Фларыян

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Марк Аній Фларыян
лац.: Marcus Annius Florianus
Антанініян з партрэтам Фларыяна
Антанініян з партрэтам Фларыяна
Рымскі імператар
276 год
Папярэднік Тацыт
Пераемнік Проб
Нараджэнне 19 жніўня 232(0232-08-19)[1]
Смерць 276(0276)
Тарсус
Веравызнанне старажытнарымская рэлігія
Дзейнасць ваенны
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марк Аній Фларыян[2] (лац.: Marcus Annius Florianus), больш вядомы ў рымскай гістарыяграфіі як Фларыян, — рымскі імператар, які кіраваў у 276 годзе.

Меў тытул «Бацька Бацькаўшчыны»[3].

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

У крыніцах утрымваецца вельмі бедная інфармацыя пра жыццё і кіраванне Фларыяна. У «Гісторыі Аўгустаў  (руск.) (бел.» некалькі раз згадваецца, што ён быў родным братам імператара Марка Клаўдзія Тацыта[4][5]. Аднак у адным урыўку расказваецца, што Фларыян з’яўляўся зборным братам Тацыта па маці[6]. Гэта больш падобна на праўду, бо радавыя імёны ў іх розныя[3][7]. Некаторыя гісторыкі, такія як Рональд Сайм  (руск.) (бел., зусім паддаюць сумневу існаванне якой-небудзь роднай сувязі паміж Тацытам і Фларыянам. Пры гэтым Сайм абапіраецца на дадзеныя грэчаскіх крыніц[8].

Пасля ўзыходжання на пасад Тацыт прызначыў Фларыяна на пасаду прэфекта прэторыя  (руск.) (бел. і адправіўся разам з ім у паход супраць готаў, якія пераплылі праз Чорнае мора, уварваліся ў малаазіяцкія правінцыі і дайшлі да Кілікіі[9][3]. Фларыян паспяхова ваяваў з праціўнікам і здолеў адрэзаць яму ўсе шляхі да адступу. Аднак у гэты час да яго прыходзяць весткі пра смерць Тацыта[3]. Тады прэфект прэторыя абвясціў сябе імператарам, па паведамленні «Гісторыі Аўгустаў», «не па волі сената, а па ўласным падахвочванні»[10]. Але Пат Сазерн лічыць, што Фларыян узышоў на прастол, узгадніўшы свае дзеянні з сенатам[11]. Робін Мак-Махон мяркуе, што ўсе скаргі «Гісторыі Аўгустоў» на дзеянні Фларыяна ў адносінах да сената з’яўляюцца надуманымі[7]. На манетах, адчаканеных у кіраванне Фларыяна, утрымваецца легенда SC, якая паказвае на пададзеныя сенату паўнамоцтва кляпаць манету[7]. Па ўсёй бачнасці, абвяшчэнне Фларыяна імператарам адбылося ў Кілікіі, па іншых звестках — у Рыме[9].

Напэўна, некаторы час Фларыян кіраваў цалкам удала, бо яго імя ўтрымваецца на манетах заходніх манетных двароў, змесцаваных у Рыме, Лугдуне, Сісцыі і Тыцыне[7]. Яго прызналі ў якасці гасудара Іспанія, Брытанія, Галія, Маўрэтанія і Афрыка[11]. Аднак неўзабаве ўсходняе войска абвясціла імператарам свайго палкаводца Проба, якому зрабілі падтрымку правінцыі Сірыя і Егіпет[7]. Фларыян, які працягваў вайну з варварамі ў Малой Азіі, быў змушаны завяршыць баявыя дзеянні, хоць цалкам атачыў варожыя атрады[12]. Імператар выступіў супраць Проба, вылічваючы, па ўсёй бачнасці, на лікавую перавагу сваёй арміі[7]. Непадалёк ад Тарсуса праціўнікі сустрэліся, але дасведчаны Проб імкнуўся ўнікаць генеральнай бітвы[7]. У сувязі з тым, што вялікая частка войска Фларыяна складалася з выхадцаў з еўрапейскіх правінцый, многія салдаты не вытрымлівалі гарачага клімату і пачалі захворваць[13]. Вырашыўшы, што з іх хопіць пазбаўленняў, праз некалькі тыдняў ваяры забілі Фларыяна[9]. Што тычыцца працягласці кіравання Фларыяна, крыніцы ўтрымваюць вызначаныя разыходжанні. Хранограф 354 года  (руск.) (бел. паведамляе пра 88 дзён[14], Еўтропій  (руск.) (бел. — аб 2 месяцах і 20 днях[15], а Аўрэлій Віктар  (руск.) (бел. пісаў аб адным або двух месяцах[16]. Аўтары Prosopographia Imperii Romani  (руск.) (бел. завуць вызначаныя даты: 7 чэрвеня — 9 верасня 276 года[17]. Як піша «Гісторыя Аўгустаў», у Фларыяна было шмат дзяцей[18].

Нягледзячы на непрацягласць кіраванні Фларыяна, яго манеты дзівяць сваёй разнастайнасцю. На адных утрымваюцца выявы і надпісы, што славяць ваярскую адвагу Фларыяна (лац.: VIRTVS FLORIANI AVGusti). Іншыя завуць яго «Прымірыцелем Свету» (лац.: PACATOR ORBIS) і «Вызвольнікам Стагоддзя» (лац.: RESTITVTOR SAECVLI). Некаторыя манеты заяўляюць, што гасудару будуць вечна спадарожнічаць перамогі (лац.: VICTORIA PERPETVA). Падводзячы вынікі, можна сказаць, што ўсё яны ўтрымваюць надзеі на будучае залатое стагоддзе, які прыйдзе дзякуючы імператару[7]. У адным напісе[19] згадваецца пра консульства Фларыяна, якое адносяць на 276 год[20]. Паведамленні «Гісторыі Аўгустаў» пра тое, што Тацыту не дазволілі прызначыць Фларыяна консулам, здаюцца ненадзейнымі[20].

Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ Florian // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Canduci 2010, p. 101.
  3. ↑ а б в г Грант 1998.
  4. ↑ Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XIII. 6.
  5. ↑ Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XIV. 4.
  6. ↑ Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XVII. 4.
  7. ↑ а б в г д е ё ж Mc Mahon 1999.
  8. ↑ Syme, Ronald. Emperors and Biography. — Oxford, 1971. — 246 p.
  9. ↑ а б в PLRE 1971. sfn error: шмат якараў (2×): CITEREFPLRE1971 (даведка)
  10. ↑ Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XIV. 1.
  11. ↑ а б Southern 2001, p. 127.
  12. ↑ Зосим. Новая история. I. 64. 2.
  13. ↑ Southern 2001, p. 128.
  14. ↑ Хронограф 354 года. Часть 16.
  15. ↑ Евтропий. Бревиарий от основания Города. IX. 16.
  16. ↑ Аврелий Виктор. О цезарях. XXXVII. 1.
  17. ↑ Mc Mahon 1999, pp. сноска 5.
  18. ↑ Флавий Вописк Сиракузянин. «История Августов». Тацит. XVI. 4.
  19. ↑ Corpus Inscriptionum Latinarum 12, 1115
  20. ↑ а б Mc Mahon 1999, pp. сноска 8.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Аврелий Виктор. Тацит и Флориан // О цезарях.
  • Флавий Вописк Сиракузянин. История Августов // Тацит. — М.: Наука, 1992.
  • Зосим. Новая История // Книга I.
  • Jones, A. H. M. M. Annius Florianus // Prosopography of the Later Roman Empire / A. H. M. Jones, J. R. Martindale, J. Morris. — Cambridge University Press, 1971. — Vol. I : A.D. 260–395. — P. 367. — ISBN 0-521-07233-6 [2001 reprint].
  • Грант, М. Римские императоры. Флориан. — 1998.
  • Robin Mc Mahon.. Florian (276 A.D.) (англ.). An Online Encyclopedia of Roman Emperors. 2000.
  • Southern, Pat. The Roman Empire from Severus to Constantine. — London, New York: Routledge, 2001.
  • Canduci, Alexander. Triumph & Tragedy: The Rise and Fall of Rome’s Immortal Emperors. — Pier 9, 2010.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Фларыян&oldid=4595049"