Стрэшынская нізіна
| Стрэшынская нізіна | |
|---|---|
| Каардынаты: 52°44′00″ пн. ш. 30°06′00″ у. д.HGЯO | |
| Размяшчэнне | Беларусь |
  Стрэшынская нізіна |
|
Стрэшынская нізіна — геамарфалагічны раён у паўднёва-ўсходняй частцы Перадпалесся, водна-ледавіковая нізіна ў міжрэччы Дняпра і нізоўяў Бярэзіны на Беларусі.
Працягласць з захаду на ўсход каля 70 км. Мяжуе на поўначы з Цэнтральнабярэзінскай, на ўсходзе з Чачорскай раўнінамі, на захадзе і поўдні са Светлагорскай і Васілевіцкай нізінамі.
Геалогія
[правіць | правіць зыходнік]Раён характарызуецца складанай тэктанічнай будовай. Тэрыторыя прымеркавана да зоны сучлянення Прыпяцкага прагіну, Беларускай антэклізы і Жлобінскай седлавіны. У паўднёвай частцы, у межах Гарадоцка-Хацецкай ступені, выдзяляецца серыя дадатных і адмоўных структур, дзе ваганні адзнак паверхні крышталічных парод дасягаюць 300—500 м. Падмурак апускаецца з поўначы на поўдзень ад −400…−600 да −2000 м. У асадкавай тоўшчы шырока распаўсюджаныя пароды дэвону, у якіх маецца саляносная тоўшча, мелавыя і юрскія мергельна-мелавыя ўтварэнні, у меншай ступені пяскі і гліны палеагену і неагену. Верхні гарызонт прадстаўлены антрапагенавымі адкладамі, магутнасць якіх складае 40-50 м, у лагчынах да 100 м.
Ложа антрапагенных адкладаў прымеркавана да вышынь 80-100 м, у левабярэжжы Дняпра да 120 м. Паверхня расчляняецца лагчынамі ледніковага выворвання і размыву, урэзанымі на глыбіню 30-50 м. Падсцілаюць антрапагенную тоўшчу мергелі алігацэну і неагену. У перапаглыбленнях часам адкрываюцца пароды юры.
Рэльеф і гідраграфія
[правіць | правіць зыходнік]Гіпсаметрычныя ўзроўні дзённай паверхні змяняюцца ад 140—155 м на водападзелах да 117—125 м у далінах рэк.
Гідраграфічная сетка прадстаўлена прытокамі Бярэзіны і Дняпра (Добасна, Ала і інш.). Даліны рэк слабаразвітыя, адносяцца да тыпу пойменных, шырынёй 2-3 км. Добра выяўленая пойма, часта забалочаная. Рэчышчы многіх рэк скіраваны. Схілы далін сярэдняй крутасці. Гушчыня рачной сеткі раёна 0,3-0,4 км/км².
Верхні ўзровень з адзнакамі 145—150 м займаюць участкі марэнных утварэнняў са спадзістахвалістай паверхняй, ваганнем адносных вышынь да 3-5 м. Ніжэй 140—145 м размяшчаюцца водна-ледавіковыя акумуляцыі, якія атрымалі ў раёне найбольшае пашырэнне. Паверхня іх дробнаўвалістая, расчлянёная забалочанымі лагчынамі сцёку, якія выцягнуты на дзясяткі кіламетраў пры шырыні 2-3 км. Часта сустракаюцца масівы эолавых бугроў, град вышынёй 3-5 м, даўжынёй да 2 км, развяваных пяскоў, радзей — камы, тэрмакарставыя западзіны.
Ніжні ўзровень прадстаўлены плоскай, забалочанай азёрна-алювіяльнай нізінай, са шматлікімі катлавінамі зарослых азёр.
Глебы і расліннасць
[правіць | правіць зыходнік]Глебы ў асноўным дзярнова-падзолістыя, у далінах рэк поймавыя (алювіяльныя), у паніжэннях тарфяна-балотныя.
Пашыраны хваёвыя, шыракаліста-хваёвыя, шыракаліста-яловыя, бярозавыя, чорнаальховыя лясы, радзей сустракаюцца дубовыя.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Бакарасов В. А. Стрешинская низина // Природа Беларуси. Энциклопедия. В 3 томах. Том 1. Земля и недра. — Минск: Беларуская энцыклапедыя, 2010. — 464 с. — ISBN 978-985-11-0472-3 (руск.)
