Даніэл Карлтан Гайдузек

Даніэл Карлтан Гайдузек
Даніэл Карлтан Гайдузек
	англ.: Daniel Carleton Gajdusek
Дата нараджэння	9 верасня 1923[…]
Месца нараджэння	Ёнкерс, акруга Уэстчэстэр, Нью-Ёрк, ЗША[…];
Дата смерці	12 снежня 2008[…] (85 гадоў)
Месца смерці	Тромсё, Тромс, Нарвегія[…];
Грамадзянства	ЗША;
Род дзейнасці	урач, вірусолаг, біёлаг, антраполаг
Навуковая сфера	вірусалогія
Альма-матар	Рочэстэрскі ўніверсітэт (1943); Гарвардская медыцынская школа[d] (1946);
Член у	Леапальдзіна; Нацыянальная акадэмія навук ЗША; Акадэмія навук Аўстраліі[d]; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук; Каралеўская акадэмія медыцыны Бельгіі[d]; Сусветная акадэмія навук[d];
Узнагароды	Fellow of the Australian Academy of Science[d] (1993) honorary doctorate of the University of Las Palmas, Gran Canaria[d] (1996) Bengt Winblad Lifetime Achievement Award in Alzheimer’s Disease Research[d] (1992) E. Mead Johnson Award[d] (1963) Сіліманаўская лекцыя[d] Мемарыяльны медаль Томаса Гекслі[d] (1988) ганаровы доктар[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Даніэл Карлтан Гайду́зек (англ.: Daniel Carleton Gajdusek, 9 верасня 1923, Іонкерс, ЗША — 12 снежня 2008, Тромсё, Нарвегія) — амерыканскі педыятр, вірусолаг і эпідэміёлаг. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 1976 годзе разам з Б.Бламбергам «за адкрыцці, якія датычацца новых механізмаў паходжання і распаўсюджвання інфекцыйных захворванняў».

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў Рочэстэрскі ўніверсітэт (1943). З 1949 года ў Гарвардскім універсітэце, у 1954 годзе — у Пастэраўскім інстытуце ў Тэгеране, у 1955—1957 гадах у Інстытуце медыцынскіх даследаванняў у Мельбурне, з 1958 года ў Нейралагічным цэнтры Нацыянальнага інстытута здароўя (ЗША).

У 1950-х гадах Гайдузек раскрыў інфекцыйную прыроду нейралагічнага захворвання куру, распаўсюджаную ў той час сярод жыхароў Новай Гвінеі племені фарэ. Жывучы доўгі час сярод абарыгенаў племені і вывучаючы гэтую хваробу, ён звязаў з'яўленне захворвання з традыцыяй канібалізму — з'ядання мозгу памерлых. Ён лічыў, што куру выклікаецца «латэнтным вірусам». Аднак, пазней высветлілася, што інфекцыйны агент куру — прыён, г.зн. нармальны бялок арганізма, які прыняў патагенныя ўласцівасці з-за змены канфармацыі.

Аўтар навуковых прац па вірусалогіі, эпідэміялогіі, педыятрыі, генетыцы і эвалюцыі чалавека ў ізаляваных папуляцыях. Стваральнік вучэння пра павольныя вірусныя інфекцыі чалавека (хваробы з працяглым інкубацыйным перыядам і пашкоджаннем ЦНС).

Член Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў, Нацыянальнай АН ЗША, Амерыканскай акадэміі неўралогіі.

Зноскі

↑ ^а ^б Гайдузек Даниел Карлтон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 25 лютага 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ D. Carleton Gajdusek // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ D. Carleton Gajdusek, Who Won Nobel for Work on Brain Disease, Is Dead at 85 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2008. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X Праверана 20 студзеня 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
↑ Daniel Carleton Gajdusek // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ D. Carleton Gajdusek dies at 85; Nobel Prize winner identified exotic disease, was unrepentant pedophile // Los Angeles Times — LA: 2008. — ISSN 0458-3035; 2165-1736
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q65"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q188515"></a>
↑ http://www.contracostatimes.com/california/ci_11248858
↑ Goudsmit J. Obituary: Daniel Carleton Gajdusek (1923-2008). // Nature / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2009. — Vol. 457, Iss. 7228. — P. 394. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/457394A
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2346715"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q180445"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q176916"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q180419"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q52661223"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q30374467"></a>
↑ https://twas.org/directory/gajdusek-daniel-carleton

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.4: Варанецкі - Гальфстрым / Рэдкал.: Г.П.Пашкоў і інш. - Мн.: БелЭн, 1997. - 480 с.: іл.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Гайдузек (Gaidusek), Д.К. Біяграфія на сайце n-t.ru Архівавана 16 студзеня 2013.
Аўтабіяграфія Карлтана Гайдузека на Нобелеўскім сайце (англ.)

[_964022348d9d3a68-1] а ^б Гайдузек Даниел Карлтон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 25 лютага 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_37aba1d555c2e100-2] D. Carleton Gajdusek // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[_e8dc56d1498273e5-3] D. Carleton Gajdusek, Who Won Nobel for Work on Brain Disease, Is Dead at 85 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2008. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X Праверана 20 студзеня 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>

[_956ab5ff9d9d0a8b-4] Daniel Carleton Gajdusek // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_e0bd644ad8b53c81-5] D. Carleton Gajdusek dies at 85; Nobel Prize winner identified exotic disease, was unrepentant pedophile // Los Angeles Times — LA: 2008. — ISSN 0458-3035; 2165-1736
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q65"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q188515"></a>

[_68b4fd2bbd4c1ea6-6] ttp://www.contracostatimes.com/california/ci_11248858

[_c94357229cdb5ca0-7] Goudsmit J. Obituary: Daniel Carleton Gajdusek (1923-2008). // Nature / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2009. — Vol. 457, Iss. 7228. — P. 394. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/457394A
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2346715"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q180445"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q176916"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q180419"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q52661223"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q30374467"></a>

[_6078602af0dd7b48-8] ttps://twas.org/directory/gajdusek-daniel-carleton

[1]

[2]

[5]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]