Перайсці да зместу

(951) Гаспра

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Гаспра.
(951) ГаспраM:
Астэроід Гаспра
Адкрыццё
Першаадкрывальнік Нявуймін Р. М.
Месца выяўлення Крым (Сімэіз)
Дата выяўлення 30 ліпеня 1916
Эпанім Гаспра
Альтэрнатыўныя абазначэнні 1916 S45; 1955 MG1;
A913 YA
Катэгорыя Галоўнае кольца
(Сямейства Флоры)
Арбітальныя характарыстыкі
Эпоха 27 жніўня 2011 года
JD 2455800.5
Эксцэнтрысітэт (e) 0,1736342
Вялікая паўвось (a) 330,568 млн км
(2,2097135 а.а.)
Перыгелій (q) 273,17 млн км
(1,8260317 а.а.)
Афелій (Q) 387,966 млн км
(2,5933953 а.а.)
Перыяд абарачэння (P) 1 199,782 сут (3,285 г)
Сярэдняя арбітальная скорасць 19,885 км/с
Схіленне (i) 4,10220°
Даўгата ўзыходнага вузла (Ω) 253,17193°
Аргумент перыгелія (ω) 129,72454°
Сярэдняя анамалія (M) 352,94083°
Фізічныя характарыстыкі
Дыяметр 12,2 км
18,2x10,5x8,9 км
Маса 2-3×1016 кг
Шчыльнасць ~2,700 г/см³
Паскарэнне свабоднага падзення на паверхні ~0,002 м/с²
2-я касмічная скорасць ~0,006 км/с
Перыяд вярчэння 7,042 гад
Спектральны клас S
Абсалютная зорная велічыня 11,46m
Альбеда 0,22
Сярэдняя тэмпература паверхні 181 К (−92 °C)

(951) Гаспра — астэроід галоўнага пояса, які належыць да светлага спектральнаму класу S. Гэта быў першы астэроід, да якога ў 1991 году наблізілася аўтаматычная міжпланетная станцыя «Галілеа», накіроўвальная да Юпітэра для даследавання планеты і яе спадарожнікаў.

Даследаванні

[правіць | правіць зыходнік]

Астэроід быў адкрыты 30 ліпеня 1916 года расійскім астраномам Рыгорам Нявуйміным у Сімеізскай абсерваторыі і названы ў гонар Гаспры, пасёлка гарадскога тыпу ў Крыме, у якім правёў шмат гадоў вялікі рускі пісьменнік Леў Талстой[1]. 29 кастрычніка 1991 года АМС «Галілеа», адпраўленая NASA у бок Юпітэра, праляцела ад Гаспры на адлегласці 1600 км з хуткасцю каля 8 км/с. Па ходзе пралёта на Зямлю было перададзена 57 здымкаў, найбліжэйшыя з якіх зроблены з адлегласці 5300 км. Лепшыя здымкі маюць разрозненне 54 метра на піксель. Вобласць вакол паўднёвага полюсу была не бачная падчас пралёта, але «Галілеа» ўдаўся сфатаграфаваць каля 80 % паверхні астэроіда[2].

Арбітальныя характарыстыкі

[правіць | правіць зыходнік]
Вярчэнне Гаспры

Гаспра рухаецца ва ўнутранай частцы галоўнага пояса астэроідаў, з невялікім нахілам да экліптыцы. Перыяд абарачэння вакол Сонца складае каля 3,28 юліянскіх гадоў. У 1991 годзе АМС «Галілеа», набліжаючыся да астэроіда, зрабіла шмат здымкаў. Злева намаляваны мантаж з 11 выяў, які паказвае, як Гаспра паступова расце ў поле зроку касмічнага апарата. Сонечны святло валіцца справа. Самы выдалены здымак (зверху, злева) зроблены на адлегласці каля 164 тыс.км, а найбольш набліжаны — на адлегласці 16 тыс.км. Гаспра круціцца вакол нерэгулярнай восі. Здымкі на выяве ахопліваюць амаль увесь перыяд вярчэння астэроіда, які складае прыблізна 7 гадзін. Гаспра не перасякае арбіту Зямлі.

Фізічныя характарыстыкі

[правіць | правіць зыходнік]

Гаспра мае няправільную форму, паколькі яе маса не дастатковая для адукацыі цела сферычнай формы. Па памерах Гаспра супастаўная са спадарожнікам Марса Дэймасам. Форма астэроіда мяркуе, што ён мог утварыцца як аскепак сутыкнення буйнейшых нябесных целаў. Узрост Гаспры ацэньваецца ў 500 млн гадоў.

Гаспра і спадарожнікі Марса.

Паверхня астэроіда можна падзяліць на некалькі граняў, падзеленых хрыбтамі. На іх відаць шмат кратараў дыяметрам да некалькіх сотняў метраў, якія навукоўцы дзеляць на два тыпу. Кратары першага тыпу адназначна ідэнтыфікуюцца як вынікі ўдараў касмічных тэл. Іх узрост вагаецца ад 20 да 300 млн гадоў. Кратары тыпу 2 — гэта неглыбокія ўпадзіны, магчыма, рознага паходжання. Мяркуецца, што некаторыя кратары другога тыпу з’яўляюцца другаснымі — утворанымі пры падзенні целаў, выкінутых пры з’яўленні кратараў першага тыпу. Маладзейшыя кратары з’яўляюцца глыбейшымі. Кратары астэроіда атрымалі назвы курортных гарадоў розных краін.

Спіс кратараў астэроіда Гаспра

[правіць | правіць зыходнік]

На Гаспры вылучаюць тры вобласці: Нявуйміна, Дана і Ейтса. Акрамя таго, назву атрымаў 31 кратар. Паколькі астэроід названы ў гонар курортнага горада, то і ўсім яго кратарам прынята даваць назвы курортаў.

Гл. таксама

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ Lutz D. Schmadel, International Astronomical Union. Dictionary of Minor Planet Names. — 5-th Edition. — Berlin Heidelberg New-York: Springer-Verlag, 2003. — P. 84. — ISBN 3-540-00238-3. (англ.)
  2. ↑ Veverka, J.; Belton, M.; Klaasen, K.; Chapman, C. (1994). "Galileo's Encounter with 951 Gaspra: Overview". Icarus. 107 (1): 2–17. Bibcode:1994Icar..107....2V. doi:10.1006/icar.1994.1002.{{cite journal}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
commons: (951) Гаспра на Вікісховішчы
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=(951)_Гаспра&oldid=4489880"