Абляпіха крушынападобная

Абляпіха крушынападобная
Агульны выгляд пладаноснай расліны. Восень. Нідэрланды
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ружакветныя Сямейства:  Лохавыя Род:  Лох Від:  Абляпіха крушынападобная
Міжнародная навуковая назва
Elaeagnus rhamnoides (L.) A.Nelson
Сінонімы
Hippophae rhamnoides
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   503044 NCBI   193516 IPNI   323851-1 TPL   kew-2785205

Абляпі́ха крушынападо́бная (Elaeagnus rhamnoides) — двудомны куст або дрэва, біялагічны від роду лох (Elaeagnus) сямейства лохавыя (Elaeagnaceae). Распаўсюджана ва ўмераным клімаце Еўразіі.

Каштоўная лекавая і дэкаратыўная расліна. У якасці гаючай расліны абляпіха выкарыстоўвалася са старажытных часоў. Згадкі пра абляпіху можна сустрэць у працах старажытнагрэчаскіх навукоўцаў і пісьменнікаў.

Назва

У сучаснай наменклатуры абляпіха крушынападобная носіць назву Elaeagnus rhamnoides.

Ранейшая родавая назва Hippophae — лацінізаваная форма грэчаскай назвы расліны hippophaes паходзіць ад hippos — конь і phaos — бляск: лічылася, што коні, выкармленыя лісцем абляпіхі, мелі асабліва бліскучую шкуру; лацінізаваны відавы эпітэт rhamnoides паходзіць ад назвы крушыны — rhamnos і oides — падобны.

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Мнагаствольны лістападны куст, радзей дрэва, вышыня якога дасягае звычайна 1-3 м, а часам 3-6 м, да 15 м.

Парасткі

Маладыя парасткі серабрыстыя, апушаныя; шматгадовыя — пакрытыя цёмна-бурай, амаль чорнай маршчыністай карой. Скарочаныя парасткі са шматлікімі доўгімі калючкамі 2-7 см даўжынёй. Парасткі рознага ўзросту ствараюць круглявую, пірамідальную або разгалістую крону.

Каранёвая сістэма

Каранёвая сістэма абляпіхі развіваецца блізка да паверхні, не глыбей 40 см, распаўсюджваючыся на шырокай плошчы. Яе складаюць шкілетныя, паўшкілетныя, слабагалінаваныя карані, на якіх утвараюцца клубеньчыкі, што змяшчаюць азотфіксуючыя бактэрыі, з дапамогай якіх абляпіха засвойвае атмасферны азот.

Лісце

Лісце чарговае, простае, лінейнае ці лінейна-ланцэтападобнае, без прылісткаў, зверху цёмна-зялёнае або шаравата-зялёнае, знізу жаўтлява-бела-серабрыстае, з характэрнымі падгарнутымі краямі. На верхавіне тупаватае, радзей злёгку завостранае, сядзіць збліжана. Даўжыня 2-8 см, шырыня да 1 см.

Кветкі

Кветкі

Абляпіха — двухдомная расліна, на адных кустах вырастаюць жаночыя кветкі, з якіх утвараюцца плады, на іншых — мужчынскія, пылок якіх апыляе з дапамогай ветру жаночыя кветкі. Кветкі правільныя, з простым кубкападобным калякветнікам; тычынкавыя кветкі знаходзяцца на вельмі кароткіх сцеблах, сабраны ў кароткія суквецці — каласы, яны дробныя, з глыбокадвухраздзельным жаўтаватым калякветнікам і чатырма тычынкамі, пялёсткаў не ўтвараюць; песцікавыя кветкі размешчаны ў пазухах галінак і калючак, на вельмі кароткіх кветаножках, яны зеленаватыя, малапрыкметныя, з трыбчастым двухлопасцевым калякветнікам. Песцік адзін, завязь верхняя.

Формула кветкі: $\ast K_{(2)}\;C_{0}\;A_{4}\;G_{0}$ і $\ast K_{(2)}\;C_{0}\;A_{0}\;G_{\underline {1}}$.

Плады

Плады авальныя або круглыя гладкія касцянкі, 7-8 мм даўжынёй, жаўтлява-залацістага, чырвонага або аранжавага колеру, з адной костачкай, бліскучыя, сакавітыя, са своеасаблівым смакам і пахам, якія нагадваюць пах ананаса. Яны сядзяць густа, нібыта абляпляючы сцябло. Костачка даўгавата-яйкападобная, цёмна-карычневая, часам амаль чорная, бліскучая, да 5 мм даўжынёй.

Цвіце абляпіха ў красавіку — маі, да распускання лісця або адначасова з ім. Плады спеюць у жніўні — верасні. Яны густа пакрываюць галінку, як бы абляпляюць яе, адкуль і назва. Плады трымаюцца на галінах да сярэдзіны вясны. Плоданашэнне абляпіхі пачынаецца на 3-4 год пасля пасадкі, у сярэднім адзін куст дае 10-12 кг пладоў.

У культуры размнажаецца стратыфікаваным насеннем, каранёвым параснікам, тронкамі.

Злева направа: Ствол. Пупышка. Лісце.

Злева направа: Мужчынскія кветкі. Жаночыя кветкі. Плады.

Распаўсюджанне і экалогія

Зараснікі абляпіхі

У дзікім стане распаўсюджана на ўсёй тэрыторыі Еўропы, на Каўказе, у Заходняй і Сярэдняй Азіі (Цянь-Шань, Паміра-Алай, Джунгарскі Алатау, Тарбагатай, Саурскі хрыбет), ва Усходніх Саянах, Манголіі , Кітаі, заходзіць у трапічныя раёны Пакістана і Індыі.

На Беларусі інтрадукавана ў канцы ХІХ стагоддзя, трапляецца ў садах, парках, прысадах уздоўж дарог.

Расліна атрымала шырокае распаўсюджанне на тэрыторыі Расіі. Расце ў еўрапейскай частцы, на Паўночным Каўказе, у Заходняй і Усходняй Сібіры, на Алтаі, у паўночных абласцях Казахстана, сустракаецца ў Калінінградскай вобласці.

У натуральным стане ва Украіне расце ў дэльце Дуная (Адэская вобласць), ствараючы на пясчаных пагорках густыя зараснікі. Культывуецца па ўсёй Украіне ў полеахоўных палосах, у ахоўных насаджэннях уздоўж дарог, у садах і парках. Уваходзіць у лік куставых парод для групавых пасадак пры азеляненні населеных пунктаў.

У натуральных умовах звычайна прымеркавана да поймаў рэк і берагоў азёраў, як прымешка да вярбова-таполевых пойменных лясоў. Разводзіцца ў садах і парках як дэкаратыўная расліна.

Абляпіха — святлалюбная з першага года жыцця і марозаўстойлівая расліна, здольна пераносіць маразы да 45 градусаў і ніжэй. У пладаносных дрэў адбываецца штогадовае засыханне ніжніх галін і галінак, што прыводзіць да самаразрэджання кроны дрэва і зрушэння пладаноснай зоны на перыферыі.

Абляпіха аддае перавагу друзлым глебам, з багатым утрыманнем арганічных рэчываў і фосфару. Прыродныя месцы распаўсюджвання адрозніваюцца высокай сухасцю паветра, хоць яе каранёвая сістэма аддае перавагу ўвільготненым месцам распаўсюджвання, характэрным для далін рэк і марскога ўзбярэжжа. Абляпіха здольная пераносіць залішняе пераўвільгатненне і нават працяглыя перыяды затаплення. Асабліва добра яна расце на участках з высокім узроўнем грунтавых вод і праточным увільгатненнем. За кошт каранёвых парасткаў-зародкаў утварае шырокія зараснікі.

Прыродныя зараслі абляпіхі памяншаюцца.

Шкоднікі і хваробы

Вялікія страты ўраджаяў абляпіхі крушынападобнай у культуры наносіць Rhagoletis batava, якая пашкоджвае вялікую частку пладоў на кожнай пашкоджанай расліне. Лісце пашкоджваецца грыбамі-ўзбуджальнікамі вертыцылёзнага вілту (завядання) Verticillium albo-atrum і Verticillium dahliae і параўнальна нядаўна выяўленай Capithophorus hippophaes.

Раслінная сыравіна

Збор і перапрацоўка

Спелыя плады

У якасці лекавай сыравіны выкарыстоўваюць плод свежы (лац.: Fructus Hippophaes rhamnoides recens). Збіраюць плады ў перыяд іх паспявання па дасягненні імі поўнай тэхнічнай спеласці, калі яны набываюць уласцівыя пладам гэтай расліны памер і жоўта-аранжавую або аранжавую афарбоўку, пругкія і пры зборы не расціскаюцца. Такія плады назапасілі найбольшую колькасць алею і іншых біялагічна актыўных рэчываў. Лепш збіраць плады, калі на іх няма вады, паколькі ў такім выпадку яны менш пэцкаюцца.

Абляпіху збіраюць шляхам «сашморгвання» галін, выскубання, стрэсвання, рэзкай пладаносных галін з дапамогай розных прыстасаванняў. Плады выскубаюць рукамі індывідуальна па ягадцы адразу пасля даспявання пладоў і да таго часу, пакуль яны не пачалі пераспяваць. Сашморгванне праводзяць драцянымі пінцэтамі з загнутымі канцамі. Пры гэтым згінаюць галінку і заціснутымі канцамі пінцэта некалькі разоў праводзяць па ёй з розных бакоў, абчэсваючы плады ў зручную тару. Радзей плады збіраюць шляхам абтрасання з раслін пладоў пасля замаразкаў, рассцілаючы пад кустамі тканіну і страсаючы мёрзлыя плады. Таксама часам пладаносную галінку згінаюць над тарай і «бітай» б’юць па галінцы, пры гэтым плады цалкам абсыпаюцца. З дапамогай тканіны, замацаванай на двух жэрдзях, збіраюць абляпіху з зараснікаў па берагах рэк і ручаёў. Збор пладоў лепш весці ў ранішнія і вячэрнія гадзіны, калі тэмпература паветра самая нізкая.

Пры зборы пладоў абломваецца шмат галінак з генератыўных пупышкамі, на ствалах з’яўляюцца драпіны, на якіх увесну пасяляюцца шкоднікі і хваробы. Таму нават у малазаснежаных раёнах з устойлівым зніжэннем тэмпературы ў апошні час пачалі адмаўляцца ад зімовага збору пладоў.

Плады аддзяляюць ад галінак, сартуюць і ссыпаюць у тару. Прадукцыйнасць збору 20 і больш вёдраў на чалавека ў дзень. Абляпіха высокаўраджайная расліна, з аднаго куста можна сабраць да 4,5 кг пладоў, а з 1 га культурных зараснікаў — каля 2 т. Замарожаныя і ачышчаныя ад прымешак плады пакуюць у ільняныя мяшкі не больш за 70 кг нета і адпраўляюць на завод.

Плады ў замарожаным стане захоўваюць вітаміны 6 месяцаў.

Кару збіраюць ранняй вясной; лісце — на працягу вегетацыйнага перыяду.

Хімічны склад

Плады абляпіхі адносяць да полівітамінавых. Яны ўтрымліваюць правітамін А (да 10, 9 мг%) і вітаміны (B₁, B₂, B₃, B₆, C (да 450 мг%), E, К і інш.). Плады ўтрымліваюць 3-6 % цукроў (глюкоза і фруктоза), арганічныя кіслоты (да 2,5 %) — яблычную, вінную і інш., дубільныя рэчывы, жоўты фарбавальны пігмент, кверцэцін, тлусты алей (9 % у мякаці, 12 % у костачках). У лісці і кары знойдзеныя алкалоід гіпафаін (да 0,4 %), аскарбінавая кіслата і да 10 розных дубільных рэчываў, у кары — да 3 % тлустага алею іншага складу, чым у пладах і насенні.

У сартавой абляпісе змяшчаецца больш цукроў, чым у пладах дзікарослай, таму птушкі хутчэй аб’ядаюць культурныя дрэвы.

У пладах назапашваецца тлусты алей, які складаецца з трыацылгліцэрынаў з насычанымі і ненасычанымі тлустымі кіслотамі, сярод апошніх пераважаюць монаненасычаныя (пальмітаалеінавая, алеінавая) кіслоты; пекцінавыя рэчывы, арганічныя кіслоты, дубільныя рэчывы, флаваноіды, нікацінавая і фоліевая кіслоты, макра- і мікраэлементы (бор, жалеза, цынк, медзь, марганец, калій, кальцый), цукры і некаторыя віды раслінных антыбіётыкаў.

Алей з мякаці пладоў мае ярка-аранжавую афарбоўку, з насення — жаўтлявую. Алей з насення і мякаці некалькі адрозніваецца па складзе. Алей з мякаці пладоў змяшчае да 0,350 % караціну і караціноіды, тыямін і рыбафлавін, у даволі вялікай колькасці (0,165 %) такаферол і значную колькасць незаменных тлустых кіслот.

У культуры

Кусты абляпіхі

Абляпіха крушынападобная разводзіцца дзеля пладоў, вядзецца яе селекцыя і выведзена мноства сартоў, якія вырошчваюцца ў прамысловых маштабах, прычым у Расіі галоўным чынам — у Сібіры, дзе па дадзеных Усерасійскага сельскагаспадарчага перапісу 2006 года пад яе пасадкамі занята больш за 5 тысяч га.

Марозаўстойлівасць абляпіхі дазваляе вырошчваць яе ў паўночных раёнах. Пасля таго як былі ўсталяваныя гаючыя ўласцівасці пладоў і масла абляпіхі, яе сталі культываваць як каштоўную вітамінавую расліну і пачалі вырошчваць на прысядзібных участках і на прамысловых плантацыях.

Селекцыя

У Расіі абляпіха крушынападобная ўведзена ў культуру НДІ садаводства Сібіры па ініцыятыве М. А. Лісавенкі, дзе за паўстагоддзя па стане на 2011 год выведзена каля 40 сартоў, у тым ліку буйнаплодныя сарты Августина, Ажурная, Жемчужница і іншыя; такія аптымізаваныя па часу цвіцення і колькасці пылка сарты мужчынскіх раслін для эфектыўнага апылення жаночых, як Алей, Гном.

Размнажэнне

Добра размнажаецца тронкамі. Для гэтага іх у пачатку вегетацыі наразаюць даўжынёй 40 см. У выкапаны роў (шырыня — 10, глыбіня — 30 см), засыпаны сумессю рачнога пяску і гумусаванай глебы (1: 1), тронкі закопваюць у 3 см адзін ад аднаго, пакідаючы зверху дзве пупышкі (у першыя гады абляпіха дае стрыжневы корань і мала разрастаецца). Верхні зрэз чаранкоў змазваюць садовым варам. Для лепшага ўкаранення тронкі зацяняюць і часта паліваюць. Можна размножваць абляпіху насеннем і адводкамі. Для захоўвання ў нашчадства гаспадарча каштоўных прыкмет і ўласцівасцяў выкарыстоўваюць вегетатыўны спосаб размнажэння.

Асаблівасці вырошчвання

Абляпіха багата плоданасіць на адкрытых светлых месцах

Святлалюбная расліна, якая не трывае вырошчвання з іншымі дрэвамі і кустамі. Таму яе плантацыі варта ствараць пераважна чыстымі, з размяшчэннем пасадачных месцаў 3×4 м, або 4 м паміж шэрагамі і праз 2 м у шэрагу. Пры гэтым забяспечваюць раўнамернае размяшчэнне апыляльных (мужчынскіх) асобін сярод жаночых раслін: два шэрагі жаночых раслін сартавой абляпіхі трэба чаргаваць з адным камбінаваным побач, у якім кожная пятая па ліку расліна — мужчынская. Лік апыляльнікаў складае 7-8 % агульнай колькасці раслін.

На плантацыях абляпіхі, якія ўступілі ў фазу плоданашэння, плоданасіць да 40 % дрэў. Таму для павышэння ўраджайнасці неабходна замяніць мужчынскія асобіны на жаночыя. У прыватнасці, на ўчастку варта пакінуць не больш за 15 % мужчынскіх асобін.

Падрыхтоўку глебы варта пачынаць за год да пасадкі па сістэме чорнага пара. Глеба павінна мець друзлую структуру. У першыя 3-4 гады плантацыі абляпіхі патрабуюць стараннага дагляду, паколькі расліны гінуць пры зацяненні высокімі травамі і сельскагаспадарчымі культурамі, а таксама пры моцным задзярненні.

Адзін са шляхоў інтэнсіфікацыі і павышэння вытворчасці пладоў абляпіхі — увядзенне яе нізкарослых высокапрадуктыўных папуляцый і сартоў, устойлівых да неспрыяльных экалагічных фактараў. Нізкарослыя кусты дазваляюць важка павялічыць вытворчасць пладоў з адзінкі плошчы, павысіць прадукцыйнасць працы на абразанні і фарміраванні кроны, у асаблівасці — на зборы ўраджаю і па доглядзе за раслінамі.

Значэнне і прымяненне

Вырошчваецца як харчовая, вітамінавая, пылканосная, лекавая, таніданосная, фарбавальная, дэкаратыўная, фітамеліяратыўная і касметычная расліна. Меданос. Плады з’яўляюцца полівітаміннай сыравінай.

У кулінарыі

Сок, лікёр і жэле з абляпіхі (муніцыпалітэт Хідэнзэ, Германія)

Разнастайныя вырабы з абляпіхі ў Правансе

Плады маюць вялікае харчовае значэнне, яны духмяныя, на смак падобныя на плады ананаса, ялкавыя, пасля першых замаразкаў губляюць горыч і набываюць прыемны кіслявы смак. Іх выкарыстоўваюць сырымі і для разнастайнай перапрацоўкі. Дзякуючы надзвычай высокім смакавым і харчовым уласцівасцям, плады ядуць у свежым выглядзе, выкарыстоўваюць для вырабу абляпіхавага соку з пахам ананаса, варэння, кісялёў, пасцілы, жэле, мармелада, начынкі для цукерак, розных тыпаў пладовага віна і так далей. Таксама плады ўжываюць у ежу ў кансерваваным выглядзе ў якасці рэзка-араматычнай і рэзка-смакавай дадаткі. Фруктова-ягаднае абляпіхавае віно мае залаціста-жоўтую афарбоўку і характэрны бляск, тонкі ананасавы водар.

Морква з абляпіхай

Абляпіха з анісам

Сок выкарыстоўваецца для атрымання і араматызацыі віна, прахаладжальных напояў, налівак, настоек; свежыя плады пасля падмарожвання некалькі губляюць горыч і выкарыстоўваюцца для падрыхтоўкі кісялёў, настоек і жэле.

У мякаці пладоў абляпіхі ўтрымліваюцца тлушч і араматычны алей (да 9 %), цукру (да 2,5 %), яблычная і лімонная кіслоты (да 4 %), дубільныя і пекцінавыя рэчывы.

Алей, які змяшчаецца ў пладах абляпіхі, надае моцны, прыемны, непаўторны водар, павышае смакавыя ўласцівасці і ставіць абляпіху на асаблівае месца сярод фруктова-ягадных раслін. Плады абляпіхі — прыродныя полівітамінныя канцэнтраты. У іх ёсць правітамін А (да 8 мг%), вітаміны С (200—350 мг%), Е (28 мг%), В₁, В₂ (0,12 мг%), РР, фоліевая кіслата.

У лясной і садовай гаспадарцы і ланшафтным дызайне

Абляпіха на беразе

Абляпіху можна культываваць і як дэкаратыўную расліну з прыгожым, аліўкава-зялёным зверху і серабрыстым знізу лісцем і шматлікім яркім пладам, якія доўга трымаюцца на кустах. Прыдатная для стварэння жывых агароджаў. Прыгожая ў выглядзе штамбавых дрэўцаў на газонах.

З-за магутнай каранёвай сістэмы абляпіха выкарыстоўваецца для замацавання схілаў, яраў, адхонаў і выманняў чыгунак, шашы і каналаў, для ўмацавання пяшчаных глебаў і прафілактыкі апоўзняў.

Непераборлівасць абляпіхі да глебавых умоў, засухаўстойлівасць, здольнасць размнажацца каранёвымі атожылкамі ставяць яе ў шэраг каштоўных фітамеліярацыйных раслін. У полеахоўных палосах прыцягвае птушак.

Прымяненне ў навуковай медыцыне

П. І. Барысаў. "Абляпіха"

Лісце абляпіхі назапашвае дубільныя рэчывы, якія з’яўляюцца дзеючым пачаткам лекавага сродку — гіпараміну, што валодае супрацвіруснай актыўнасцю. Атрыманы з лісця абляпіхі гіпарамін у форме таблетак для рассмоктвання прымяняецца як лячэбна-прафілактычны сродак пры грыпе (А і В), а таксама пры лячэнні іншых вострых рэспіраторных вірусных інфекцый.

Абляпіхавы алей, які атрымліваюць з пладоў, дзейнічае як эпітэлізавальны, гранулявальны сродак, ён валодае раназажыўляльнымі і болесуцішальнымі ўласцівасцямі, яго ўжываюць у гінекалагічнай практыцы для лячэння апёкаў, абмаражэнняў, экзэм, ран і язваў, якія доўга не загойваюцца, як вонкавых, так і язваў страўніка і дванаццаціперснай кішкі, а таксама для памяншэння рэгенератыўных змяненняў слізістай абалонкі стрававода з прычыны прамянёвай тэрапіі пухлін і прамянёвых паражэнняў арганізма. Алей ужываюць для лячэння псарыязу, хваробы Дар’е, язвавай ваўчанкі, расколін, некаторых хвароб вачэй, вуха, горла, як вітамінны сродак пры гіпа- і авітамінозах, у прыватнасці пры цынзе, у гінекалагічнай практыцы пры кальпіце, эндацэрвіцытах і эрозіях шыйкі маткі, пры некаторых хваробах вачэй. Эфектыўна таксама прымяненне алею пры эразійна-язвавых практытах, эразійна-язвавых сфінктарытах, расколінах ануса, катаральных і атрафічных практытах, унутраным гемароі ў хворых хранічным энтэракалітам.

Абляпіхавы алей ужываюць пры гаймарыце, у пасляаперацыйным перыядзе пасля танзілэктаміі, пры хранічным танзіліце, пры лячэнні пульпіта і перыядантыта. Ён уваходзіць у склад камбінаванага аэразольнага прэпарата «Олеазоль», у які таксама ўваходзяць левамецытын, анестэзін, борная кіслата і напаўняльнікі. Ужываюць як сродак, што паскарае гаенне ран, пры апёках, інфіцыраваных ранах, трафічных язвах, пры экзэмах і дэрматозах са свербам. Акрамя гэтага выпускаюцца прэпараты «Гипозоль» і «Облекол».

Насенне ўжываюць як лёгкае слабільнае. Вонкава плады і алей абляпіхі выкарыстоўваюць пры сыпах, экзэмах, для лячэння ран і пры жаночых хваробах.

Плады з лісцем выкарыстоўваюць для лячэння рэўматызму і хвароб страўніка.

Кара абляпіхі змяшчае рэчыва аксітрыптамін, якое мае проціпухлінныя ўласцівасці. Аналагічнае дзеянне аказвае і спіртавы экстракт кары.

Прымяненне ў народнай медыцыне

Вельмі шырока плады і лісце абляпіхі выкарыстоўваліся ва ўсходняй (тыбецкай і старажытнамангольскай) медыцыне. У Расіі плады і лісце абляпіхі таксама здаўна выкарыстоўваліся ў народнай медыцыне.

У народнай медыцыне алей выкарыстоўваецца ўнутр пры авітамінозах (цынзе, курынай слепаце), язвавай хваробе страўніка і дванаццаціперснай кішкі. Лісце ў Сярэдняй Азіі ўжываюць вонкава пры рэўматызме.

Прымяненне ў касметыцы

У касметыцы з алею абляпіхі рыхтуюць пажыўныя маскі, якія паскараюць эпітэлізацыю і грануляцыю тканак скуры; адвар пладоў і галінак выкарыстоўваюць пры аблысенні і выпадзенні валасоў.

Іншае

Пылок абляпіхі пад мікраскопам

У ветэрынарыі галінкі абляпіхі ўжываюць для паскарэння росту воўны у авечак і для надання ёй бляску.

Высушаны жом пладоў выкарыстоўваюць для атрымання (шляхам экстракцыі сланечнікавым алеем) абляпіхавага алею, які ўжываецца ў медыцыне.

Лісце абляпіхі змяшчае 10 % дубільных рэчываў, таму яго разам з іголкамі можна ўжываць для дублення скур і афарбоўкі. Пладамі ў мінулым фарбавалі тканіны і воўны ў жоўты колер, з маладых парасткаў і лісця атрымлівалі чорную фарбу.

Ветраапыляльная расліна, у яе кветках практычна адсутнічае нектар. Так званы ў побыце «абляпіхавы мёд» уяўляе з сябе сіроп з ягад абляпіхі. Абляпіха — выдатны пылканос, дае шмат высока пажыўнага пылка ў летні перыяд.

Абляпіха дае цяжкую, цвёрдую, дробнаячэістую, жаўтлявую драўніну з бура-жоўтым ядром, прыдатную для дробных вырабаў.

Уплыў на культуру

Эміль Медыз-Пелікан. «Абляпіха», 1890

У 1980 годзе ў СССР была выпушчаная серыя з пяці марак з выявай раслін, на марцы наміналам 10 кап. (ЦФА (ІТЦ «Марка») № 5123) была абляпіха крушынападобная.

Таксама выява абляпіхі крушынападобнай была змешчана на паштовых марках Фінляндыі ў 1991 годзе і Украіны ў 2013 годзе.

• 
  Паштовая марка СССР
• 
  Паштовая марка Украіны

Літаратура

• Чахоўскі А. Абляпіха крушынападобная // Беларуская ССР: Кароткая энцыклапедыя. Т. 2. — Мн.: БелСЭ. 1979.
• Ботанико-фармакогностический словарь: Справ. пособие / К. Ф. Блинова, Н. А. Борисова, Г. Б. Гортинский и др.; Под ред. К. Ф. Блиновой, Г. П. Яковлева. — М.: Высш. шк., 1990. — С. 216—217. — ISBN 5-06000085-0.
• Лантратова А. С. Деревья и кустарники Карелии: Определитель. — Петрозаводск: Карелия, 1991. — С. 204. — ISBN 5-7545-0369-5.
• Дудченко Л. Г., Козьяков А. С., Кривенко В. В. Пряно-ароматические и пряно-вкусовые растения: Справочник / Отв. ред. К. М. Сытник. — К.: Наукова думка, 1989. — 304 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-12-000483-0.
• В. И. Чопик, Л. Г. Дудченко, А. М. Краснова; «Дикорастущие полезные растения Украины» Справочник; Киев, Навукова думка, 1983. (руск.)
• Єлін Ю. Я., Зерова М. Я., Лушпа В. І., Шабарова С. І. Дари лісів.. — Київ: Урожай, 1979. — 440 с.
• Травы и здоровье. Лекарственные растения / Авт.-сост.: А. М. Задорожный и др. — М.: Махаон; Гамма Пресс 2000. — 512 с.: ил — (Домашняя энциклопедия). ISBN 5-88215-989-X ISBN 5-9223-0042-3

Спасылкі

• Облепиха крушиновидная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Облепиха. Ботанический портрет, посадка и уход Архівавана 19 чэрвеня 2013.. // Садовник : журнал. — № 10. — 2006. (руск.)
• Французскі сайт пра абляпіху (фр.) (англ.) (ням.)
• Обліпиха крушиновидна // Фармацэўтычная энцыклапедыя