Сан-Паўлу: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др аўтаматычны перанос катэгорыі
афармленне
Радок 2: Радок 2:
|статус = Горад
|статус = Горад
|беларуская назва = Сан-Паўлу
|беларуская назва = Сан-Паўлу
|арыгінальная назва = São Paulo
|арыгінальная назва = {{lang-pt|São Paulo}}
|герб = Brasao SaoPaulo SaoPaulo Brasil.svg
|герб = Brasao SaoPaulo SaoPaulo Brasil.svg
|шырыня герба =
|шырыня герба =
Радок 62: Радок 62:
<!--[[Image:Saopaulo copan.jpg|thumb|250px|Цэнтральная частка Сан-Паўлу]]-->
<!--[[Image:Saopaulo copan.jpg|thumb|250px|Цэнтральная частка Сан-Паўлу]]-->


'''Сан-Паўлу''' ({{lang-pt|São Paulo}}) — горад у [[Бразілія|Бразіліі]]. Сан-Паўлу быў заснаваны ў [[1554]] годзе [[езуіты|езуітамі]]. Да [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзя]] быў невялікім правінцыйным горадам. У [[XX стагоддзе|XX стагоддзі]] пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] пачалося асноўнае развіццё горада. Мільёны мігрантаў з [[Японія|Японіі]], [[Італія|Італіі]] і некаторых краін [[Міжземнамор'е|Міжземнамор'я]] пасяліліся менавіта там. Цяпер Сан-Паўлу па колькасці насельніцтва трэці горад у свеце пасля [[Токіа]] і [[Нью-Ёрк]]а (19,4 мільёнаў жыхароў), у Сан-Паўлу прадукуецца 25% [[ВУП]] краіны. Тут знаходзіцца амаль палова прамысловых прадпрыемстваў Бразіліі, ў тым ліку авіяцыйнае прадпрыемства «[[Эмбраер]]».
'''Сан-Паўлу''' ({{lang-pt|São Paulo}}) — горад у [[Бразілія|Бразіліі]]. Сан-Паўлу быў заснаваны ў [[1554]] годзе [[езуіты|езуітамі]]. Да [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзя]] быў невялікім правінцыйным горадам. У [[XX стагоддзе|XX стагоддзі]] пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] пачалося асноўнае развіццё горада. Мільёны мігрантаў з [[Японія|Японіі]], [[Італія|Італіі]] і некаторых краін [[Міжземнамор'е|Міжземнамор’я]] пасяліліся менавіта там. Цяпер Сан-Паўлу па колькасці насельніцтва трэці горад у свеце пасля [[Токіа]] і [[Нью-Ёрк]]а (19,4 мільёнаў жыхароў), у Сан-Паўлу прадукуецца 25 % [[ВУП]] краіны. Тут знаходзіцца амаль палова прамысловых прадпрыемстваў Бразіліі, ў тым ліку авіяцыйнае прадпрыемства «[[Эмбраер]]».


Метраполія аказвае значны ўплыў на нацыянальным і міжнародным узроўні, з пункту гледжання [[культура|культуры]], [[эканоміка|эканомікі]] і [[палітыка|палітыкі]]. Сан-Паўлу з'яўляецца домам для некалькіх важных помнікаў, паркаў і музеяў, як [[Мемарыял Лацінскай Амерыкі]], [[Музей партугальскай мовы]], [[Мастацкі музей Сан-Паўлу]], [[Ібірапуэра Парк]] і [[Паўліста Авеню]], які з'яўляецца самым важным фінансавым цэнтрам Сан-Паўлу. Горад прымае шмат мерапрыемстваў высокага ўзроўню, як [[Фестываль мастацтва Сан-Паўлу]], [[Гран-пры Бразіліі]] ў [[Формула-1|Формуле-1]], [[Тыдзень моды Сан-Паўлу]] і [[Сан-Паўлу Інды 300]].
Метраполія аказвае значны ўплыў на нацыянальным і міжнародным узроўні, з пункту гледжання [[культура|культуры]], [[эканоміка|эканомікі]] і [[палітыка|палітыкі]]. Сан-Паўлу з’яўляецца домам для некалькіх важных помнікаў, паркаў і музеяў, як [[Мемарыял Лацінскай Амерыкі]], [[Музей партугальскай мовы]], [[Мастацкі музей Сан-Паўлу]], [[Ібірапуэра Парк]] і [[Паўліста Авеню]], які з’яўляецца самым важным фінансавым цэнтрам Сан-Паўлу. Горад прымае шмат мерапрыемстваў высокага ўзроўню, як [[Фестываль мастацтва Сан-Паўлу]], [[Гран-пры Бразіліі]] ў [[Формула-1|Формуле-1]], [[Тыдзень моды Сан-Паўлу]] і [[Сан-Паўлу Інды 300]].


У горадзе таксама размяшчаецца [[Сан-Паўлаўская Фондавая біржа]], рынак ф'ючарсаў і біржа рынку [[збожжа]]вых, якая з'яўляецца другой па велічыні [[фондавая біржа|фондавай біржай]] ў свеце паводле рыначнага кошту<ref>[http://www.estadao.com.br/estadaodehoje/20100925/not_imp615044,0.php Bovespa vira a segunda maior Bolsa do mundo]. Economia & Negócios</ref>. Сан-Паўлу ёсць домам для некаторых з самых высокіх будынкаў у [[Бразілія|Бразіліі]], як ''[[Міранці-ду-Валі|Mirante do Vale]]'', ''Italia'', ''Altino Arantes'', ''North Tower'', ''UNSCOM'' і многія іншыя. Горад таксама вядомы сваім ненадзейным надвор'ем, вялікім памерам верталётнага парка, [[архітэктура]]й і мноствам [[небаскроб]]аў<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/6738905.stm "São Paulo holds Gay Pride parade"]. BBC</ref>.
У горадзе таксама размяшчаецца [[Сан-Паўлаўская Фондавая біржа]], рынак ф’ючарсаў і біржа рынку [[збожжа]]вых, якая з’яўляецца другой па велічыні [[фондавая біржа|фондавай біржай]] ў свеце паводле рыначнага кошту<ref>[http://www.estadao.com.br/estadaodehoje/20100925/not_imp615044,0.php Bovespa vira a segunda maior Bolsa do mundo]. Economia & Negócios</ref>. Сан-Паўлу ёсць домам для некаторых з самых высокіх будынкаў у [[Бразілія|Бразіліі]], як ''[[Міранці-ду-Валі|Mirante do Vale]]'', ''Italia'', ''Altino Arantes'', ''North Tower'', ''UNSCOM'' і многія іншыя. Горад таксама вядомы сваім ненадзейным надвор’ем, вялікім памерам верталётнага парка, [[архітэктура]]й і мноствам [[небаскроб]]аў<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/6738905.stm «São Paulo holds Gay Pride parade»]. BBC</ref>.


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
[[Файл:CentroSaoPaulo.jpg|thumb|250px|злева|Цэнтральная плошча горада]]
[[Файл:CentroSaoPaulo.jpg|thumb|250px|злева|Цэнтральная плошча горада]]
Першае паселішча ў гэтым месцы было заснавана ў [[1532]] годзе і мела назва Сан-Вісентэ. Гэта была перша сталая партугальская калонія ў [[Новы свет|Новым свеце]]<ref>Lawrence, Rachel (January 2010). Alyse Dar. ed. Brazil (Seventh ed.). Apa Publications GmbH & Co. / Discovery Channel. pp. 183–204.</ref>. Праз дваццаць два гады місіянеры-езуіты [[Мануэль да Нобрега]] і [[Жазэ дэ Аншыета]] заснавалі [[25 студзеня]] [[1554]] года вёску Сан-Паўлу-дус-Кампус-дэ-Піратынінга ў 68 кіламетрах ад Сан-Вісентэ. Святары малі за мэту хрысціць мясцовыя плямёны [[тупі]] і [[гуарані]] ў [[каталіцтва|каталіцкую веру]] і прыняць партугальскае падданства. Аднак езуіты былі пазней часцяком не ў ладах з партугальскімі ўладамі, галоўным чынам, [[Маркіз дэ Памбал|Маркізам дэ Памбалам]], які ў выніку выгнаў іх з Бразіліі.
Першае паселішча ў гэтым месцы было заснавана ў [[1532]] годзе і мела назва Сан-Вісентэ. Гэта была перша сталая партугальская калонія ў [[Новы свет|Новым свеце]]<ref>Lawrence, Rachel (January 2010). Alyse Dar. ed. Brazil (Seventh ed.). Apa Publications GmbH & Co. / Discovery Channel. pp. 183—204.</ref>. Праз дваццаць два гады місіянеры-езуіты [[Мануэль да Нобрега]] і [[Жазэ дэ Аншыета]] заснавалі [[25 студзеня]] [[1554]] года вёску Сан-Паўлу-дус-Кампус-дэ-Піратынінга ў 68 кіламетрах ад Сан-Вісентэ. Святары малі за мэту хрысціць мясцовыя плямёны [[тупі]] і [[гуарані]] ў [[каталіцтва|каталіцкую веру]] і прыняць партугальскае падданства. Аднак езуіты былі пазней часцяком не ў ладах з партугальскімі ўладамі, галоўным чынам, [[Маркіз дэ Памбал|Маркізам дэ Памбалам]], які ў выніку выгнаў іх з Бразіліі.


Сан-Паўлу афіцыйна стаў горадам у [[1711]] годзе. У [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзі]] горад перажываў эканамічны росквіт, дзякуючы экспарту [[кава|кавы]], якая пастаўлялася з суседняга горада [[Сантас]]. Пасля адмены рабства ў [[1888]] годзе, хвалі імігрантаў з [[Партугалія|Партугаліі]], [[Італія|Італіі]], [[Іспанія|Іспаніі]] і іншых еўрапейскіх краін накіраваліся ў Сан-Паўлу, каб «адбяліць расу», бо партугальска-бразільскія ўлады асцерагаліся, што колькасць чорнага насельніцтва Бразіліі будзе расці значна хутчэй, чым іншыя групы. У выніку еўрапейцам былі прадастаўлены зямельныя ўладанні ў якасці стымулаў для іміграцыі, а некаторыя працавалі на кантрактнай аснове на кававых плантацыях. Зноў прыбылія людзі і іх нашчадкі прыехалі, каб «зрабіць Амерыку», і ў наш час найвыбітнейшыя прадпрымальнікі краіны маюць італьянскія, партугальскія і нямецкія прозвішчы, як Матарацца, Дыніз і Мюлер.
Сан-Паўлу афіцыйна стаў горадам у [[1711]] годзе. У [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзі]] горад перажываў эканамічны росквіт, дзякуючы экспарту [[кава|кавы]], якая пастаўлялася з суседняга горада [[Сантус]]. Пасля адмены рабства ў [[1888]] годзе, хвалі імігрантаў з [[Партугалія|Партугаліі]], [[Італія|Італіі]], [[Іспанія|Іспаніі]] і іншых еўрапейскіх краін накіраваліся ў Сан-Паўлу, каб «адбяліць расу», бо партугальска-бразільскія ўлады асцерагаліся, што колькасць чорнага насельніцтва Бразіліі будзе расці значна хутчэй, чым іншыя групы. У выніку еўрапейцам былі прадастаўлены зямельныя ўладанні ў якасці стымулаў для іміграцыі, а некаторыя працавалі на кантрактнай аснове на кававых плантацыях. Зноў прыбылія людзі і іх нашчадкі прыехалі, каб «зрабіць Амерыку», і ў наш час найвыбітнейшыя прадпрымальнікі краіны маюць італьянскія, партугальскія і нямецкія прозвішчы, як Матарацца, Дыніз і Мюлер.


Да пачатку [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]] збор кавы рэзка рэзка ўпаў, бо, сярод іншых фактараў, адбылася рэзкае зніжэнне сусветных коштаў на каву. З крахам [[Уол-стрыт]] у [[1929]] годзе, кававыя бароны сталі губляць свой ​​уплыў і статус. Эканоміка шукала іншыя альтэрнатывы, як вытворчасць [[цукровы трыснёг|цукровага трыснягу]] і [[алкаголь|алкаголю]]. З цяжкасцямі, выкліканымі [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайной]], калі прамыслова развітыя краіны не пастаўлялі імпартныя тавары ў краіну, і ў адпаведнасці з нацыянальнымі тэндэнцыямі да імпартазамяшчэння, Сан-Паўлу пачаў індустрыялізацыю накіраваную на павілічэння выпуску тавараў унутранага спажывання. Мясцовыя прадпрымальнікі пачалі ўкладваць грошы ў развіццё прамысловасці Сан-Паўлу, прыцягваючы новыя кантынгенты мігрантаў у горадзе, у асноўным [[італьянцы|італьянцаў]]. У дадатак да еўрапейцаў, [[японцы]] і [[сірыйцы|сірыйскія]] і [[ліванцы|ліванскія]] імігранты прыбылі сюды ў вялікай колькасці ў першай палове [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]]. На працягу ўсяго стагоддзя хуткі рост эканомікі горада таксама прыцягнуў велізарныя хвалі мігрантаў з бедных раёнаў Бразіліі, асабліва з паўночна-ўсходняй частцы краіны. Сан-Паўлу падтрымліваў высокія тэмпы эканамічнага росту за кошт [[1920-я|1920-х]] гадоў, калі назіраліся вялізарныя патокі іміграцыі, хуткая [[індустрыялізацыя]] і прыход [[інвестыцыі|інвестыцый]]. У пачатку 1920-х будынак [[Сампаё Марэйра, будынак|Сампаё Марэйра]] дасягнуў беспрэцэдэнтных 14 паверхаў, а ўжо да канца дзесяцігоддзя будынак [[Марцінелі, будынак|Марцінелі]] перавысіў гэту колькасць паверхаў удвая. Таксама ўзрасла колькасць аўтамабіляў і дызельных аўтобусаў, што дазволіла працаўнікам [[сфера паслуг|сферы абслугоўвання]] ездзіць з прыгарадаў на працу ў цэнтр горада.
Да пачатку [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]] збор кавы рэзка рэзка ўпаў, бо, сярод іншых фактараў, адбылася рэзкае зніжэнне сусветных коштаў на каву. З крахам [[Уол-стрыт]] у [[1929]] годзе, кававыя бароны сталі губляць свой ​​уплыў і статус. Эканоміка шукала іншыя альтэрнатывы, як вытворчасць [[цукровы трыснёг|цукровага трыснягу]] і [[алкаголь|алкаголю]]. З цяжкасцямі, выкліканымі [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайной]], калі прамыслова развітыя краіны не пастаўлялі імпартныя тавары ў краіну, і ў адпаведнасці з нацыянальнымі тэндэнцыямі да імпартазамяшчэння, Сан-Паўлу пачаў індустрыялізацыю накіраваную на павілічэння выпуску тавараў унутранага спажывання. Мясцовыя прадпрымальнікі пачалі ўкладваць грошы ў развіццё прамысловасці Сан-Паўлу, прыцягваючы новыя кантынгенты мігрантаў у горадзе, у асноўным [[італьянцы|італьянцаў]]. У дадатак да еўрапейцаў, [[японцы]] і [[сірыйцы|сірыйскія]] і [[ліванцы|ліванскія]] імігранты прыбылі сюды ў вялікай колькасці ў першай палове [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]]. На працягу ўсяго стагоддзя хуткі рост эканомікі горада таксама прыцягнуў велізарныя хвалі мігрантаў з бедных раёнаў Бразіліі, асабліва з паўночна-ўсходняй частцы краіны. Сан-Паўлу падтрымліваў высокія тэмпы эканамічнага росту за кошт [[1920-я|1920-х]] гадоў, калі назіраліся вялізарныя патокі іміграцыі, хуткая [[індустрыялізацыя]] і прыход [[інвестыцыі|інвестыцый]]. У пачатку 1920-х будынак [[Сампаё Марэйра, будынак|Сампаё Марэйра]] дасягнуў беспрэцэдэнтных 14 паверхаў, а ўжо да канца дзесяцігоддзя будынак [[Марцінелі, будынак|Марцінелі]] перавысіў гэту колькасць паверхаў удвая. Таксама ўзрасла колькасць аўтамабіляў і дызельных аўтобусаў, што дазволіла працаўнікам [[сфера паслуг|сферы абслугоўвання]] ездзіць з прыгарадаў на працу ў цэнтр горада.


[[Файл:EdMartinelli-SP.jpg|thumb|250px|Будынак Марцінелі — сімвал Сан-Паўлу]]
[[Файл:EdMartinelli-SP.jpg|thumb|250px|Будынак Марцінелі — сімвал Сан-Паўлу]]
Аднак з-за канкурэнцыі з многімі іншымі бразільскімі гарадамі, якія часам прапануюць падатковыя льготы для кампані, дзеля прываблівання месца для будаўніцтва прадпрыемстваў, Сан-Паўлу ў асноўных відах эканамічнай дзейнасці паступова выйшаў з прамысловага профілю на карысць [[сфера паслуг|сферы паслуг]] у канцы [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]]. Горад з'яўляецца домам для вялікай колькасці мясцовых і міжнародных банкаўскіх офісаў, юрыдычных фірмаў, транснацыянальных кампаній і бытавога абслугоўвання. Сучасны твар горада паўстаў у [[1930-я]] гады, у асноўным застаючыся нязменным. Сан-Паўлу не хапала якой-небудзь планіроўцы гораду да [[1889]] года, а закон заніравання быў прыняты толькі ў [[1972]] годзе. Большая частка горада захавала каланіяльныя аспект, з вузкімі вуліцамі, пацёртымі будынкамі і старымі цэрквамі ў [[францысканцы|францысканскім]] стылі.
Аднак з-за канкурэнцыі з многімі іншымі бразільскімі гарадамі, якія часам прапануюць падатковыя льготы для кампані, дзеля прываблівання месца для будаўніцтва прадпрыемстваў, Сан-Паўлу ў асноўных відах эканамічнай дзейнасці паступова выйшаў з прамысловага профілю на карысць [[сфера паслуг|сферы паслуг]] у канцы [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]]. Горад з’яўляецца домам для вялікай колькасці мясцовых і міжнародных банкаўскіх офісаў, юрыдычных фірмаў, транснацыянальных кампаній і бытавога абслугоўвання. Сучасны твар горада паўстаў у [[1930-я]] гады, у асноўным застаючыся нязменным. Сан-Паўлу не хапала якой-небудзь планіроўцы гораду да [[1889]] года, а закон заніравання быў прыняты толькі ў [[1972]] годзе. Большая частка горада захавала каланіяльныя аспект, з вузкімі вуліцамі, пацёртымі будынкамі і старымі цэрквамі ў [[францысканцы|францысканскім]] стылі.
[[Файл:Cidade de São Paulo.jpg|thumb|250px|злева|Небаскробы ў Берыні]]
[[Файл:Cidade de São Paulo.jpg|thumb|250px|злева|Небаскробы ў Берыні]]
[[Файл:Ponte estaiada Octavio Frias - Sao Paulo.jpg|thumb|250px|злева|Сучасныя небаскробы Сан-Паўлу]]
[[Файл:Ponte estaiada Octavio Frias - Sao Paulo.jpg|thumb|250px|злева|Сучасныя небаскробы Сан-Паўлу]]
У [[1924]] годзе горад падвергнуўся бамбардзіроўцы падчас [[паўстанне тэнентыстаў|паўстання тэнентыстаў]]. Паміж [[1920-я|1920]] і [[1940-я|1940]] гадамі насельніцтва падвоілася, дасягнуўшы 1,3 мільёна чалавек. Нягледзячы на тое, што насельніцтва [[Рыа-дэ-Жанэйра]] таксама расло хуткімі тэмпамі ў гэты перыяд, праз некалькі дзесяцігоддзяў Сан-Паўлу пераўзышоў свайго канкурэнта ў колькасці насельніцтва. У [[1939]]—[[1945]] гадах інжынер [[Францыска Прэстэс Мая]] пабудаваў шматпалосны праспект ''9 de Julho'' (Праспект 9 ліпеня) і пашырыў многія іншыя вуліцы, нягледзячы на супраціўленне з боку перамешчанага насельніцтва. Да [[1947]] года ў Сан-Паўлу быў пабудаваны будынак Дзяржбанка, а некалькі пазней гарадская бібліятэка імя Марыа дэ Андрадэ. Да [[1950]] года метраполія Сан-Паўлу вырасла да 2,2 млн. чалавек у параўнанні з 2,4 мільёнамі ў Рыа-дэ-Жанэйра, але праз дзесяць гадоў у Сан-Паўлу паказчык колькасці насельніцтва пераўзвышаў 3,7 млн. чалавек, у параўнанні з Рыа 3,3 млн. чалавек, такім чынам горад умацоўваў сваю рэпутацыю як аднаго з найбольш дынамічна квітнеючых гарадскіх цэнтраў свету. У [[1960]] годзе Сан-Паўлу ўключаў у сябе амаль палову насельніцтва штата [[Сан-Паўлу, штат|Сан-Паўлу]] (самы населены штат у Бразіліі), а колькасць працуючага насельніцтва горада складала каля адной траціны ад агульнай колькасці занятых у прамысловасці краіны. З-за павілічэння колькасці аўтамабіляў горадзе была пабудавана хуткасная аўтамагістраль [[Бандэйрантыс]], якая забяспечвае хуткі доступ да цэнтру горада. Будаўніцтва дарог працягваецца і на сённяшні дзень, але ніякае іх павілічэння не можа вырашыць праблему стварэння затораў на дарозе. Будаўніцтва [[сан-паўлаўскі метрапалітэн|метрапалітэна]] было пачата ў канцы [[1960-я|1960-х]] у надзеі на паляпшэнне сітуацыі, на сёння лініі метро працягваюць пашырацца і дапаўняцца.
У [[1924]] годзе горад падвергнуўся бамбардзіроўцы падчас [[паўстанне тэнентыстаў|паўстання тэнентыстаў]]. Паміж [[1920-я|1920]] і [[1940-я|1940]] гадамі насельніцтва падвоілася, дасягнуўшы 1,3 мільёна чалавек. Нягледзячы на тое, што насельніцтва [[Рыа-дэ-Жанэйра]] таксама расло хуткімі тэмпамі ў гэты перыяд, праз некалькі дзесяцігоддзяў Сан-Паўлу пераўзышоў свайго канкурэнта ў колькасці насельніцтва. У [[1939]]—[[1945]] гадах інжынер [[Францыска Прэстэс Мая]] пабудаваў шматпалосны праспект ''9 de Julho'' (Праспект 9 ліпеня) і пашырыў многія іншыя вуліцы, нягледзячы на супраціўленне з боку перамешчанага насельніцтва. Да [[1947]] года ў Сан-Паўлу быў пабудаваны будынак Дзяржбанка, а некалькі пазней гарадская бібліятэка імя Марыа дэ Андрадэ. Да [[1950]] года метраполія Сан-Паўлу вырасла да 2,2 млн чалавек у параўнанні з 2,4 мільёнамі ў Рыа-дэ-Жанэйра, але праз дзесяць гадоў у Сан-Паўлу паказчык колькасці насельніцтва пераўзвышаў 3,7 млн чалавек, у параўнанні з Рыа 3,3 млн чалавек, такім чынам горад умацоўваў сваю рэпутацыю як аднаго з найбольш дынамічна квітнеючых гарадскіх цэнтраў свету. У [[1960]] годзе Сан-Паўлу ўключаў у сябе амаль палову насельніцтва штата [[Сан-Паўлу (штат)|Сан-Паўлу]] (самы населены штат у Бразіліі), а колькасць працуючага насельніцтва горада складала каля адной траціны ад агульнай колькасці занятых у прамысловасці краіны. З-за павілічэння колькасці аўтамабіляў горадзе была пабудавана хуткасная аўтамагістраль [[Бандэйрантыс]], якая забяспечвае хуткі доступ да цэнтру горада. Будаўніцтва дарог працягваецца і на сённяшні дзень, але ніякае іх павілічэння не можа вырашыць праблему стварэння затораў на дарозе. Будаўніцтва [[Метрапалітэн Сан-паўлу|метрапалітэна]] было пачата ў канцы [[1960-я|1960-х]] у надзеі на паляпшэнне сітуацыі, на сёння лініі метро працягваюць пашырацца і дапаўняцца.


Нягледзячы на свае шматлікія беды, Сан-Паўлу застаецца бізнес-цэнтрам [[Лацінская Амерыка|Лацінскай Амерыкі]]. Квітнеючы спачатку дзякуючы кававай прамысловасці, а пазней індустрыялізацыі, на пачатку [[XXI стагоддзе|XXI стагоддзя]] горад у асноўным ёсць цэнтрам сферы паслуг. Яго велізарны рынак, каля 20 мільёнаў чалавек жывуць у метраполіі Сан-Паўлу, з'яўляецца магнітам для транснацыянальных карпарацый. Дзякуючы мастацкім выставам, як ''Feira Bienal Internacional de Arte'', і рэпутацыі месца правядзення перадавых музычных канцэртаў, горад стаў чымсьці накшталт культурнага цэнтра. Эканамічны рост і экспарт тавараў падняў занятасць і заробную плату насельніцтва. Узровень забойстваў скараціўся амаль на чвэрць з моманту свайго піка.
Нягледзячы на свае шматлікія беды, Сан-Паўлу застаецца бізнес-цэнтрам [[Лацінская Амерыка|Лацінскай Амерыкі]]. Квітнеючы спачатку дзякуючы кававай прамысловасці, а пазней індустрыялізацыі, на пачатку [[XXI стагоддзе|XXI стагоддзя]] горад у асноўным ёсць цэнтрам сферы паслуг. Яго велізарны рынак, каля 20 мільёнаў чалавек жывуць у метраполіі Сан-Паўлу, з’яўляецца магнітам для транснацыянальных карпарацый. Дзякуючы мастацкім выставам, як ''Feira Bienal Internacional de Arte'', і рэпутацыі месца правядзення перадавых музычных канцэртаў, горад стаў чымсьці накшталт культурнага цэнтра. Эканамічны рост і экспарт тавараў падняў занятасць і заробную плату насельніцтва. Узровень забойстваў скараціўся амаль на чвэрць з моманту свайго піка.


Вяртанне гарадскога савета і прыход прыватных універсітэтаў пойшло на карысць гістарычнаму цэнтру, аднак [[бізнес]] працягвае рухацца да новых раёнаў, як Ітаім і Берыні. Сан-Паўлу таксама прыцягвае больш наведвальнікаў, чым [[Рыа-дэ-Жанэйра]], што сведчыць пра інтэнсіўнае суперніцтва паміж дзвюма метраполіямі.
Вяртанне гарадскога савета і прыход прыватных універсітэтаў пойшло на карысць гістарычнаму цэнтру, аднак [[бізнес]] працягвае рухацца да новых раёнаў, як Ітаім і Берыні. Сан-Паўлу таксама прыцягвае больш наведвальнікаў, чым [[Рыа-дэ-Жанэйра]], што сведчыць пра інтэнсіўнае суперніцтва паміж дзвюма метраполіямі.


== Геаграфія ==
== Геаграфія ==
Сан-Паўлу размешчаны на паўднёвым усходзе Бразіліі, у паўднёва-ўсходнім штаце Сан-Паўлу, прыкладна на паўдарогі паміж [[Курытыба]], сталіцы штата [[Парана]], і [[Рыа-дэ-Жанэйра]], былой сталіцы Бразіліі. Горад размешчаны на плато [[Сера-ду-Мар]], якое з'яўляецца часткай вялізнага [[Бразільскае нагор'е|Бразільскага нагор'я]], з сярэдняй вышынёй каля 799 метраў над узроўнем мора, нягледзячы на тое, што горад размяшчаецца на ​​адлегласці ўсяго каля 70 кіламетраў ад [[Атлантычны акіян|Атлантычнага акіяна]]. Узгорыстая мясцовасць пераважае ва ўрбанізаваных раёнах Сан-Паўлу, за выключэннем паўночнай частцы горада, дзе горная града [[Сера-да-Кантарэйра]] можа пахваліцца ўзвышшамі і наяўнасцю значных рэшткаў [[трапічныя лясы|трапічных лясоў]] Атлантыкі. Увесь рэгіён вельмі стабільны тэктанічна, і ніякай сейсмічнай актыўнасці калі-небудзь тут не было зафіксавана.
Сан-Паўлу размешчаны на паўднёвым усходзе Бразіліі, у паўднёва-ўсходнім штаце Сан-Паўлу, прыкладна на паўдарогі паміж [[Курытыба]], сталіцы штата [[Парана]], і [[Рыа-дэ-Жанэйра]], былой сталіцы Бразіліі. Горад размешчаны на плато [[Сера-ду-Мар]], якое з’яўляецца часткай вялізнага [[Бразільскае нагор'е|Бразільскага нагор’я]], з сярэдняй вышынёй каля 799 метраў над узроўнем мора, нягледзячы на тое, што горад размяшчаецца на ​​адлегласці ўсяго каля 70 кіламетраў ад [[Атлантычны акіян|Атлантычнага акіяна]]. Узгорыстая мясцовасць пераважае ва ўрбанізаваных раёнах Сан-Паўлу, за выключэннем паўночнай частцы горада, дзе горная града [[Сера-да-Кантарэйра]] можа пахваліцца ўзвышшамі і наяўнасцю значных рэшткаў [[трапічныя лясы|трапічных лясоў]] Атлантыкі. Увесь рэгіён вельмі стабільны тэктанічна, і ніякай сейсмічнай актыўнасці калі-небудзь тут не было зафіксавана.


Рэкі [[Тыэтэ]] і яе прыток [[Пінейрус]], некалі былі важнымі крыніцамі прэснай вады і месцам правядзення свабоднага часу для Сан-Паўлу. Тым не менш, шматлікія прамысловыя сцёкавыя воды і скід сцёкавых вод у [[XX стагоддзе|XX стагоддзі]] выклікала моцную забруджанасць рэк. Аднак зараз вядзецца праграма па істотнай ачыстцы для абедзвюх рэк, якая фінансуецца за кошт партнёрскага дагавора паміж мясцовымі органамі ўлады і міжнароднымі [[банк развіцця|банкамі развіцця]], як [[Японскі банк міжнароднага супрацоўніцтва]].
Рэкі [[Тыэтэ]] і яе прыток [[Пінейрус]], некалі былі важнымі крыніцамі прэснай вады і месцам правядзення свабоднага часу для Сан-Паўлу. Тым не менш, шматлікія прамысловыя сцёкавыя воды і скід сцёкавых вод у [[XX стагоддзе|XX стагоддзі]] выклікала моцную забруджанасць рэк. Аднак зараз вядзецца праграма па істотнай ачыстцы для абедзвюх рэк, якая фінансуецца за кошт партнёрскага дагавора паміж мясцовымі органамі ўлады і міжнароднымі [[банк развіцця|банкамі развіцця]], як [[Японскі банк міжнароднага супрацоўніцтва]].


У рэгіёне вакол Сан-Паўлу няма вялікіх натуральных азёр, аднак [[вадасховішча|вадасховішчы]] [[Білінгс]] і [[Гварапіранга]], якія месцяцца на паўднёвай ускраіне горада, выкарыстоўваюцца для вытворчасці электраэнергіі, для захоўвання вады, і як месца правядзення забаўляльныя мерапрыемстваў, як [[парусны спорт]]. Арыгінальная [[флора]] складаецца ў асноўным з самых разнастайных шыракалістых вечназялёных раслін. Сёння [[інтрадукцыя]] для Сан-Паўлу з'яўляецца агульнай, бо мяккі клімат і багатыя дажджы дазволі мноству трапічных, субтрапічных і ўмераных раслін расці тут, асабліва паўсюдным стаў [[эўкаліпт]].
У рэгіёне вакол Сан-Паўлу няма вялікіх натуральных азёр, аднак [[вадасховішча|вадасховішчы]] [[Білінгс]] і [[Гварапіранга]], якія месцяцца на паўднёвай ускраіне горада, выкарыстоўваюцца для вытворчасці электраэнергіі, для захоўвання вады, і як месца правядзення забаўляльныя мерапрыемстваў, як [[парусны спорт]]. Арыгінальная [[флора]] складаецца ў асноўным з самых разнастайных шыракалістых вечназялёных раслін. Сёння [[інтрадукцыя]] для Сан-Паўлу з’яўляецца агульнай, бо мяккі клімат і багатыя дажджы дазволі мноству трапічных, субтрапічных і ўмераных раслін расці тут, асабліва паўсюдным стаў [[эўкаліпт]].


=== Клімат ===
=== Клімат ===
Горад мае вільготны [[субтрапічны клімат]], у адпаведнасці з [[класіфікацыя Кёпена|класіфікацыяй Кёпена]]<ref>[http://www.sao-paulo.world-guides.com/sao_paulo_weather.html "Subtropical climate in the city of São Paulo"]. Sao-paulo.world-guides.com.</ref>. Улетку тэмпература складае ад 17&nbsp;°C да 28&nbsp;°C, але можа даходзіць да 32&nbsp;°C у самыя гарачыя дні. Узімку тэмпература вагаецца паміж 11&nbsp;°C-23&nbsp;°C, але можа апускацца да 6&nbsp;°C у самыя халодныя дні. Самая высокая тэмпература складала 35,3&nbsp;°C, яна была зафіксіравана [[15 лістапада]] [[1985]] года<ref>[http://urbanistas.com.br/sp/2009/03/02/sao-paulo-40-graus/ "São Paulo 40 Graus"]. Urbanistas.com.br. March 2, 2009.</ref>. Самая нізкая тэмпература за перыяд назірання складала -2&nbsp;°C і была зафіксавана [[2 жніўня]] [[1955]] года, у той жа дзень неафіцыйна была зафіксавана тэмпература -3,8&nbsp;°C. Сярэдняя тэмпература на працягу ўсяго года з'яўляецца аналагічнай той, што назіраецца ў [[Сідней|Сіднеі]] і [[Лос-Анджэлес]]е. [[Паўднёвы тропік]], які праходзіць прыкладна на 23° 27' паўднёвай шырыні, праходзіць на поўначы ля самага Сан-Паўлу і прыкладна пазначае мяжу паміж трапічнай і ўмеранай абласцямі [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыкі]]. З-за сваёй вышыні над узроўнем мора, аднак, Сан-Паўлу карыстаецца выразна ўмераным кліматам<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/701311/Sao-Paulo/261980/From-city-to-metropolis# "Britannica Online Encyclopedia — Climate of São Paulo"]. Britannica.com.</ref>.
Горад мае вільготны [[субтрапічны клімат]], у адпаведнасці з [[класіфікацыя Кёпена|класіфікацыяй Кёпена]]<ref>[http://www.sao-paulo.world-guides.com/sao_paulo_weather.html «Subtropical climate in the city of São Paulo»]. Sao-paulo.world-guides.com.</ref>. Улетку тэмпература складае ад 17&nbsp;°C да 28&nbsp;°C, але можа даходзіць да 32&nbsp;°C у самыя гарачыя дні. Узімку тэмпература вагаецца паміж 11&nbsp;°C-23&nbsp;°C, але можа апускацца да 6&nbsp;°C у самыя халодныя дні. Самая высокая тэмпература складала 35,3&nbsp;°C, яна была зафіксіравана [[15 лістапада]] [[1985]] года<ref>[http://urbanistas.com.br/sp/2009/03/02/sao-paulo-40-graus/ «São Paulo 40 Graus»]. Urbanistas.com.br. March 2, 2009.</ref>. Самая нізкая тэмпература за перыяд назірання складала −2&nbsp;°C і была зафіксавана [[2 жніўня]] [[1955]] года, у той жа дзень неафіцыйна была зафіксавана тэмпература −3,8&nbsp;°C. Сярэдняя тэмпература на працягу ўсяго года з’яўляецца аналагічнай той, што назіраецца ў [[Сідней|Сіднеі]] і [[Лос-Анджэлес]]е. [[Паўднёвы тропік]], які праходзіць прыкладна на 23° 27' паўднёвай шырыні, праходзіць на поўначы ля самага Сан-Паўлу і прыкладна пазначае мяжу паміж трапічнай і ўмеранай абласцямі [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыкі]]. З-за сваёй вышыні над узроўнем мора, аднак, Сан-Паўлу карыстаецца выразна ўмераным кліматам<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/701311/Sao-Paulo/261980/From-city-to-metropolis# «Britannica Online Encyclopedia — Climate of São Paulo»]. Britannica.com.</ref>.


{{Клімат мясцовасці
{{Клімат мясцовасці
Радок 183: Радок 183:
== Насельніцтва ==
== Насельніцтва ==
[[Файл:Italians Sao Paulo.jpg|thumb|300px|справа|Італьянскія імігранты]]
[[Файл:Italians Sao Paulo.jpg|thumb|300px|справа|Італьянскія імігранты]]
Сан-Паўлу з'яўляецца найбольш этнічна разнастайным горадам у [[Бразілія|Бразіліі]]<ref>[http://www.etni-cidade.net/pt/?page_id=2 São Paulo has the most diversity of Brazil] etni-cidade.net</ref>. Са скарачэннем трафіка гандлю рабамі ў Бразіліі ў [[1850]] годзе афрыканцаў сталі замяняць імігрантамі з [[Еўропа|Еўропы]] на працы на [[кава]]вых плантацыях. Піянерам у гэтым новым праекце стаў сенатар [[Нікалау Вергуэйру]], які запрасіў працаўнікоў з [[Германія|Германіі]], [[Швейцарыя|Швейцарыі]] і [[Партугалія|Партугаліі]] для працы на сваём уласным маёнтку. Наступная хваля імігрантаў, у асноўным [[італьянцы|італьянцаў]] і [[партугальцы|партугальцаў]], пракацілася з сярэдзіны [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзя]] і па канец стагоддзя. Яны былі значна больш прыстасаванымі да вырошчвання кавы і склалі з часам буйныя супольнасці імігрантаў у штаце Сан-Паўлу<ref>[http://orbita.starmedia.com/~personaltop/Not00001.htm "Nicolau Pereira De Campos Vergueiro"]. Orbita.starmedia.com.</ref>.
Сан-Паўлу з’яўляецца найбольш этнічна разнастайным горадам у [[Бразілія|Бразіліі]]<ref>[http://www.etni-cidade.net/pt/?page_id=2 São Paulo has the most diversity of Brazil] etni-cidade.net</ref>. Са скарачэннем трафіка гандлю рабамі ў Бразіліі ў [[1850]] годзе афрыканцаў сталі замяняць імігрантамі з [[Еўропа|Еўропы]] на працы на [[кава]]вых плантацыях. Піянерам у гэтым новым праекце стаў сенатар [[Нікалау Вергуэйру]], які запрасіў працаўнікоў з [[Германія|Германіі]], [[Швейцарыя|Швейцарыі]] і [[Партугалія|Партугаліі]] для працы на сваём уласным маёнтку. Наступная хваля імігрантаў, у асноўным [[італьянцы|італьянцаў]] і [[партугальцы|партугальцаў]], пракацілася з сярэдзіны [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзя]] і па канец стагоддзя. Яны былі значна больш прыстасаванымі да вырошчвання кавы і склалі з часам буйныя супольнасці імігрантаў у штаце Сан-Паўлу<ref>[http://orbita.starmedia.com/~personaltop/Not00001.htm «Nicolau Pereira De Campos Vergueiro»]. Orbita.starmedia.com.</ref>.


Пасля адмены рабства ў [[1888]] годзе, колькасць еўрапейскіх імірантаў у Сан-Паўлу значна павялічылася, большасць з іх прыбылі з [[Італія|Італіі]], а затым [[Партугалія|Партугаліі]] і [[Іспанія|Іспаніі]]. У [[1897]] годзе італьянцы складалі больш за палову насельніцтва горада. [[Партугальцы]], [[іспанцы]], [[немцы]], [[японцы]], [[яўрэі]] і [[сірыйцы|сірыйска]]-[[ліванцы|ліванскія]] хрысціяне таксама меліся ў горадзе ў значных колькасцях. З [[1908]] па [[1941]] гады ў горадзе значна павялічалася колькасць японскіх імігрантаў<ref>[http://www1.folha.uol.com.br/folha/especial/2005/saopaulo451/cronologia.shtml "Folha Online — Especial — 2005 — São Paulo 451"].folha.uol.com.br. January 24, 2005.</ref>. У [[1960-я|1960-х]] гадах [[кітайцы]] і [[карэйцы]] пачалі таксама масава рухацца ў Сан-Паўлу. У сярэдзіне [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]] многія з пацярпелых ад засухі на паўночным усходзе краіны пачалі міграваць у Сан-Паўлу. У цяперашні час горад з'яўляецца сведкам вялікай хвалі міграцыі з [[Балівія|Балівіі]]<ref>[http://www.projetofabrica.com.br/i-migrantes/imigrantes_sp.htm "Latin American Immigration to São Paulo"]. Projetofabrica.com.br.</ref>.
Пасля адмены рабства ў [[1888]] годзе, колькасць еўрапейскіх імірантаў у Сан-Паўлу значна павялічылася, большасць з іх прыбылі з [[Італія|Італіі]], а затым [[Партугалія|Партугаліі]] і [[Іспанія|Іспаніі]]. У [[1897]] годзе італьянцы складалі больш за палову насельніцтва горада. [[Партугальцы]], [[іспанцы]], [[немцы]], [[японцы]], [[яўрэі]] і [[сірыйцы|сірыйска]]-[[ліванцы|ліванскія]] хрысціяне таксама меліся ў горадзе ў значных колькасцях. З [[1908]] па [[1941]] гады ў горадзе значна павялічалася колькасць японскіх імігрантаў<ref>[http://www1.folha.uol.com.br/folha/especial/2005/saopaulo451/cronologia.shtml «Folha Online — Especial — 2005 — São Paulo 451»].folha.uol.com.br. January 24, 2005.</ref>. У [[1960-я|1960-х]] гадах [[кітайцы]] і [[карэйцы]] пачалі таксама масава рухацца ў Сан-Паўлу. У сярэдзіне [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]] многія з пацярпелых ад засухі на паўночным усходзе краіны пачалі міграваць у Сан-Паўлу. У цяперашні час горад з’яўляецца сведкам вялікай хвалі міграцыі з [[Балівія|Балівіі]]<ref>[http://www.projetofabrica.com.br/i-migrantes/imigrantes_sp.htm «Latin American Immigration to São Paulo»]. Projetofabrica.com.br.</ref>.


== Славутасці ==
== Славутасці ==
Радок 198: Радок 198:
* {{Сцяг Анголы}} [[Луанда]], [[Ангола]]
* {{Сцяг Анголы}} [[Луанда]], [[Ангола]]
* {{Сцяг Аргенціны}} [[Буэнас-Айрэс]], [[Аргенціна]]
* {{Сцяг Аргенціны}} [[Буэнас-Айрэс]], [[Аргенціна]]
* {{Сцяг Аргенціны}} [[Горад Мендоса|Мендоса]], [[Аргенціна]]
* {{Сцяг Аргенціны}} [[Мендоса]], [[Аргенціна]]
* {{Сцяг Арменіі}} [[Ерэван]], [[Арменія]]
* {{Сцяг Арменіі}} [[Ерэван]], [[Арменія]]
* {{Сцяг Балівіі}} [[Ла Пас]], [[Балівія]]
* {{Сцяг Балівіі}} [[Ла-Пас (Балівія)|Ла-Пас]], [[Балівія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Барселона]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Барселона]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Горад Кордава, Іспанія|Кордава]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Кордава (Іспанія)|Кордава]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Сант'яга-дэ-Кампастэла]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг Іспаніі}} [[Сант’яга-дэ-Кампастэла]], [[Іспанія]]
* {{Сцяг ЗША}} [[Чыкага]], [[Ілінойс]], [[ЗША]]
* {{Сцяг ЗША}} [[Чыкага]], [[Ілінойс]], [[ЗША]]
* {{Сцяг Індыі}} [[Нью-Дэлі]], [[Індыя]]
* {{Сцяг Індыі}} [[Нью-Дэлі]], [[Індыя]]
Радок 215: Радок 215:
* {{Сцяг Кітая}} [[Макаа]], [[Кітай]]
* {{Сцяг Кітая}} [[Макаа]], [[Кітай]]
* {{Сцяг Кітая}} [[Пекін]], [[Кітай]]
* {{Сцяг Кітая}} [[Пекін]], [[Кітай]]
* {{Сцяг Малі}} [[Бамака]], [[Малі]]
* {{Сцяг Малі}} [[Бамако]], [[Малі]]
* {{Сцяг Мексікі}} [[Мехіка]], [[Мексіка]]
* {{Сцяг Мексікі}} [[Мехіка]], [[Мексіка]]
* {{Сцяг Германіі}} [[Гамбург]], [[Германія]]
* {{Сцяг Германіі}} [[Гамбург]], [[Германія]]
Радок 225: Радок 225:
* {{Сцяг Партугаліі}} [[Порту]], [[Партугалія]]
* {{Сцяг Партугаліі}} [[Порту]], [[Партугалія]]
* {{Сцяг Партугаліі}} [[Фуншал]], [[Партугалія]]
* {{Сцяг Партугаліі}} [[Фуншал]], [[Партугалія]]
* {{Сцяг Перу}} [[Горад Ліма|Ліма]], [[Перу]]
* {{Сцяг Перу}} [[Ліма]], [[Перу]]
* {{Сцяг Румыніі}} [[Бухарэст]], [[Румынія]]
* {{Сцяг Румыніі}} [[Бухарэст]], [[Румынія]]
* {{Сцяг Румыніі}} [[Клуж-Напока]], [[Румынія]]
* {{Сцяг Румыніі}} [[Клуж-Напока]], [[Румынія]]
Радок 232: Радок 232:
* {{Сцяг Японіі}} [[Наха]], [[Японія]]
* {{Сцяг Японіі}} [[Наха]], [[Японія]]
* {{Сцяг Японіі}} [[Осака]], [[Японія]]
* {{Сцяг Японіі}} [[Осака]], [[Японія]]
* {{Сцяг Іарданіі}} [[Горад Аман|Аман]], [[Іарданія]]
* {{Сцяг Іарданіі}} [[Аман (горад)|Аман]], [[Іарданія]]
|}
|}


Радок 249: Радок 249:
* [http://www.bmfbovespa.com.br/en-us/home.aspx?idioma=en-us São Paulo Stock Exchange]
* [http://www.bmfbovespa.com.br/en-us/home.aspx?idioma=en-us São Paulo Stock Exchange]


{{Найбуйнейшыя гарады Бразіліі}}
[[Катэгорыя:Сан-Паўлу]]

[[Катэгорыя:Гарады Бразіліі]]
[[Катэгорыя:Муніцыпалітэты штата Сан-Паўлу]]
[[Катэгорыя:Сан-Паўлу| ]]
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]]
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]]

Версія ад 22:17, 9 верасня 2018

Горад
Сан-Паўлу
парт.: São Paulo
Герб[d] Сцяг[d]
Герб[d] Сцяг[d]
Краіна
Штат
Каардынаты
Мэр
Жылберту Касаб
Заснаваны
25 студзеня 1554[1]
Першая згадка
Плошча
1523 км²
Вышыня НУМ
800 м
Водныя аб’екты
Насельніцтва
11 152 344[2] чалавек (2011)
Шчыльнасць
8960 чал./км²
Агламерацыя
20 800 000 чал.[3] чалавек
Нацыянальны склад
насельніцтва партугальскага, іспанскага паходжання, мулаты, афрыканцы
Канфесійны склад
Часавы пояс
Тэлефонны код
+55 11
Паштовы індэкс
01000-000
Афіцыйны сайт
Сан-Паўлу на карце Бразіліі
Сан-Паўлу (Бразілія)
Сан-Паўлу

Сан-Паўлу (парт.: São Paulo) — горад у Бразіліі. Сан-Паўлу быў заснаваны ў 1554 годзе езуітамі. Да XIX стагоддзя быў невялікім правінцыйным горадам. У XX стагоддзі пасля Другой сусветнай вайны пачалося асноўнае развіццё горада. Мільёны мігрантаў з Японіі, Італіі і некаторых краін Міжземнамор’я пасяліліся менавіта там. Цяпер Сан-Паўлу па колькасці насельніцтва трэці горад у свеце пасля Токіа і Нью-Ёрка (19,4 мільёнаў жыхароў), у Сан-Паўлу прадукуецца 25 % ВУП краіны. Тут знаходзіцца амаль палова прамысловых прадпрыемстваў Бразіліі, ў тым ліку авіяцыйнае прадпрыемства «Эмбраер».

Метраполія аказвае значны ўплыў на нацыянальным і міжнародным узроўні, з пункту гледжання культуры, эканомікі і палітыкі. Сан-Паўлу з’яўляецца домам для некалькіх важных помнікаў, паркаў і музеяў, як Мемарыял Лацінскай Амерыкі, Музей партугальскай мовы, Мастацкі музей Сан-Паўлу, Ібірапуэра Парк і Паўліста Авеню, які з’яўляецца самым важным фінансавым цэнтрам Сан-Паўлу. Горад прымае шмат мерапрыемстваў высокага ўзроўню, як Фестываль мастацтва Сан-Паўлу, Гран-пры Бразіліі ў Формуле-1, Тыдзень моды Сан-Паўлу і Сан-Паўлу Інды 300.

У горадзе таксама размяшчаецца Сан-Паўлаўская Фондавая біржа, рынак ф’ючарсаў і біржа рынку збожжавых, якая з’яўляецца другой па велічыні фондавай біржай ў свеце паводле рыначнага кошту[4]. Сан-Паўлу ёсць домам для некаторых з самых высокіх будынкаў у Бразіліі, як Mirante do Vale, Italia, Altino Arantes, North Tower, UNSCOM і многія іншыя. Горад таксама вядомы сваім ненадзейным надвор’ем, вялікім памерам верталётнага парка, архітэктурай і мноствам небаскробаў[5].

Гісторыя

Цэнтральная плошча горада

Першае паселішча ў гэтым месцы было заснавана ў 1532 годзе і мела назва Сан-Вісентэ. Гэта была перша сталая партугальская калонія ў Новым свеце[6]. Праз дваццаць два гады місіянеры-езуіты Мануэль да Нобрега і Жазэ дэ Аншыета заснавалі 25 студзеня 1554 года вёску Сан-Паўлу-дус-Кампус-дэ-Піратынінга ў 68 кіламетрах ад Сан-Вісентэ. Святары малі за мэту хрысціць мясцовыя плямёны тупі і гуарані ў каталіцкую веру і прыняць партугальскае падданства. Аднак езуіты былі пазней часцяком не ў ладах з партугальскімі ўладамі, галоўным чынам, Маркізам дэ Памбалам, які ў выніку выгнаў іх з Бразіліі.

Сан-Паўлу афіцыйна стаў горадам у 1711 годзе. У XIX стагоддзі горад перажываў эканамічны росквіт, дзякуючы экспарту кавы, якая пастаўлялася з суседняга горада Сантус. Пасля адмены рабства ў 1888 годзе, хвалі імігрантаў з Партугаліі, Італіі, Іспаніі і іншых еўрапейскіх краін накіраваліся ў Сан-Паўлу, каб «адбяліць расу», бо партугальска-бразільскія ўлады асцерагаліся, што колькасць чорнага насельніцтва Бразіліі будзе расці значна хутчэй, чым іншыя групы. У выніку еўрапейцам былі прадастаўлены зямельныя ўладанні ў якасці стымулаў для іміграцыі, а некаторыя працавалі на кантрактнай аснове на кававых плантацыях. Зноў прыбылія людзі і іх нашчадкі прыехалі, каб «зрабіць Амерыку», і ў наш час найвыбітнейшыя прадпрымальнікі краіны маюць італьянскія, партугальскія і нямецкія прозвішчы, як Матарацца, Дыніз і Мюлер.

Да пачатку XX стагоддзя збор кавы рэзка рэзка ўпаў, бо, сярод іншых фактараў, адбылася рэзкае зніжэнне сусветных коштаў на каву. З крахам Уол-стрыт у 1929 годзе, кававыя бароны сталі губляць свой ​​уплыў і статус. Эканоміка шукала іншыя альтэрнатывы, як вытворчасць цукровага трыснягу і алкаголю. З цяжкасцямі, выкліканымі Другой сусветнай вайной, калі прамыслова развітыя краіны не пастаўлялі імпартныя тавары ў краіну, і ў адпаведнасці з нацыянальнымі тэндэнцыямі да імпартазамяшчэння, Сан-Паўлу пачаў індустрыялізацыю накіраваную на павілічэння выпуску тавараў унутранага спажывання. Мясцовыя прадпрымальнікі пачалі ўкладваць грошы ў развіццё прамысловасці Сан-Паўлу, прыцягваючы новыя кантынгенты мігрантаў у горадзе, у асноўным італьянцаў. У дадатак да еўрапейцаў, японцы і сірыйскія і ліванскія імігранты прыбылі сюды ў вялікай колькасці ў першай палове XX стагоддзя. На працягу ўсяго стагоддзя хуткі рост эканомікі горада таксама прыцягнуў велізарныя хвалі мігрантаў з бедных раёнаў Бразіліі, асабліва з паўночна-ўсходняй частцы краіны. Сан-Паўлу падтрымліваў высокія тэмпы эканамічнага росту за кошт 1920-х гадоў, калі назіраліся вялізарныя патокі іміграцыі, хуткая індустрыялізацыя і прыход інвестыцый. У пачатку 1920-х будынак Сампаё Марэйра дасягнуў беспрэцэдэнтных 14 паверхаў, а ўжо да канца дзесяцігоддзя будынак Марцінелі перавысіў гэту колькасць паверхаў удвая. Таксама ўзрасла колькасць аўтамабіляў і дызельных аўтобусаў, што дазволіла працаўнікам сферы абслугоўвання ездзіць з прыгарадаў на працу ў цэнтр горада.

Будынак Марцінелі — сімвал Сан-Паўлу

Аднак з-за канкурэнцыі з многімі іншымі бразільскімі гарадамі, якія часам прапануюць падатковыя льготы для кампані, дзеля прываблівання месца для будаўніцтва прадпрыемстваў, Сан-Паўлу ў асноўных відах эканамічнай дзейнасці паступова выйшаў з прамысловага профілю на карысць сферы паслуг у канцы XX стагоддзя. Горад з’яўляецца домам для вялікай колькасці мясцовых і міжнародных банкаўскіх офісаў, юрыдычных фірмаў, транснацыянальных кампаній і бытавога абслугоўвання. Сучасны твар горада паўстаў у 1930-я гады, у асноўным застаючыся нязменным. Сан-Паўлу не хапала якой-небудзь планіроўцы гораду да 1889 года, а закон заніравання быў прыняты толькі ў 1972 годзе. Большая частка горада захавала каланіяльныя аспект, з вузкімі вуліцамі, пацёртымі будынкамі і старымі цэрквамі ў францысканскім стылі.

Небаскробы ў Берыні
Сучасныя небаскробы Сан-Паўлу

У 1924 годзе горад падвергнуўся бамбардзіроўцы падчас паўстання тэнентыстаў. Паміж 1920 і 1940 гадамі насельніцтва падвоілася, дасягнуўшы 1,3 мільёна чалавек. Нягледзячы на тое, што насельніцтва Рыа-дэ-Жанэйра таксама расло хуткімі тэмпамі ў гэты перыяд, праз некалькі дзесяцігоддзяў Сан-Паўлу пераўзышоў свайго канкурэнта ў колькасці насельніцтва. У 19391945 гадах інжынер Францыска Прэстэс Мая пабудаваў шматпалосны праспект 9 de Julho (Праспект 9 ліпеня) і пашырыў многія іншыя вуліцы, нягледзячы на супраціўленне з боку перамешчанага насельніцтва. Да 1947 года ў Сан-Паўлу быў пабудаваны будынак Дзяржбанка, а некалькі пазней гарадская бібліятэка імя Марыа дэ Андрадэ. Да 1950 года метраполія Сан-Паўлу вырасла да 2,2 млн чалавек у параўнанні з 2,4 мільёнамі ў Рыа-дэ-Жанэйра, але праз дзесяць гадоў у Сан-Паўлу паказчык колькасці насельніцтва пераўзвышаў 3,7 млн чалавек, у параўнанні з Рыа 3,3 млн чалавек, такім чынам горад умацоўваў сваю рэпутацыю як аднаго з найбольш дынамічна квітнеючых гарадскіх цэнтраў свету. У 1960 годзе Сан-Паўлу ўключаў у сябе амаль палову насельніцтва штата Сан-Паўлу (самы населены штат у Бразіліі), а колькасць працуючага насельніцтва горада складала каля адной траціны ад агульнай колькасці занятых у прамысловасці краіны. З-за павілічэння колькасці аўтамабіляў горадзе была пабудавана хуткасная аўтамагістраль Бандэйрантыс, якая забяспечвае хуткі доступ да цэнтру горада. Будаўніцтва дарог працягваецца і на сённяшні дзень, але ніякае іх павілічэння не можа вырашыць праблему стварэння затораў на дарозе. Будаўніцтва метрапалітэна было пачата ў канцы 1960-х у надзеі на паляпшэнне сітуацыі, на сёння лініі метро працягваюць пашырацца і дапаўняцца.

Нягледзячы на свае шматлікія беды, Сан-Паўлу застаецца бізнес-цэнтрам Лацінскай Амерыкі. Квітнеючы спачатку дзякуючы кававай прамысловасці, а пазней індустрыялізацыі, на пачатку XXI стагоддзя горад у асноўным ёсць цэнтрам сферы паслуг. Яго велізарны рынак, каля 20 мільёнаў чалавек жывуць у метраполіі Сан-Паўлу, з’яўляецца магнітам для транснацыянальных карпарацый. Дзякуючы мастацкім выставам, як Feira Bienal Internacional de Arte, і рэпутацыі месца правядзення перадавых музычных канцэртаў, горад стаў чымсьці накшталт культурнага цэнтра. Эканамічны рост і экспарт тавараў падняў занятасць і заробную плату насельніцтва. Узровень забойстваў скараціўся амаль на чвэрць з моманту свайго піка.

Вяртанне гарадскога савета і прыход прыватных універсітэтаў пойшло на карысць гістарычнаму цэнтру, аднак бізнес працягвае рухацца да новых раёнаў, як Ітаім і Берыні. Сан-Паўлу таксама прыцягвае больш наведвальнікаў, чым Рыа-дэ-Жанэйра, што сведчыць пра інтэнсіўнае суперніцтва паміж дзвюма метраполіямі.

Геаграфія

Сан-Паўлу размешчаны на паўднёвым усходзе Бразіліі, у паўднёва-ўсходнім штаце Сан-Паўлу, прыкладна на паўдарогі паміж Курытыба, сталіцы штата Парана, і Рыа-дэ-Жанэйра, былой сталіцы Бразіліі. Горад размешчаны на плато Сера-ду-Мар, якое з’яўляецца часткай вялізнага Бразільскага нагор’я, з сярэдняй вышынёй каля 799 метраў над узроўнем мора, нягледзячы на тое, што горад размяшчаецца на ​​адлегласці ўсяго каля 70 кіламетраў ад Атлантычнага акіяна. Узгорыстая мясцовасць пераважае ва ўрбанізаваных раёнах Сан-Паўлу, за выключэннем паўночнай частцы горада, дзе горная града Сера-да-Кантарэйра можа пахваліцца ўзвышшамі і наяўнасцю значных рэшткаў трапічных лясоў Атлантыкі. Увесь рэгіён вельмі стабільны тэктанічна, і ніякай сейсмічнай актыўнасці калі-небудзь тут не было зафіксавана.

Рэкі Тыэтэ і яе прыток Пінейрус, некалі былі важнымі крыніцамі прэснай вады і месцам правядзення свабоднага часу для Сан-Паўлу. Тым не менш, шматлікія прамысловыя сцёкавыя воды і скід сцёкавых вод у XX стагоддзі выклікала моцную забруджанасць рэк. Аднак зараз вядзецца праграма па істотнай ачыстцы для абедзвюх рэк, якая фінансуецца за кошт партнёрскага дагавора паміж мясцовымі органамі ўлады і міжнароднымі банкамі развіцця, як Японскі банк міжнароднага супрацоўніцтва.

У рэгіёне вакол Сан-Паўлу няма вялікіх натуральных азёр, аднак вадасховішчы Білінгс і Гварапіранга, якія месцяцца на паўднёвай ускраіне горада, выкарыстоўваюцца для вытворчасці электраэнергіі, для захоўвання вады, і як месца правядзення забаўляльныя мерапрыемстваў, як парусны спорт. Арыгінальная флора складаецца ў асноўным з самых разнастайных шыракалістых вечназялёных раслін. Сёння інтрадукцыя для Сан-Паўлу з’яўляецца агульнай, бо мяккі клімат і багатыя дажджы дазволі мноству трапічных, субтрапічных і ўмераных раслін расці тут, асабліва паўсюдным стаў эўкаліпт.

Клімат

Горад мае вільготны субтрапічны клімат, у адпаведнасці з класіфікацыяй Кёпена[7]. Улетку тэмпература складае ад 17 °C да 28 °C, але можа даходзіць да 32 °C у самыя гарачыя дні. Узімку тэмпература вагаецца паміж 11 °C-23 °C, але можа апускацца да 6 °C у самыя халодныя дні. Самая высокая тэмпература складала 35,3 °C, яна была зафіксіравана 15 лістапада 1985 года[8]. Самая нізкая тэмпература за перыяд назірання складала −2 °C і была зафіксавана 2 жніўня 1955 года, у той жа дзень неафіцыйна была зафіксавана тэмпература −3,8 °C. Сярэдняя тэмпература на працягу ўсяго года з’яўляецца аналагічнай той, што назіраецца ў Сіднеі і Лос-Анджэлесе. Паўднёвы тропік, які праходзіць прыкладна на 23° 27' паўднёвай шырыні, праходзіць на поўначы ля самага Сан-Паўлу і прыкладна пазначае мяжу паміж трапічнай і ўмеранай абласцямі Паўднёвай Амерыкі. З-за сваёй вышыні над узроўнем мора, аднак, Сан-Паўлу карыстаецца выразна ўмераным кліматам[9].

Клімат Сан-Паўлу
Паказчык Сту Лют Сак Кра Май Чэр Ліп Жні Вер Кас Ліс Сне Год
Абсалютны максімум, °C 34,2 34,6 33,6 31,3 29,8 28,9 29,3 33,0 37,4 34,4 35,2 35,7 37,4
Сярэдні максімум, °C 27,4 28,0 27,3 25,1 23,0 21,7 21,8 23,3 23,9 24,7 25,9 26,3 24,5
Сярэдняя тэмпература, °C 22,2 22,4 21,7 19,8 17,6 16,4 15,8 17,1 17,8 19,0 20,3 21,2 18,5
Сярэдні мінімум, °C 18,7 18,8 18,2 16,3 13,9 12,3 11,7 12,8 13,9 15,3 16,5 17,8 14,5
Абсалютны мінімум, °C 10,2 11,2 10,9 6,0 5,2 0,9 0,2 −2,2 2,1 4,2 6,9 7,3 −2,2
Норма ападкаў, мм 240 250 160 80 70 60 40 30 70 130 140 190 1 460
Крыніца: INMET. Gráficos Climatológicos, Hong Kong Observatory

Насельніцтва

Італьянскія імігранты

Сан-Паўлу з’яўляецца найбольш этнічна разнастайным горадам у Бразіліі[10]. Са скарачэннем трафіка гандлю рабамі ў Бразіліі ў 1850 годзе афрыканцаў сталі замяняць імігрантамі з Еўропы на працы на кававых плантацыях. Піянерам у гэтым новым праекце стаў сенатар Нікалау Вергуэйру, які запрасіў працаўнікоў з Германіі, Швейцарыі і Партугаліі для працы на сваём уласным маёнтку. Наступная хваля імігрантаў, у асноўным італьянцаў і партугальцаў, пракацілася з сярэдзіны XIX стагоддзя і па канец стагоддзя. Яны былі значна больш прыстасаванымі да вырошчвання кавы і склалі з часам буйныя супольнасці імігрантаў у штаце Сан-Паўлу[11].

Пасля адмены рабства ў 1888 годзе, колькасць еўрапейскіх імірантаў у Сан-Паўлу значна павялічылася, большасць з іх прыбылі з Італіі, а затым Партугаліі і Іспаніі. У 1897 годзе італьянцы складалі больш за палову насельніцтва горада. Партугальцы, іспанцы, немцы, японцы, яўрэі і сірыйска-ліванскія хрысціяне таксама меліся ў горадзе ў значных колькасцях. З 1908 па 1941 гады ў горадзе значна павялічалася колькасць японскіх імігрантаў[12]. У 1960-х гадах кітайцы і карэйцы пачалі таксама масава рухацца ў Сан-Паўлу. У сярэдзіне XX стагоддзя многія з пацярпелых ад засухі на паўночным усходзе краіны пачалі міграваць у Сан-Паўлу. У цяперашні час горад з’яўляецца сведкам вялікай хвалі міграцыі з Балівіі[13].

Славутасці

Гарады-пабрацімы

Гарады-партнёры

Зноскі

Спасылкі