1 студзеня

	← студзень →
	2024

1 студзеня — першы дзень года па Грыгарыянскім календары

Падзеі

154 да н.э.: У Старажытным Рыме дзень пачатку гадавога консульства перанесены на 1 студзеня.
417: Будучы рымскі імператар Канстанцый III ажаніўся з Галай Плацыдзіяй.
1438: Альбрэхт II каранаваны каралём Венгрыі.
1700: Увядзенне ў Расіі Юліянскага календара.
1739: Жан-Батыст Шарль Бувэ дэ Лазье адкрыў ў паўднёвай Атлантыцы востраў, пазней названы яго імем.
1801: У выніку аб’яднання Каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі створана Вялікабрытанія.
1831: Улады Расійскай імперыі спынілі дзеянне Статута ВКЛ 1588 года ў Віцебскай і Магілёўскай губернях.
1889: Заснаваны Універсітэт Тасманіі.
1901: З шасці калоній утвораны Аўстралійскі Саюз, як дамініён Вялікабрытаніі.
1906: 1 — 2 студзеня (19 — 20 снежня 1905 па ст. ст.) адбылося Горвальскае выступленне сялян.
1908: На Беларусі пачала працаваць першая міжгародная тэлефонная лінія Мінск — Барысаў.
1919: У Смаленску абвешчана Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь.
1919: Заснаваная Віленская беларуская гімназія.
1929: Адбылося ўрачыстае адкрыццё Акадэміі Навук БССР.
1946: Японскі імператар Хірахіта адракаецца ад свайго боскага статусу.
1990: Створаны Слонімскі драматычны тэатр.
1999: Пачалося абарачэнне еўра — агульнаеўрапейскай валюты.
2007: Балгарыя і Румынія далучыліся да Еўрапейскага Саюза.
2014: Латвія ўвайшла ў зону еўра.
2015: Літва ўвайшла ў зону еўра.
2021: Вялікабрытанія афіцыйна выйшла з саставу ЕС.
2024: Персанаж Мікі Маус з мультфільма «Параходзік Вілі» стаў грамадскім здабыткам.
2024: Спыніла існаванне самаабвешчаная Нагорна-Карабахская Рэспубліка.
2024: Членамі групы БРІКС сталі Егіпет, Эфіопія, Іран, Саудаўская Аравія і ААЭ.

Нарадзіліся

1431: Аляксандр VI, Папа Рымскі
1449: Ларэнца Медычы, фларэнційскі дзяржаўны дзеяч
1467: Жыгімонт Стары, кароль польскі і вялікі князь літоўскі (пам. 1.4.1548)
1785: Джон Окслі, даследчык Аўстраліі (пам. 26.5.1828)
1809: Ашыль Генэ, французскі энтамолаг
1852: Эжэн Анатоль Дэмарсэ, французскі хімік, адкрыў хімічны элемент еўропій
1854: Джэймс Джордж Фрэзер, англійскі антраполаг
1863: П'ер дэ Кубертэн, французскі грамадскі дзеяч, ініцыятар арганізацыі сучасных Алімпійскіх гульняў (пам. 2.9.1937)
1864: Цы Байшы, кітайскі мастак
1867: Жанна Ланвен, французская мастачка-мадэльер
1899: Васіль Корж, беларускі партызан
1904: Мечыслаў Багаткевіч, каталіцкі рэлігійны дзеяч. Расстраляны гестапаўцамі, пазней беатыфікаваны
1909: Сцяпан Бандэра, украінскі палітычны дзеяч (пам. 15.10.1959)
1912: Кім Філбі, савецкі разведчык
1919: Данііл Гранін, рускі пісьменнік
1920: Барыс Рагуля, дзеяч беларускага нацыянальнага руху ў 1940-я гады, адзін з кіраўнікоў Саюзу Беларускай Моладзі, намеснік прэзідэнта Рады БНР (з 1971)
1922: Тана Чымароза, італьянскі акцёр
1923: Валянціна Картэзэ, італьянская актрыса
1927: Марыс Бежар, французскі харэограф
1932: Яўген Каршукоў, беларускі пісьменнік, перакладчык
1937: Станіслаў Багданкевіч, беларускі банкір, доктар эканамічных навук, прафесар
1937: Пятро Сушко, беларускі паэт, перакладчык
1938: Данута Бічэль-Загнетава, беларуская паэтэса
1941: Мікалай Ламан, беларускі вучоны
1941: Марцін Эванс, англійскі вучоны
1944: Абдул Хамід, прэзідэнт Бангладэш
1945: Вольга Іпатава, беларуская пісьменніца
1946: Мілена Кананера, італьянская мастачка па касцюмах
1947: Віталь Баркоўскі, беларускі рэжысёр
1951: Салва Кіір Маярдзіт, прэзідэнт Паўднёвага Судана
1952: Юрый Захаранка, беларускі палітык
1953: Хэнк Уільямс, амерыканскі аўтар-выканаўца
1958: Рыгор Сітніца, беларускі мастак, паэт
1959: Ніна Здановіч, беларускі археолаг, гісторык
1960: Антоній Дзям'янка, каталіцкі біскуп, Генеральны вікарый Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі
1960: Таццяна Шаметавец, беларуская артыстка балета
1961: Ігар Гермянчук, беларускі журналіст, выдавец, грамадскі дзеяч
1961: Алтынай Абдуахімаўна Асылмуратава, артыстка балета
1983: Мелані Уокер, ямайская лёгкаатлетка, алімпійская чэмпіёнка
1993: Сіфан Хасан, нідэрландская лёгкаатлетка

Памерлі

1515: Людовік XII, 35-ы кароль Францыі
1573: Малюта Скуратаў, рускі ваенны і дзяржаўны дзеяч
1748: Іаган Бернулі, швейцарскі матэматык
1782: Іаган Крысціян Бах, нямецкі кампазітар
1793: Франчэска Гвардзі, італьянскі мастак
1796: Аляксандр Тэафіл Вандэрмонд, французскі матэматык
1817: Марцін Генрых Клапрот, нямецкі хімік
1985: Уладзімір Рыгоравіч Вейсберг, савецкі мастак
2024: Ніклаўс Вірт, швейцарскі вучоны-інфарматык

Святкуюць

Новы год паводле Грыгарыянскага календара
: Сусветны дзень міру
Гаіці: Дзень незалежнасці Гаіці
Ірак: Дзень суверэнітэту
Куба: Дзень вызвалення
Камерун: Дзень незалежнасці
Літва: Дзень сцяга
Славакія: Дзень Рэспублікі
Судан: Дзень незалежнасці
Тайвань : Дзень заснавання Кітайскай Рэспублікі
Танзанія: Дзень пасадкі дрэў
Чэхія: Дзень аднаўлення незалежнага чэшскай дзяржавы
Каталікі: Урачыстасць Святой Багародзіцы Марыі

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме 1 студзеня