Канстанцыя Антонаўна Буйло

Канстанцыя Буйло
Канстанцыя Калечыц
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	14 студзеня 1893(1893-01-14)
Месца нараджэння	Вільня, Віленскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	5 лістапада 1986(1986-11-05) (93 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Пахаванне	Вішнева
Грамадзянства	Беларусь
Муж	Віталь Адольфавіч Калечыц
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэтэса
Мова твораў	беларуская
Узнагароды
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Канста́нцыя Анто́наўна Кале́чыц, псеўданім Канстанцыя Буйло (14 студзеня 1893, Вільня — 4 чэрвеня 1986, Масква) — беларуская паэтэса. Заслужаны дзеяч культуры БССР (1968).

Біяграфія

Канстанцыя Буйло з мужам Віталем Адольфавічам Калечыцам у дзень шлюбу 7 чэрвеня 1916 г.

Нарадзілася ў сям’і аб’ездчыка графа Тышкевіча. Была ахрышчана 17 студзеня 1893 года ў Віленскім касцёле Святога Якава. Асноўную адукацыю атрымала дома ў хатніх настаўнікаў. Скончыла кароткатэрміновыя настаўніцкія курсы ў Вільні (1914).

Тут пазнаёмілася з Максімам Гарэцкім. Сябравала з Уладзіславай Луцэвіч. Настаўнічала ў вёсцы Горнае Скробава (1912—1913), дзе вучыла сына пана Дзеўчапольскага. А. Шоцкі адзначае, што К. Буйло некалькі разоў наведвала Крошын, Завоссе, Туганавічы, Калдычэўскае возера і мясціны, звязаныя з жыццём філаматаў і філарэтаў.

Загадвала беларускай кнігарняй у Полацку (1915—1916), але ў сувязі з яе закрыццём перайшла на працу ў Земскі саюз.

7 чэрвеня 1916 года выйшла замуж за Віталя Адольфавіча Калечыца, сына калежскага саветніка, які паходзіў з засцянковай шляхты Мінскага павета (у 1933 годзе арыштаваны).

Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі працавала статыстам у Валакаламскім павятовым выканкаме рабочых і салдацкіх дэпутатаў, бухгалтарам саўгаса «Данілкава». З 1923 года пераехала ў Маскву да свайго мужа, дзе жыла да самай смерці на Ціхвінскім завулку, № 11.

Працавала на заводзе «Аграном» (1929—1934), начальнікам аддзела збыту палітэхлабарсаюза (1934—1940), у 1940—1951 гадах — начальнікам аператыўнага аддзела, затым в. а. намесніка дырэктара цэнтральнай канторы ветэрынарнага забеспячэння трэста Саюзветзабпрам.

Член Саюза пісьменнікаў СССР (з 1944 года).

Памерла ў Маскве 4 чэрвеня 1986 года. У 1989 годзе ўрну з яе прахам перавезлі ў Вішнева (Валожынскі раён).

Творчасць

Канстанцыя Буйло. Курганная кветка. Вокладка Язэпа Драздовіча

Друкавацца пачала ў 1909 годзе, змясціўшы ў «Нашай Ніве» пад імем свайго брата Эдуарда першыя свае вершы — «Хвоя», дасланы з Адравонжы Ашмянскага павета («Наша Ніва», № 9), і «Скора зіма» («Наша Ніва», № 46). Паводле іншых звестак, першым надрукаваным вершам быў «Лес» (1903). Пад уласным імем пачала друкавацца з 1910 года. У 1914 годзе Беларускае выдавецкае таварыства выпусціла дэбютны зборнік вершаў К. Буйло — «Курганная кветка» (1914, Вільня, друкарня Марціна Кухты; факсімільнае выданне ў 1989), які адрэдагаваў Я. Купала і аформіў Язэп Драздовіч.

Да сярэдзіны 1940-х, амаль 20 гадоў не друкавалася.

Аўтар зборнікаў вершаў «Світанне» (1950), «На адноўленай зямлі» (1961), «Май» (1965), «Роднаму краю» (1973). Выйшлі Выбраныя творы (1954), «Выбранае» (1968, 1976), Выбраныя творы ў 2 тамах (1981). Напісала кніжкі вершаў для дзяцей «Юрачка» (1957), «У бляску зор» (1968), «Вясной» (1984). Многія вершы паэтэсы пакладзены на музыку. Асабліва шырокую вядомасць займела песня «Люблю», якая стала народнай.

Максім Гарэцкі ў сваёй «Гісторыі беларускае літэратуры» лічыў яе «найбольш выдатнай пасля Цёткі жаноцкай сілай ў нашай поэзіі».

Аўтар п’ес «Кветка папараці» (1914) і «Сягонняшнія і даўнейшыя» (1914, пастаўлена ў 1921).

Узнагароды

Узнагароджана ордэнам «Знак Пашаны» і медалямі. Заслужаны дзеяч культуры Беларускай ССР (1968).

У гонар Канстанцыі Буйло названая вуліца ў Мінску, усталявана мемарыяльная дошка на Вішнеўскай сярэдняй школе Валожынскага раёна, якой прысвоена яе імя.

Прозвішча

Прозвішча Буйло ад аднаасноўнага балцка-літоўскага антрапоніма (колішняга імя) Builys, у ім аснова Bui- (як у двухасноўных імёнах тыпу Buivydas, Buivinas) і фармант -l- як у антрапонімах тыпу Vailys (захавалася як літоўскае прозвішча). Параўнаўча ранейшай рутэнізаванай формай імя Builys мела быць "Бýйла".

Літаратура

• Буйло Канстанцыя // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. — 22 000 экз. — ISBN 5-340-00709-X.
• Буйло Канстанцыя // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1992—1995.
• І. У. Саламевіч. Буйло Канстанцыя Антонаўна // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — С. 320—321. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
• Буйло К. …Коціцца рэха: Вершы, паэмы, лісты // Уклад. і прадм. Д. Чаркасавай. — Мн.: Маст. літ., 1993. — 287 с. — ISBN 5-340-01327-8.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Канстанцыя Антонаўна Буйло
• Творы Канстанцыі Буйло на сайце «Беларуская Палічка»
• Творы Канстанцыі Буйло на сайце «Родныя вобразы» Архівавана 16 сакавіка 2012.
• Кароткая біяграфія на сайце «Адраджэнцы Беларусі»