычная энцыклапедыя Бахарэвіча», трэцяе — у Андрэя Федарэнкі, «Мяжа»[3]. Пераможца атрымаў сертыфікат на суму ў 105 мільёнаў рублёў ад Сомбелбанка[4] і пуцёўку на востраў Готланд (Швецыя). Узнагарода за другое месца прадугледжвала месячны побыт ва Вроцлаве і выданне кнігі ў Польшчы, у некамерцыйным выдавецтве «Калегіўм Еўропы Ўсходняй»[5]. «Мяжа» Андрэя Федарэнкі замкнула кола фіналістаў, а пісьменнік атрымаў запрашэнне ў польскі «горад сустрэч» — Вроцлаў[6].

Лонг-ліст і вынікі[правіць | правіць зыходнік]

Аўтар Назва Выдавецтва Вынік
Уладзіслаў Ахроменка «Тэорыя змовы» Мінск: Логвінаў шорт-ліст
Альгерд Бахарэвіч «Малая медычная энцыклапедыя Бахарэвіча» Радыё Свабода, серыя «Бібліятэка Свабоды. ХХІ стагодзьдзе» 2 месца
Лявон Вольскі «Міларусь» Мінск: Мэдыял, серыя «Кнігарня Пісьменніка»
Віктар Карамазаў «Мастак і парабкі» Мінск: Мэдысонт
Павел Касцюкевіч «Зборная Рэспублікі Беларусь па негалоўных відах спорту» Мінск: Логвінаў 1 месца
Артур Клінаў «Шалом: ваенны раман» Мінск: Логвінаў (серыя «Кнігарня „Нашай Нівы“») шорт-ліст
Аляксандр Лукашук «След матылька. Освальд у Менску» Радыё Свабода (серыя «Бібліятэка Свабоды. ХХІ стагодзьдзе») шорт-ліст
Ян Максімюк «Словы ў голым полі» Мінск: Логвінаў (серыя "Галерэя «Б»)
Віктар Марціновіч «Сцюдзёны вырай» 34mag.net (электроннае выданне)
Ала Сямёнава «У святой краіне выгнання» Мінск: Кнігазбор (серыя «Кнігарня пісьменніка»)
Андрэй Федарэнка «Мяжа» Мінск: Літаратура і Мастацтва (серыя «Лімаўскі фальварак») 3 месца
Макс Шчур «Ліст, знойдзены на папялішчы» Познань: Белы крумкач

Цікавыя факты[правіць | правіць зыходнік]

  • Букмекеры мінскіх літаратурных салонаў прымалі найбольшыя стаўкі на Лукашукоў «След матылька» і клінаўскі «Шалом», але ў выніку гэтыя кнігі нават не трапілі ў тройку пераможцаў[5].
  • Павел Касцюкевіч заявіў аб намеры перадаць частку прэміі сям`і віцебскага апазіцыянера Сяргея Каваленкі, асуджанага нядаўна на два гады і адзін месяц пазбаўлення волі. На ўтрыманні ў Каваленкі знаходзяцца двое непаўналетніх дзяцей[7].

Другая прэмія (2013)[правіць | правіць зыходнік]

У кастрычніку 2012 года абвешчана аб правядзенні другой прэміі імя Гедройца за найлепшую кнігу, якая была выдадзеная (у папяровым або электронным варыянтах) у 2012 годзе на беларускай мове ў жанрах «мастацкая проза» і «эсэістыка». У лістападзе 2012 года стала вядома, што з беларускага боку ў складзе журы будуць працаваць філосаф Валянцін Акудовіч, пісьменнікі Уладзімір Арлоў і Павел Касцюкевіч — як мінулагодні лаўрэат прэміі, крытык Ганна Кісліцына, старшыня Саюзу беларускіх пісьменнікаў, рэдактар часопіса «Дзеяслоў» Барыс Пятровіч, паэт і кіраўнік ПЭН-Цэнтра Андрэй Хадановіч. З польскага боку ў журы ўвайшлі: перакладчыца Малгажата Бухалік, дырэктар Польскага Інстытуту ў Мінску Пётр Казакевіч, перакладчык і прэзідэнт Польскага ПЭН-клубу Адам Паморскі і Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Польшча ў Рэспубліцы Беларусь Лешак Шарэпка (ганаровы старшыня журы). 11 студзеня 2013 года быў абвешчаны лонг-ліст прэміі (12 пазіцый). 11 лютага 2013 года быў абвешчаны шорт-ліст прэміі (6 пазіцый). Абвяшчэнне і ўшанаванне пераможцаў адбылося 1 сакавіка 2013 года, у Міжнародны дзень пісьменніка ў канферэнц-залі Princess гатэля Crowne Plaza ў Мінску.[8].

Лонг-ліст і вынікі[правіць | правіць зыходнік]

Аўтар Назва Вынік
Сяргей Балахонаў «Зямля пад крыламі Фенікса» шорт-ліст
Альгерд Бахарэвіч «Гамбургскі рахунак Бахарэвіча» 2 месца
Алена Брава «Рай даўно перанаселены»
Адам Глобус «Сказы» 3 месца
Паліна Качаткова «Матылі»
Уладзімір Някляеў «Аўтамат з газіроўкай з сіропам і без» 1 месца
Андрэй Пакроўскі «Як я перастаў верыць у Дзеда Мароза»
Алесь Пашкевіч «Сімъ ПобѢдиши»
Людміла Рублеўская «Авантуры Пранціша Вырвіча, шкаляра і шпега» шорт-ліст
Юрый Станкевіч «Шал» шорт-ліст
Уладзімір Сцяпан «Адна капейка»
Андрэй Федарэнка «Ланцуг»

Трэцяя прэмія (2014)[правіць | правіць зыходнік]

У студзені 2014 года абвешчана аб правядзенні трэцяй прэміі імя Гедройца за найлепшую кнігу, якая была выдадзеная (у папяровым або электронным варыянтах) у 2012 годзе на беларускай мове ў жанрах «мастацкая проза» і «эсэістыка». У тым жа месяцы стала вядома, што з беларускага боку ў складзе журы будуць працаваць філосаф Валянцін Акудовіч, пісьменнікі Уладзімір Арлоў і Альгерд Бахарэвіч, літаратураназнаўца Ціхан Чарнякевіч, старшыня Саюзу беларускіх пісьменнікаў, рэдактар часопіса «Дзеяслоў» Барыс Пятровіч, паэт і кіраўнік ПЭН-Цэнтра Андрэй Хадановіч. З польскага боку ў журы ўвайшлі: перакладчыца Малгажата Бухалік, дырэктар Польскага Інстытуту ў Мінску Пётр Казакевіч, перакладчык і прэзідэнт Польскага ПЭН-клубу Адам Паморскі і Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Польшча ў Рэспубліцы Беларусь Лешак Шарэпка (ганаровы старшыня журы). 27 лютага 2014 года быў абвешчаны лонг-ліст прэміі (12 пазіцый).[9] 16 мая 2014 года быў абвешчаны лонг-ліст прэміі (6 пазіцый).[10] 2 чэрвеня 2014 года былі абвешчаныя пераможцы.[11]

Лонг-ліст і вынікі[правіць | правіць зыходнік]

Аўтар Назва Вынік
Уладзіслаў Ахроменка «Музы і свінні»
Ігар Бабкоў «Хвілінка» 1 месца
Алена Брава «Дараванне. Прощение. Vergebung» шорт-ліст
Сяргей Вераціла «Разбітае сэрца Вітаўта» шорт-ліст
Адам Глобус «Казкі пра дарослых»
Сяргей Дубавец «Errata»
Артур Клінаў «Шклатара» 2 месца
Аляксандр Лукашук «Зкімбы-зымбы»
Вінцэсь Мудроў «Багун» 3 месца
Кацярына Ааро «Сарочае радыё»
Людміла Рублеўская «Ночы на Плябанскіх млынах» шорт-ліст
Наталка Харытанюк «Смерць лесбіянкі»

Чацвёртая прэмія (2015)[правіць | правіць зыходнік]

Цырымонія ўзнагароджання прэміяй ім. Гедройца. Мінск, 1 чэрвеня 2015

22 кастрычніка 2014 года быў абвешчаны склад журы чацвёртай прэміі: Уладзімір Арлоў, Ігар Бабкоў, Малгажата Бухалік, Адам Глобус, Ганна Кісліцына, Андрэй Федарэнка, Ціхан Чарнякевіч, Ганна Янкута.[12] 30 сакавіка 2015 з’явіўся доўгі спіс прэміі.[13]

Лонг-ліст і вынікі[правіць | правіць зыходнік]

Аўтар Назва Вынік
Сяргей Абламейка «Настальгія»
Таццяна Барысік «Жанчына і леапард» 2 месца
Альгерд Бахарэвіч «Дзеці Аліндаркі» 3 месца
Антон Францішак Брыль «Ян Ялмужна» шорт-ліст
Віталь Воранаў «Шэптам»
Андрэй Гуцаў «Кніга зданяў» шорт-ліст
Сяргей Дубавец «Сіні карабель у блакітным моры плыве» шорт-ліст
Віктар Казько «Час збіраць косці» 1 месца
Віктар Марціновіч «Мова»
Пістончык «Дэгенератыўны слоўнік»
Людміла Рублеўская «Авантуры студыёзуса Вырвіча»
Юры Станкевіч «Брамнік заўжды самотны»

Пятая прэмія (2016)[правіць | правіць зыходнік]

18 лістапада 2015 быў абвешчаны пяты сезон прэміі.[14] У журы ўвайшлі Ігар Бабкоў, Анджэй Бжэзецкі, Сяргей Дубавец, Малгажата Ноцунь, Людміла Рублеўская і Ганна Янкута.

Лонг-ліст і вынікі[правіць | правіць зыходнік]

6 чэрвеня 2016 быў абвешчаны лонг-ліст з 13 пазіцый.[15] 31 жніўня 2016 быў абвешчаны шорт-ліст, 12 кастрычніка — тройка пераможцаў.[16]

Аўтар Назва Вынік
Андрэй Адамовіч «Таўсьціла і лешч» 3 месца
Валянцін Акудовіч «Прачнуцца ранкам у сваёй краіне» шорт-ліст
Сяргей Балахонаў «Інфанта і аднарог»
Альгерд Бахарэвіч «Белая муха, забойца мужчын» 2 месца
Аляксандр I. Бацкель «Яблыневы маёнтак»
Адам Глобус «Гісторыі пра Менск і яго ваколіцы»
Зміцер Дзядзенка «Гісторыі ў прыцемках»
Алесь Пашкевіч «Рух» шорт-ліст
Марыя Роўда «Клінічны выпадак, альбо Дарэмныя ўцёкі»
Рома Свечнікаў «Рома едзе. Кніга 2»
Таня Скарынкіна «Шмат Чэслава Мілаша, крыху Элвіса Прэслі» шорт-ліст
Кірыл Стаселька «Дзіцячы маніфест»
Макс Шчур «Завяршыць гештальт» 1 месца

Шостая прэмія (2017)[правіць | правіць зыходнік]

18 красавіка 2017 быў абвешчаны шосты сезон прэміі.[17] У журы ўвайшлі Міхась Андрасюк, Раіса Баравікова, Альгерд Бахарэвіч, Алена Брава, Павел Касцюкевіч і Ціхан Чарнякевіч.

Лонг-ліст і вынікі[правіць | правіць зыходнік]

14 жніўня 2017 быў абвешчаны лонг-ліст з 12 пазіцый,[18] 20 верасня — шорт-ліст з сямі пазіцый,[19] а 31 кастрычніка — тройка пераможцаў.[20]

Аўтар Назва Вынік
Сяргей Астравец «Саргасава мора»
Зміцер Бартосік «Быў у пана верабейка гаварушчы» 1 месца
Валер Гапееў «Ноч цмока» шорт-ліст
Адам Глобус «Зваротная перспектыва» 3 месца
Андрусь Горват «Радзіва „Прудок“. Дзённік» шорт-ліст
Андрэй Дзічэнка «Сонечны чалавек»
Зінаіда Дудзюк «Лаза»
Сяргей Календа «Падарожжа на край ложка» шорт-ліст
Паліна Качаткова «Гняздо-2»
Людміла Рублеўская «Дагератып» 2 месца
Уладзімір Садоўскі «1813»
Аляксей Талстоў «Апоўначы на сіялімскім мосце» шорт-ліст

Сёмая прэмія (2018)[правіць | правіць зыходнік]

5 мая 2018 быў абвешчаны склад журы сёмага сезона: Валянцін Акудовіч, Ала Брадзіхіна, Ганна Бутырчык, Пятро Васючэнка, Сяргей Кавалёў, Марына Казлоўская і Ціхан Чарнякевіч.[21]

Лонг-ліст і вынікі[правіць | правіць зыходнік]

23 жніўня 2018 быў абвешчаны лонг-ліст з 12 пазіцый,[22] 4 верасня — шорт-ліст з з 6 пазіцый,[23] 11 кастрычніка — пераможцы.[24]

Аўтар Назва Выдавецтва Вынік
Уладзімір Арлоў «Танцы над горадам» Мінск: Логвінаў 1 месца
Альгерд Бахарэвіч «Сабакі Эўропы» Мінск: Логвінаў 2 месца
Валер Гапееў «Мая мілая ведзьма» Мінск: Мастацкая літаратура
Адам Глобус «Сям’я» Мінск: Мастацкая літаратура шорт-ліст
Міхась Зізюк «Планктон» Мінск: Галіяфы
Зараслава Камінская «Русалкі клічуць» Мінск: Кнігазбор
Ганна Кандрацюк «Па Прыпяці па Нобель» Беласток: Праграмная рада тыднёвіка «Ніва»
Вінцэсь Мудроў «Забойца анёла» Мінск: Кнігазбор 3 месца
Ганна Севярынец «Дзень Святога Патрыка» Мінск: Рэгістр
Павел Севярынец «Беларусалім» Днепр: ФОП Серадняк Т. К. шорт-ліст
Анка Упала «На заснежаны востраў» Мінск: Янушкевіч шорт-ліст
Ксенія Шталенкова «Губернскі дэтэктыў. Справа аб крывавых дукатах» Мінск: Кнігазбор

Восьмая прэмія (2019)[правіць | правіць зыходнік]

5 чэрвеня 2019 быў абвешчаны склад журы восьмага сезона: Пятро Васючэнка, Максім Жбанкоў, Марыя Мартысевіч, Анжэла Мельнікава, Жана Капуста, Алесь Пашкевіч і Ганна Севярынец.[25] Адмовіліся ад удзелу ў прэміі Андрусь Горват і Альгерд Бахарэвіч[26].

Лонг-ліст і вынікі[правіць | правіць зыходнік]

27 жніўня 2019 быў абвешчаны лонг-ліст з 12 пазіцый,[27] 2 верасня — шорт-ліст з 6 пазіцый.[28] Была ўпершыню ўручаная ўзнагарода ў намінацыі «Выбар Алексіевіч»[29]

Аўтар Назва Выдавецтва Вынік
Міхал Андрасюк «Поўня» Беласток: Праграмная рада тыднёвіка «Ніва» 2 месца
Алена Брава «Садомская яблыня» Мінск: Галіяфы 3 месца
Валер Гапееў «Пазл» Мінск: Галіяфы
Сяргей Дубавец «Д’ябал запрэжаны ў плуг» Вільня: Логвінаў
Сяргей Календа «Часам панкі паміраюць» Вільня: Логвінаў Выбар Алексіевіч
Віктар Марціновіч «Ноч» Мінск: Кнігазбор
Вінцэсь Мудроў «Помнік літары Ў» Мінск: Янушкевіч
Людміла Рублеўская «Пантофля Мнемазіны» Мінск: Янушкевіч
Ілля Сін «Libido» Мінск: Кнігазбор 1 месца
Андрэй Федарэнка «Сузіральнік» Мінск: Кнігазбор
Юлія Шарова «Вяртанне Ліліт» Мінск: Янушкевіч шорт-ліст
Сяргей Шупа «Падарожжа ў БНР» Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода шорт-ліст

Дзявятая прэмія (2020)[правіць | правіць зыходнік]

Цырымонія ўручэння прайшла 15 кастрычніка 2020 года. Галоўны прыз атрымаў Сяргей Дубавец за нон-фікшн «Тантамарэскі». Другое месца заняў Андрэй Адамовіч — аўтар «Песні пра Цімура». Трэцяе месца ў Зараславы Камінскай за кнігу «Калядны стол»[30].

Водгукі[правіць | правіць зыходнік]

На адной з канферэнцый у лютым 2012 года пасол Польшчы ў Беларусі Лешак Шарэпка паведаміў, што прэмія была створаная менавіта дзеля падтрымкі і папулярызацыі сучаснай прозы краіны-суседкі[6].

Зноскі

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Заснаваная літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца. ПрайдзіСвет. Праверана 9 сакавіка 2012.
  2. ↑ Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца: лонг-ліст. Новы Час. Праверана 9 сакавіка 2012.
  3. ↑ Лаўрэатам прэміі Ежы Гедройца стаў Павел Касцюкевіч. Белсат. Праверана 9 сакавіка 2012.
  4. ↑ Першую прэмію імя Ежы Гедройца атрымаў Павел Касцюкевіч. Еўрапейскае радыё для Беларусі. Праверана 9 сакавіка 2012.
  5. ↑ 5,0 5,1 Мікола Бугай Прэмію Гедройца атрымаў Касцюкевіч — за «Зборную». Наша Ніва. Праверана 9 сакавіка 2012.
  6. ↑ 6,0 6,1 Кацярына Радзюк Стымул пісаць па-беларуску. Вечерний Брест. Праверана 9 сакавіка 2012.
  7. ↑ Сяргей Пульша Прэмію імя Ежы Гедройца атрымаў пісьменнік Павел Касцюкевіч. БелаПАН. Праверана 9 сакавіка 2012.
  8. ↑ Прэміяй імя Ежы Гедройца ўганараваныя Уладзімір Някляеў, Альгерд Бахарэвіч і Адам Глобус http://lit-bel.org/by/news/3595.html
  9. ↑ Глобус, Рублеўская, Дубавец і іншыя: аб’яўлены лонг-ліст прэміі Гедройца http://nashaniva.by/?c=ar&i=125467..
  10. ↑ http://euroradio.fm/abveshchany-short-list-premii-imya-ezhy-gedroyca
  11. ↑ http://news.tut.by/culture/401600.html
  12. ↑ http://pen-centre.by/2014/10/22/premya-gedroyca-adkrysya-novy-sezon.html
  13. ↑ http://pen-centre.by/2015/03/30/zhury-vyznachyla-dog-sps-prem-gedroyca.html
  14. ↑ http://pen-centre.by/2015/11/18/novy-sezon-prem-gedroyca-adkryty.html
  15. ↑ http://pen-centre.by/2016/06/06/zhury-vyznachyla-dog-sps-prem-gedroyca.html
  16. ↑ http://pen-centre.by/2016/10/12/uruchanaya-premya-gedroyca-2016.html
  17. ↑ http://pen-centre.by/2017/04/18/abveshchany-pryem-zayavak-na-premyu-gedroyca.html
  18. ↑ https://pen-centre.by/2017/08/14/zhury-prem-gedroyca-2017-abvyashchae-long-lst.html
  19. ↑ https://www.svaboda.org/a/28746431.html
  20. ↑ https://www.svaboda.org/a/28826650.html
  21. ↑ https://pen-centre.by/2018/05/10/argkamtet-prem-mya-ezhy-gedroyca-abvyashchae-sklad-zhury.html
  22. ↑ https://pen-centre.by/2018/08/23/stala-vyadoma-hto-vaysho-u-dog-sps-prem-mya-ezhy-gedroyca.html
  23. ↑ https://pen-centre.by/2018/09/04/zhury-nazvala-fnalsta-prem-mya-ezhy-gedroyca-novy-konkurs.html
  24. ↑ https://www.svaboda.org/a/29538560.html
  25. ↑ https://pen-centre.by/2019/06/05/abveshchana-zhury-prjem-ezhy-gedrojca.html
  26. ↑ nashaniva.by
  27. ↑ https://pen-centre.by/2019/08/27/abveshchany-long-lst-prjem-gedrojca.html
  28. ↑ https://pen-centre.by/2019/09/02/zhury-abvjascla-short-lst-prem-gedrojca.html
  29. ↑ svaboda.org
  30. ↑ nashaniva.by

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

commons: Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца на Вікісховішчы
Беларускія літаратурныя прэміі
Дзяржаўныя прэміі
Саюз пісьменнікаў
ПЭН-цэнтр і СБП
Іншыя
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Літаратурная_прэмія_імя_Ежы_Гедройца&oldid=3712343"