Балгарскі ваенны кантынгент у Іраку

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Балгарскі вайсковы кантынгент у Іраку
Гады існавання 2003—2008
Краіна  Балгарыя
Уваходзіць у Міжнародныя кааліцыйныя сілы ў Іраку
Дыслакацыя Ірак
Войны Іракская вайна

Балгарскі ваенны кантынгент у Іраку — падраздзяленне Узброеных сіл Балгарыі, створанае ў 2003 годзе. Знаходзілася на тэрыторыі Рэспублікі Ірак у складзе шматнацыянальнай кааліцыі са жніўня 2003 года да снежня 2008 года. У агульнай складанасці, за весь перыяд Балгарыя накіравала ў Ірак 3367 вайскоўцаў, страты кантынгенту склалі 13 вайскоўцаў забітымі і звыш 30 параненымі, выдаткі на ўтрыманне кантынгенту склалі каля 170 млн леваў[1].

Перадгісторыя[правіць | правіць зыходнік]

14 сакавіка 2003 года ўрад Балгарыі (разам з урадамі Вялікабрытаніі і Іспаніі) падтрымаў ультыматум ЗША да Іраку і быў запрошаны да ўдзелу ў ваеннай аперацыі. Пасля таго, як узброеныя напады на падраздзяленні амерыканскіх і брытанскіх войскаў у акупаваным Іраку пачасціліся, зацікаўленасць ваенна-палітычнага кіраўніцтва ЗША ў прыцягненні да аперацыі войскаў іншых краін павялічылася[2].

Першапачаткова было заяўлена, што Балгарыя адправіць мотастралковы батальён з 500 вайскоўцаў для аховы аб’ектаў і патрулявання камунікацый у польскай зоне адказнасці[2]. У жніўні 2003 года ў Ірак былі накіраваны першыя 485 балгарскіх вайскоўцаў (пяхотны батальён)[3].

У адпаведнасці з пастановай Савета Міністраў № 260/2003 усім вайскоўцам, якія пагадзіліся на ўдзел у аперацыі ў Іраку, было ўстаноўлена павялічанае грашовае забеспячэнне — паўтарачны аклад і дадатковая выплата ў памеры 60 долараў ЗША ў дзень «за асаблівыя ўмовы службы»[4] (у 2016 годзе ўрад прызнаў, што гэтая пастанова была прынята з парушэннямі заканадаўства краіны і яна была адменена)[5].

Місія[правіць | правіць зыходнік]

Размяшчэнне[правіць | правіць зыходнік]

У канцы жніўня 2003 года 250 балгарскіх салдат былі размешчаны на ваеннай базе ў горадзе Кербела, іх камандзір падпалкоўнік П. Марынаў быў прызначаны ваенным камендантам горада (раней знаходзіўся пад кантролем марской пяхоты ЗША)[6]. У канцы снежня тут былі сканцэнтраваны 500 польскіх і 500 балгарскіх салдат[7]. 30 чэрвеня 2004 года на амерыканскім авіялайнеры «Боінг-737» з аэрадрома Плоўдзіва ў Кувейт перакінуты першыя 160 вайскоўцаў 3-га балгарскага пяхотнага батальёна, адкуль яны прыбылі ў Кербелу і падчас ратацыі асабістага складу 3 ліпеня 2004 года замянілі сабой вайскоўцаў 2-га балгарскага пяхотнага батальёна[8].

Узбраенне[правіць | правіць зыходнік]

Першапачаткова на ўзбраенні кантынгенту знаходзіліся бронемашыны (БМП-23, БТР-60ПБ і БРДМ-2), аўтамабільная тэхніка, стралковая зброя (у асноўным, 7,62-мм аўтаматы Калашнікава і снайперскія вінтоўкі), асабісты склад атрымаў палепшаную экіпіроўку: КВ-радыёстанцыі «Harris» і партатыўныя УКХ-радыёстанцыі «Motorola» бронекамізэлькі, кеўларавыя каскі, накаленнікі і іншы рыштунак[9].

У снежні 2005 года вайскоўцы 5-га пяхотнага батальёна на базе ў горадзе Дзіванія атрымалі першыя 350 адз. з замоўленых для кантынгенту бронекамізэлек «Burgmann»[10].

У маі 2006 года на ўзбраенне пяхотнай роты ў лагеры «Asraf» перадалі ўзоры новай несмяротнай зброі (светлашумавыя гранаты М84 і страляючыя ірытантам пнеўматычныя вінтоўкі FN 303)[11].

Боесутыкненні[правіць | правіць зыходнік]

29 жніўня 2003 балгарскіх салдат у Кербеле абстралялі з гранатамёта, пацярпелых не было. Гэта была першая атака, зробленая супраць вайскоўцаў балгарскага кантынгенту ў Іраку[12].

27 снежня ў гэтым горадзе былі адначасова атакаваны вайсковая база «Індыя» ў паўночнай частцы Кербелы (на якой знаходзіліся балгарскія байцы), вайсковая база кааліцыйных войскаў у паўднёвай частцы горада (на якой знаходзіліся байцы Польшчы, Тайланда і ЗША) і паліцэйскі ўчастак (у якім акрамя паліцэйскіх знаходзіліся інструктары ЗША), чацвёртая замінаваная машына выбухнула каля будынка гарадской адміністрацыі. Вароты ваеннай базы «Індыя» пратараніў замініраваны бензавоз, які затым выбухнуў каля галоўнага будынка базы. У выніку, былі забіты шэсць вайскоўцаў кааліцыі (чатыры салдата Балгарыі і два салдата Тайланда), 7 іракскіх паліцыянтаў і 5 грамадзянскіх асоб[13]. Яшчэ некалькі балгар атрымалі раненні[12]. На наступны дзень ад атрыманых падчас атакі раненняў памёр пяты балгарскі салдат. Пасля атакі абстаноўка ў горадзе пагоршылася, балгарскія салдаты ўзялі пад кантроль галоўныя вуліцы і абсталявалі на іх блок-пасты[7].

У красавіку 2004 года абстаноўка ў зоне адказнасці балгарскага кантынгенту значна абвастрылася[14]:

  • 6 красавіка ля горада Насірыя пры абстрэле транспартнай калоны быў забіты супрацоўнік кампаніі СОМАТ, кіроўца грузавіка — грамадзянін Балгарыі Марыа Дзімітраў Манчаў[15].
  • 26 красавіка была абстраляна аўтакалона, у якой знаходзілася аўтамашына прыбылага ў Ірак з візітам прэзідэнта Балгарыі Г. Пырванава, пацярпелых не мелася, але пасля здарэння ён вярнуўся ў Балгарыю. Разам з ім у Балгарыю на самалёце былі адпраўлены восем параненых салдат балгарскага кантынгенту[16].

Акрамя таго, яшчэ адзін балгарскі вайсковец быў забіты ў баі з баевікамі шыіцкіх узброеных фарміраванняў, яшчэ 1 вайсковец здзейсніў дысцыплінарную правіну і быў адпраўлены на радзіму, каб паўстаць перад ваенным судом, і яшчэ 9 вайскоўцаў адправілі ў Балгарыю па стане здароўя. У выніку, да пачатку чэрвеня 2004 года фактычная колькасць балгарскага кантынгенту ў Іраку скарацілася больш чым на 10% ад штатнай колькасці батальёна (485 чалавек)[14].

4 сакавіка 2005 года ў горадзе Эд-Дзіванія вайскоўцы ЗША памылкова адкрылі агонь па балгарскіх салдатах, у выніку быў забіты сяржант балгарскай арміі[17]. 15 чэрвеня ў 55 кіламетрах на паўднёвы ўсход ад Дзіваніі падчас наступальнай аперацыі «Operation White Shield» звалілася ў канал бронемашына БРДМ-2 балгарскага кантынгенту, у выніку два салдаты загінулі і яшчэ адзін быў траўмаваны[18].

Вывад кантынгенту[правіць | правіць зыходнік]

Пасля бою ў Кербеле 27 снежня 2003 47 ваенных, якія праходзілі падрыхтоўку для адпраўкі ў Ірак, адмовіліся адправіцца туды[12]. У красавіку 2004 года яшчэ 44 вайскоўцы балгарскага кантынгенту ў Іраку падалі рапарт аб вяртанні ў Балгарыю[14].

3 мая 2007 года міністр абароны Балгарыі паведаміў пра намер спыніць удзел краіны ў аперацыі ў Іраку[19], але ў сакавіку 2008 года ўрад Балгарыі зацвердзіў рашэнне аб працягу тэрміну знаходжання кантынгенту да канца снежня 2008 года[20].

У снежні 2008 года балгарская кантынгент быў канчаткова выведзены з Іраку.

Наступныя падзеі[правіць | правіць зыходнік]

14 снежня 2005 года «з мэтай павышэння магчымасцяў узброеных сіл краіны ў замежных аперацыях» ЗША перадалі Міністэрству абароны Балгарыі па праграме ваеннай дапамогі абсталяванне агульным коштам 1 млн.долараў (камп’ютары з праграмным забеспячэннем)[21].

У ліпені 2006 года Міністэрства абароны прыняло рашэнне аб стварэнні навучальнага цэнтра для навучання балгарскіх салдат з улікам вопыту, атрыманага ў Іраку (у прыватнасці, правілах праверкі будынкаў і памяшканняў, дзеянняў пры трапленні ў засаду, навыкам выяўлення замаскіраваных мінна-выбуховых прылад і супрацьдзеянні нечаканым нападам праціўніка з выкарыстаннем замініраваных аўтамашын пад кіраваннем смяротнікаў)[22].

У верасні 2014 года Балгарыя па праграме ваеннай дапамогі перадала іракскай арміі 1800 адз. стралковай зброі і 6 млн. боепрыпасаў з рэзерваў УС (агульным коштам 6 млн. леваў)[23].

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ «За целия период на участие в операцията в Ирак — от 22.08.2003 г. до края на 2008 г., страната ни участва с 11 контингента с обща численост 3367 души. За издръжката, транспорта и оборудването на българските контингенти за периода на операцията в Ирак са изразходвани около 170 млн лв.»
    Диян Моркин. Мисия «Ирак» — пълен провал за България// «Труд» от 20 декабря 2011 Архівавана 4 лістапада 2013.
  2. ↑ а б майор Ф. Саидов. Развёртывание многонациональных сил в Ираке // "Зарубежное военное обозрение", № 8 (677), 2003. стр.19-21
  3. ↑ В Ирак отправлен второй болгарский батальон // NEWSRU.COM от 14 января 2004 г.
  4. ↑ Болгария // "Зарубежное военное обозрение", № 10 (679), 2003. стр.77
  5. ↑ Възнагражденията на военнослужещите, участващи в мироподдържащи операции, се регламентират с решенията за разрешаване на участие в операциите(недаступная спасылка) // официальный сайт правительства Болгарии от 17 мая 2016
  6. ↑ Bulgarian troops attacked in Iraq // CNN от 29 августа 2003
  7. ↑ а б Edward Wongdec. Karbala transformed after suicide attacks // "The New York Times" от 28 декабря 2003
  8. ↑ Болгария // "Зарубежное военное обозрение", № 7 (688), 2004. стр.73
  9. ↑ Въоръжението на българските задгранични контингенти // "Българска армия" № 16041 от 8 февраля 2005
  10. ↑ Работи се по осигуряване на бронежилетки за 2006 г. // "Българска армия" № 16260 от 21 декабря 2005
  11. ↑ Армията прие на въоръжение несмъртоносни оръжия // "Българска армия" № 16354 от 11 мая 2006
  12. ↑ а б в Происшествия // "Зарубежное военное обозрение", № 1 (682), 2004. стр.51
  13. ↑ Attacks in Iraq leave 18 dead police station and 2 bases hit in southern city // "The Boston Globe" от 28 декабря 2003
  14. ↑ а б в Болгария // "Зарубежное военное обозрение", № 6 (687), 2004. стр.71
  15. ↑ Българският шофьор от СОМАТ е убит до град Насирия в Ирак Архівавана 7 красавіка 2014.
  16. ↑ Bulgarian President's convoy hit in Iraq // UPI от 26 апреля 2004
  17. ↑ Bulgarian soldier killed by U.S. mistake // UPI от 4 апреля 2005
  18. ↑ Two Bulgarian soldiers die in Iraq // UPI от 4 апреля 2005
  19. ↑ Bulgaria withdrawing troops from Iraq // UPI от 4 мая 2007
  20. ↑ Bulgaria extends Iraq military commitment // UPI от 9 марта 2008
  21. ↑ Оборудване за $1 млн. предоставиха САЩ на армията // "Българска армия" № 16256 от 15 декабря 2005
  22. ↑ Сухопътните войски обособяват Център за подготовка за мисии // "Българска армия" № 16410 от 31 июля 2006
  23. ↑ България прати оръжие на иракската армия // NOVA.BG (30 септември 2014)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Дончо Дойчев. На мисия в Ирак през 2006–2007 година // "Военен журнал", № 2, 2012. стр.119-126 (балг.)

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

  • Ирак Архівавана 17 студзеня 2021. / официальный сайт объединенного командования силами вооружённых сил Болгарии
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Балгарскі_ваенны_кантынгент_у_Іраку&oldid=4326032"