Перайсці да зместу

Мярэя

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Версія ад 14:39, 19 верасня 2023, аўтар M.L.Bot (размовы | уклад) (Назва: clean up, перанесена: цекці → цячы з дапамогай AWB)
Мярэя
Характарыстыка
Даўжыня 56 км
Басейн 694 км²
Расход вады каля 4 м³/с
Вадацёк
Выток  
 • Каардынаты 54°25′26″ пн. ш. 31°11′56″ у. д.HGЯO
Вусце Дняпро
 • Каардынаты 54°39′57″ пн. ш. 31°11′13″ у. д.HGЯO
Размяшчэнне
Водная сістэма Дняпро → Чорнае мора

Краіна
Рэгіёны Магілёўская вобласць, Віцебская вобласць
Раёны Горацкі раён, Дубровенскі раён
Код у ДВР 04010000312105000008520
physical
выток
выток
вусце
вусце
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мярэ́я — рака ў Горацкім раёне Магілёўскай вобласці і Дубровенскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі і на мяжы са Смаленскай вобласцю Расіі, левы прыток Дняпра.

Назва

Назва Мярэя балцкага паходжання[1].

Корань Mer- / Mor- мае значэнне «стаячая вада» і суадносіцца з літоўскім marios «затока»[2]. Гэты корань у літоўскіх гідронімах Mera, MeraitisШвянчоніскім раёне).

У назве Мярэя балцкі гідранімічны пашыральнік -ej-, як у падняпроўскіх балцкіх гідронімах *Vedēja, *Rupēja[3], літоўскіх Asveja, Roveja[4], у назве возера Асвея. Блізкія яму пашыральнікі -ij-, -uj- у водных назвах тыпу Ілія, Бабруя. Пашыральнік -ej- выкарыстоўваецца ў літоўскім слова- і назваўтварэнні (tekėti «цячы» — tekėja «цячэнне»)[5].

З назвай Мярэя перагукаецца назва маёнтка «Мярэя» (1514 г.), ад якой назва цяперашніх Мёраў. Так першапачаткова мусіла называцца Мёрскае возера або рака Мерыца, што з яго выцякае.

Водаапісанне

Даўжыня ракі 56 км, з іх 24 км у Беларусі. Плошча вадазбору 694 км². Вадазбор у межах Смаленскага ўзвышша. Расход вады ў вусці складае каля 4 м³/с.

Бярэ пачатак за 2 км у напрамку на ўсход ад вёскі Стараселле Горацкага раёна, вусце ў Дубровенскім раёне каля вёскі Александрыя. Даліна трапецападобная. Абалона двухбаковая, рэчышча звілістае, шырыня ракі ў межань 3—6 м. На рацэ каля аграгарадка Леніна знаходзіцца вадасховішча.

Сярод прытокаў — рэкі Закабыліца, Ірвяні́ца[6], Івата, Рэкта, Свіная, Лупа.

Пачынаючы ад вёскі Баева Дубровенскага раёна і да самага вусця, па рацэ Мярэя праходзіць дзяржаўная мяжа паміж Беларуссю і Расійскай Федэрацыяй.

Заўвагі

Літаратура

  • Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — С. 76. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).
  • Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2010. — С. 40. — 72 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-136-5. (руск.)
  • Ліст карты N-36-51. Выданне 1982 года. (руск.)

Спасылкі

  1. Топоров В. Н., Трубачев О. Н. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 195.
  2. Vanagas A. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. Vilnius, 1981. P. 211, 204.
  3. В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 165, 178, 195, 206.
  4. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 49, 280.
  5. P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 84.
  6. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 321. — 522 с. — 10 000 экз.