Інгушэція: Розніца паміж версіямі

Інгушэція не мяжуе з Кабардына-Балкарыяй, нягледзячы на тое, што наяўнасць такой мяжы адзначана на афіцыйных сайтах абедзвюх рэспублік. Інгушэцію ад КБР аддзяляе (сапраўды вельмі вузкая) паласа зямлі, на якой размешчанае паселішча з асяцінскім назовам Хурыкау («Сонечнае сяло») пераважна населенае інгушамі. Хоць сітуацыя з гэтым пярэсмыкам няпростая, фармальна і юрыдычна ён адносіцца да Паўночнай Асеціі. Паміж Паўночнай Асеціяй і Інгушэціяй існуе тэрытарыяльны спор — Інгушэція аспрэчвае частку Прыгараднага раёна Паўночнай Асеціі на ўсход ад Уладзікаўказа. Па тэрыторыі Інгушэція — самы маленькі рэгіён Расіі (не ўлічваючы гарадоў федэральнага падначалення Масквы і Санкт-Пецярбурга).

Інгушэція размешчаная на паўночных схілах перадгор'я Вялікага Каўказскага хрыбта, у цэнтральнай яго часткі. Назоў рэспублікі адбываецца ад рускага наймення карэннага насельніцтва (інгушы — верагодня, ад назову сяла Ангушт). Саманазва народа — «галагай».

Насельніцтва

Колькасць насельніцтва 465,0 тыс. чал. (2005); інгушы (77,3 %), чачэнцы (20,4 %), рускія (1,2 %). Шчыльнасць насельніцтва:141,6 чал./км², удзельная вага гарадскога насельніцтва: 42,6 %.

Гісторыя

Інгушэція ўвайшла ў склад Расійскай імперыі ў 1810 годзе. У 1860 году па ўказе імператара Аляксандра II ва ўсходняй частцы Паўночнага Каўказа была створана Церская вобласць, у склад якой увайшлі Чачэнская, Ічкерыйская, Інгушская і Нагорная акругі.

Пасля ўсталявання Савецкай улады, у сакавіку 1920, Церская вобласць была расфармавана, а Чачэнская (аб'яднаны з Ічкерыйскай) і Інгушская (аб'яднаная з Нагорнай) акругі сталі самастойнымі тэрытарыяльнымі ўтварэннямі. Праз год, 20 студзеня 1921 года, Чачня і Інгушэція разам з Карачаева-Чаркесіяй, Кабардына-Балкарыяй і Паўночнай Асеціяй увайшлі ў ізноў створаную Горскую АССР. 7 лістапада 1924 года Горская АССР была ліквідаваная, у сувязі з чым была ўтворана Інгушская АО у складзе РСФСР.

Будынак адміністрацыі Прэзідэнта ў Магасе

15 студзеня 1934 была створана Чачэна-Інгушская аўтаномная вобласць, якая 5 снежня 1936 года стала Чачэна-Інгушскай АССР (ЧІАССР). У лютым 1944 года ў сувязі з дэпартацыяй чачэнцаў і інгушоў аўтаномія была расфармаваная, пры гэтым Інгушэція ўвайшла ў Паўночна-Асяцінскую АССР у якасці Назранского раёна.

9 студзеня 1957 з вяртаннем дэпартаваных жыхароў Чачэна-Інгушская АССР была адноўлена (пры гэтым Прыгарадны раён, які да гэтага часу ўжо засялілі асяціны, быў уключаны ў склад Паўночнай Асеціі). 15 мая 1991 года ЧІАССР пераназвана ў Чачэна-Інгушскую Рэспубліку. 1 кастрычніка 1991 года рашэннем Вярхоўнага Савета РСФСР Чачэна-Інгушская Рэспубліка была падзеленая на Чачэнскую і Інгушскую Рэспублікі. У склад рэспублікі ўвайшлі тры адміністрацыйных раёна былой Чачэна-Інгушэціі: Сунжанcкі, Малгабекскі і Назранскі. Сталіцай абраны былы раённы цэнтр Назрань. Будуецца новая сталіца — горад Магас.

Адміністратыўны падзел

Рэспубліка падзяляецца на 4 раёны:

У Інгушэціі 4 горада: Магас (сталіца рэспублікі), Назрань, Малгабек, Карабулак. На тэрыторыі рэспублікі знаходзіцца самы вялікі ў Расіі па колькасці жыхароў сельскі населены пункт — станіца Аржданікідзаўская (65,5 тысяч чалавек), а таксама самы маленькі ў Расіі горад — Магас (301 чалавек).

Сімволіка

Гл. таксама

Станіца Арджанікідзаўская

Спасылкі

@@ Радок 27: / Радок 27: @@
 | [[Плошча]]<br />&nbsp;- Усяго <br />&nbsp;- % Вада || [[Спіс суб'ектаў Расіі паводле плошчы|87 месца]]<br />4 000 [[квадратны кіламетр|км<sup>2</sup>]]<br />
 |-
-| [[Насельніцтва]] <br />&nbsp;- Усяго ([[2005]]) <br />&nbsp;- [[Шчыльнасць насельніцтва|Шчыльнасьць]] || [[Спіс суб'ектаў Расіі паводле насельніцтва|73 месца]] <br />467 294<br /> 116,8/км²
+| [[Насельніцтва]] <br />&nbsp;- Усяго ([[2005]]) <br />&nbsp;- [[Шчыльнасць насельніцтва|Шчыльнасць]] || [[Спіс суб'ектаў Расіі паводле насельніцтва|73 месца]] <br />467 294<br /> 116,8/км²
 |-
 | '''Аўтамабільны код''' || 06
@@ Радок 44: / Радок 44: @@
 == Гісторыя ==
-Інгушэція ўвайшла ў склад [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] у [[1810]] годзе. У [[1860]] году па ўказе імператара [[Аляксандр II|Аляксандра II]] ва ўсходняй частцы Паўночнага Каўказа была створана [[Церская вобласць]], у склад якой увайшлі Чачэнская, Ічкерыйская, Інгушская і Нагорная акругі.
+Інгушэція ўвайшла ў склад [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] ў [[1810]] годзе. У [[1860]] году па ўказе імператара [[Аляксандр II|Аляксандра II]] ва ўсходняй частцы Паўночнага Каўказа была створана [[Церская вобласць]], у склад якой увайшлі Чачэнская, Ічкерыйская, Інгушская і Нагорная акругі.
-Пасля ўсталявання Савецкай улады, у сакавіку [[1920]], Церская вобласць была расфармавана, а Чачэнская (аб'яднаны з Ічкерыйскай) і Інгушская (аб'яднаная з Нагорнай) акругі сталі самастойнымі тэрытарыяльнымі ўтварэннямі. Праз год, [[20 студзеня]] [[1921]] года, Чачня і Інгушэція разам з Карачаева-Чаркесіяй, Кабардына-Балкарыяй і Паўночнай Асеціяй увайшлі ў ізноў створаную Горскую АССР. [[7 лістапада]] [[1924]] года [[Горская АССР]] была ліквідаваная, у сувязі з чым была утворана Інгушская АО у складзе РСФСР.
+Пасля ўсталявання Савецкай улады, у сакавіку [[1920]], Церская вобласць была расфармавана, а Чачэнская (аб'яднаны з Ічкерыйскай) і Інгушская (аб'яднаная з Нагорнай) акругі сталі самастойнымі тэрытарыяльнымі ўтварэннямі. Праз год, [[20 студзеня]] [[1921]] года, Чачня і Інгушэція разам з Карачаева-Чаркесіяй, Кабардына-Балкарыяй і Паўночнай Асеціяй увайшлі ў ізноў створаную Горскую АССР. [[7 лістапада]] [[1924]] года [[Горская АССР]] была ліквідаваная, у сувязі з чым была ўтворана Інгушская АО у складзе РСФСР.
 [[Выява:Magas001.jpg|thumb|left|Будынак адміністрацыі Прэзідэнта ў Магасе]] [[15 студзеня]] [[1934]] была створана Чачэна-Інгушская аўтаномная вобласць, якая [[5 снежня]] [[1936]] года стала [[Чачэна-Інгушская АССР|Чачэна-Інгушскай АССР]] (ЧІАССР). У лютым [[1944]] года ў сувязі з дэпартацыяй чачэнцаў і інгушоў аўтаномія была расфармаваная, пры гэтым Інгушэція ўвайшла ў [[Паўночна-Асяцінская АССР|Паўночна-Асяцінскую АССР]] у якасці Назранского раёна.

Адміністрацыйны падзел Расіі
Рэспублікі	Адыгея Алтай Башкартастан Бурація Дагестан ДНР¹ Інгушэція Кабардзіна-Балкарыя Калмыкія Карачаева-Чаркесія Карэлія Комі Крым¹ ЛНР¹ Мардовія Марый Эл Паўночная Асеція Татарстан Тува Удмурція Хакасія Чачня Чувашыя Якуція
Краі	Алтайскі Забайкальскі Камчацкі Краснадарскі Краснаярскі Пермскі Прыморскі Стаўрапольскі Хабараўскі
Вобласці	Амурская Арлоўская Архангельская Арэнбургская Астраханская Белгародская Бранская Валагодская Валгаградская Варонежская Запарожская¹ Іванаўская Іркуцкая Калінінградская Калужская Кастрамская Кемераўская Кіраўская Курганская Курская Ленінградская Ліпецкая Магаданская Маскоўская Мурманская Наўгародская Ніжагародская Новасібірская Омская Пензенская Пскоўская Разанская Растоўская Самарская Саратаўская Сахалінская Смаленская Свярдлоўская Тамбоўская Томская Тульская Уладзімірская Ульянаўская Херсонская¹ Цвярская Цюменская Чалябінская Яраслаўская
Гарады федэральнага значэння	Масква Санкт-Пецярбург Севастопаль¹
Аўтаномная вобласць	Яўрэйская
Аўтаномныя акругі	Ненецкая Ханты-Мансійская Чукоцкая Ямала-Ненецкая
Скасаваныя	Агінская Бурацкая аўтаномная акруга Камчацкая вобласць Карацкая аўтаномная акруга Комі-Пярмяцкая аўтаномная акруга Пермская вобласць Таймырская (Далгана-Ненецкая) аўтаномная акруга Усць-Ардынская Бурацкая аўтаномная акруга Чыцінская вобласць Эвенкійская аўтаномная акруга
Федэральныя акругі	Далёкаўсходняя Паўднёвая Паўночна-Заходняя Прыволжская Сібірская Уральская Цэнтральная
¹ — на міжнародна прызнаных тэрыторыях Украіны, анексаваных Расіяй у 2014 і 2022 гадах.