Сурма (хімічны элемент)

51 Волава ← Сурма → Тэлур Перыядычная сістэма элементаў 51Sb
Вонкавы від простага рэчыва
Уласцівасці атама
Імя, сімвал, нумар	Сурма / Stibiumm (Sb), 51

Сурма́ (лац.: Stibium) Sb — хімічны элемент V групы перыядычнай сістэмы; атамны нумар 51. Атамная маса 121,75.

Бліскучы метал серабрыста-белага колеру з сіняватым адценнем. Прыродная сурма складаецца з двух ізатопаў: ¹²¹Sb і ¹²³Sb.
Шчыльнасць 6690 кг/м³. Тэмпература плаўлення 630,5 °C.

Пыл і пара сурмы з’яўляецца атрутнай.

Прыродныя крыніцы

У зямной кары ўтрымліваецца каля 5•10⁻⁵ % сурмы па масе.
Асноўным мінералам для атрымання сурмы з’яўляецца антыманіт. Радовішчы ў КНР, Чэхіі, Алжыры, Балівіі, Мексіцы, Японіі, ЗША, Расіі, Казахстане.

Прымяненне

Тыпаграфскія сплавы, бабіты (падшыпнікавыя сплавы), фотаэлементы, паўправаднікі, піратэхніка.

Літаратура

• Сурма́ // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 281. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Болсун А. И. Сурьма // Краткий словарь физических терминов (руск.) / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 332. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)
• Сурьма // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
• Сурма́ // Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: У 5-ці т / АН БССР, Інстытут мовазнаўства імя Я. Коласа. — Мн.: Беларус. Сав. Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1983. — Т. 5 кн. 1: С — Улагодзіць / [рэдактар М. Р. Суднік]. — С. 389. — 663 с.