Аблога Хомса (2011—2014)

З пляцоўкі Вікіпедыя
Перайсці да навігацыі Перайсці да пошуку
Аблога Хомса
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Сірыі
Siege of Homs Map.svg
Сітуацыя ў горадзе ў маі 2014 года. Чорнай лініяй адзначана лінія фронту на 10 красавіка, сіняй — на 20 красавіка.
Дата 6 мая 2011 — 9 мая 2014
Месца Хомс, Сірыя
Вынік Перамога сірыйскай арміі[1][2]
Праціўнікі
Сірыя Урад Сірыі

InfoboxHez.PNG Хезбала
ССНП[3]
Flag of Iran.svg Іран[4]

Сірыя Свабодная армія Сірыі
Flag of the Al-Nusra Front.svg Фронт аль-Нусра (2012—14)
Flag of the Islamic Front (Syria) (Black).svg Ісламскі фронт (2013—14)
Flag of the Islamic State of Iraq and the Levant2.svg IДIЛ (2013—14)
Замежныя наймiты[5][6]
Камандуючыя
Сірыя Фуад Хамудам

Сірыя Хасан Аіф
Сірыя Махамед Маруф
Сірыя Махер Асад

Сірыя Абдул Разак Тлас
Сілы бакоў
4-я бранетанкавая дывізія
  • 7 000 — 10 000 салдат, более 300 танкаў i САУ[7][8]
 невядома
Страты
Па заяве СAA:
859 забітых,
больш за 1 000 параненых,
Па заяве ССА:
больш за 1 500 забiтых 		2 200 забітых, больш за 6 000 палонных

Аблога Хомса — серыя ваенных аперацый, якія праводзіліся ўзброенымі сіламі Сірыі з мая 2011 па май 2014 года з мэтай разгрому ўзброеных фарміраванняў апазіцыі ў горадзе Хомс і аднаўлення кантролю над ім.

Хомс быў адным з першых гарадоў, дзе ўспыхнулі узброеныя сутыкненні грамадзянскай вайны ў Сірыі, у сувязі з чым сярод сірыйскай апазіцыі ён вядомы як «сталіца рэвалюцыі»[1][2].

Першы наступ урадавых войскаў быў арганізаваны ў лютым 2012 года[9], а 12 красавіка 2012 года быо заключана пагадненне аб спыненні агню.

Пазней баевікі вярнуліся ў Хомс, але 30 снежня 2012 года ўрадавыя войскі зноў узялі горад пад свой кантроль[10], пры гэтым баевікі панеслі вялікія страты ў жывой сіле і тэхніцы[11].

У чэрвені 2013 года ўрадавыя войскі пачалі трэцi наступ на Хомс[12][13].

Да пачатку 2014 г. пад кантролем узброеных сіл знаходзілася вялікая частка Хомса, за выключэннем двух раёнаў. У маі пры пасярэдніцтве ААН было заключана пагадненне аб спыненні агню, у адпаведнасці з якім рэшткі паўстанцаў здалі зброю і пакінулі горад. У выніку Хомс цалкам перайшоў пад кантроль урада[1][2]. Трохгадовыя баі ў горадзе прывялі да значных разбурэнняў і ахвяр.

Ацэнка стратэгічнага значэння Хомса[правіць | правіць зыходнік]

Горад Хомс з‚яўляецца буйным прамысловым цэнтрам і транспартным вузлом, тут знаходзіцца нафтаперапрацоўчы завод і некалькі нафтасховішчаў, праз Хомс ідуць трубаправоды ад нафтавых радовішчаў усходу Сірыі да партоў Тартус і Баніяс і найбуйнейшых гарадах краіны — Дамаску, Алепа і ў правінцыю Латакія. Кантроль над Хомс дазваляў ўскладніць становішча ў паліўна-энергетычным комплексе і эканоміцы Сірыі.

Размяшчэнне ў 30 км ад мяжы з Ліванам і наяўнасць шашы давала магчымасць наладзіць забеспячэнне буйной групоўкі баевікоў, а таксама пачаць аперацыю па перакрыцці стратэгічнага шашы Дамаск-Алепа, які злучае паўднёвыя і паўночныя раёны Сірыі.

Утрыманню Хомса (які адкрыта называлі «Сірыйскай Місурата», «Сірыйскім Бенгазі», «цытадэллю супраціву») лідары антыўрадавай апазіцыі надавалі важнае палітычнае значэнне[14].

Існуе меркаванне, што Хомс павінен быў стаць апорным пунктам апазіцыі падчас «генеральнага наступу» на Дамаск.

Баявыя дзеяннi[правіць | правіць зыходнік]

2012[правіць | правіць зыходнік]

У пачатку лютага 2012 гады горад і яго наваколле падвергнулiся артылерыйскім абстрэлам, якія рабіла як апазіцыя, так і ўрадавая армія.

У ноч з 28 на 29 лютага сірыйская армія правяла перагрупоўку і засяроджванне сіл. Пасля пачалася наступальная аперацыі. Вайсковыя падраздзяленні хутка змялі кантрольна-прапускныя пункты паўстанцкіх сіл у двух кварталах горада — Баб Амр і Хальдэна[15] і працягнулі наступ. Салдаты прасоўваліся ад будынка да будынка, абшукваючы ўсе памяшканні і падвалы, пры падтрымцы агню артылерыі[16]. У ходзе аперацыі, салдатамі быў знойдзены падземны тунэль даўжынёй паўтары мілі, які выкарыстоўваўся баевікамі для перакідання людзей і грузаў у акружаны горад[17].

У канцы дня паступілі паведамленні пра тое, што паўстанцаў атрымалася выбіць з Хомса у квартал Iншат і сельгасугоддзі на захад ад горада[18].

У выніку баявых дзеянняў, інфраструктура горада атрымала сур‚ёзныя пашкоджанні, у многіх раёнах горада спынілася падача электрычнасці, водазабеспячэнне, выйшла са строю каналізацыя, у насельніцтва узніклі праблемы з прадуктамі харчавання.

1 сакавіка войскі атачылі пазіцыі паўстанцаў у раёне Баб Амр і выбілі з горада.

Наступны тыдзень Сірыйская Арабская армія займалася прыгнётам апошніх ачагоў супраціву паўстанцаў. Па словах сірыйскіх паліцэйскіх, удзельнікаў баявых дзеянняў у Хомсе, супраць іх змагаліся « у асноўным рознага роду прафесіяналы з іншых краін: афганцы, лівійцы, туркі, саўдзіты i iншыя»[19]. У наступныя дні ўрадавыя сілы займаліся размініраваннем горада (пры адступленні, баевікі замініравалі многія будынкi). 5 сакавіка ў квартале Баб Амр былі знойдзены целы 115 жыхароў горада, забітых баевікамі[20].

Разбурэння ў раёне Баб ад-Дрыб у Хомсе.

10 сакавіка ў Хомсе зноў ўспыхнулі разлютаваныя баі[21]. 26 сакавіка баевікі распачалі спробу ўсталяваць кантроль над Хомс, у цэнтральных кварталах Баб-Сба, Сафсафа, Уорша і Сук-эль-Хашыш пачаліся вулічныя баі, у якіх ўрадавыя войскі ўжылі танкі[22]. 27 сакавіка Хомс наведаў прэзідэнт Сірыі Башар Асад ён сустрэўся з вайскоўцамі сірыйскай арміі і насельніцтвам[23]. 12 красавіка ўступіла ў сілу пагадненне аб спыненні агню[24], неўзабаве парушанае — 14 красавіка экстрэмісты абстралялі з гранатамётаў квартал Захра, тры ракеты разарваліся на плошчы. Па дадзеных медыцынскіх крыніц, загінуў 1 чалавек і 29 атрымалі раненні[25].

У красавіку, пасля таго, як падраздзялення урадавай арміі і бронетэхніка былі выведзеныя з Хомса, абстаноўка ў горадзе ўскладнілася, актывізаваліся баевікі, мела месца эскалацыя гвалту[26]. 20 чэрвеня супрацоўнікі Міжнароднага камітэта Чырвонага Крыжа ўдалося дасягнуць пагаднення аб часовым спыненні агню ў горадзе, каб эвакуіраваць мірных жыхароў. Аднак баевікі перашкаджалі эвакуацыі насельніцтва[27].

У пачатку верасня часткі урадавай арміі ўступілі ў баі ў горадзе Хомс, у раёне Бэб-Сба і Бэб-Туркман імі быў знішчаны буйны атрад баевікоў і некалькі джыпаў з кулямётам. Адступіўшы icламiсты напалі на хрысціянскую вёску Гасанія, дзе забілі 5 і захапілі ў закладнікі 17 мясцовых жыхароў[28]. Па стане на 6 верасня 2012, урадавыя войскі ўтрымлівалі 80% тэрыторыі горада Хомс[29].

У пачатку кастрычніка ўрадавыя сілы пачалі буйную ваенную аперацыю ў Хомсе і яго ваколіцах. ВПС САР нанеслі кропкавыя ўдары па штабу «Сірыйскай свабоднай арміі», размешчанага ў Зіра, на ўскраіне горада, затым пачалася аперацыя па зачыстцы раёнаў, прылеглых да лівана-сірыйскай мяжы, каб перакрыць перакідку зброі і падмацаванняў. Былі знішчаны 65 баевікоў, у тым ліку камандзіры і некалькі афганцаў. Істотную дапамогу армейскім спецпадраздзяленням аказалі мясцовыя жыхары, якія стаміліся ад бязмежжа, які тварылі «паўстанцы», сведчыць «Аль-Ватан». Яны паказалі ваенным падземныя камунікацыі, якія выкарыстоўваюцца баевікамі для перамяшчэння паміж гарадскімі кварталамі[5].

29 снежня спецпадраздзялення ўрадавай арміі правялі паспяховую аперацыю па выдушвання мяцежнікаў з захопленых імі кварталаў у горадзе Хомс, салдаты ўвайшлі ў раён Дэйр-Бальба, які баевікі ўтрымлівалі больш за год. У рэпартажы сірыйскага тэлебачання былі паказаны разбураныя падземныя тунэлі, хованкі і склады боепрыпасаў, якія дазвалялі апазіцыі на працягу доўгага часу супрацьстаяць частках рэгулярнай арміі. Працягваючы наступленне, войскі пачалі падрыхтоўку да штурму апошняй апоры баевікоў у квартале Халід, на поўнач ад старадаўняй частцы Хомса[30]. У баях 29 снежня ў Хомсе былі знішчаныя некалькі дзясяткаў замежных баевікоў[6]. 30 снежня армія Сірыі цалкам вызваліла горад. Тым не менш, актыўнасць баевікоў у раёне Хомса не спынілася[31].

2013[правіць | правіць зыходнік]

У пачатку студзення баевiкi пасбрабавалi прарвацца ў гарадскія кварталы, баі працягваліся ў некалькіх гарадскіх раёнах — Эль-Кэрліс і Эль-Кусейр. 21 студзеня ў раёне Халід горада Хомс спецпадраздзяленне урадавай арміі знішчыла групу з 70 баевікоў[32]. 6 лютага ля вайсковай установы былі ўзарваны два замініраваных аўтамабіля, у выніку не менш за 35 чалавек загінулі, 30 былі параненыя[33]. 28 лютага ў раёне Вадзі аль-Дахаб выбухнуў яшчэ адзін замінаваны аўтамабіль, у выніку выбуху былі забітыя і параненыя[34]. 21 сакавіка ў раёне Вадзі аль-Жахаб горада Хомс выбухнуў яшчэ адзін замінаваны аўтамабіль, тэракт суправаджаўся ахвярамі[35]. У сакавіку ўрадавыя войскі аднавілі кантроль над цэнтральным раёнам Баб Амр, куды раней праніклі баевікі, якія захапілі некалькі гарадскіх кварталаў[36]. Упачатку красавіка ў ходзе аперацыі ў Хомсе сірыйскімі войскамі былі знішчаныя некалькі тэрарыстаў, два камандзіры баевікоў (Mlik Daghstani і Abdull Wahid Nyjm), два тайніка са зброяй і боепрыпасамі ў квартале al-Khalidia, размініравалі аўтамашыну «Фольксваген» з 10 зарадамі выбухоўкі, прыпаркаваную у школы «Um al-Banen» ў квартале al-Hamra. 29 чэрвеня сірыйская армія пачала інтэнсіўны абстрэл горада Хомс. Артылерыя і танкі абстрэльвалі раёны, якія знаходзяцца пад кантролем паўстанцаў. З паветра ўрадавыя войскі падтрымлівала авіяцыя[37]. Па стане на 10 ліпеня 30% горада знаходзілася пад кантролем узброеных фарміраванняў апазіцыі[38].

2014[правіць | правіць зыходнік]

У пачатку мая 2014 года ўрад Сірыі і паўстанцы заключылі пагадненне аб спыненні агню ў горадзе Хомс і эвакуацыі мірных жыхароў і баевікоў[39]. Кожнаму баевіку было дазволена ўзяць з сабой аўтамат, заплечнік з асабістымі рэчамі, і па гранатомёту і кулямёту на кожны аўтобус. Першая група эвакуяваных прыбыла ў гарады Талбіса і Дар-аль-Кабір ў 20 км на поўнач[40].

8 мая губернатар Хомса Таляль аль-Баразі заявіў, што вызваленне старадаўніх кварталаў Хомса завяршылася, а узброеныя сілы Сірыі ўсталявалі кантроль над горадам, але паўстанцы кантралююць прадмесця горада, а таксама адзін з умацаваных цэнтраў — Растан[41]. З Хомса былі вывезены 980 чалавек, большасць — члены узброеных груповак[42]. Такім чынам, колькасць эвакуіраваных за два дні склала каля 2 тыс. чалавек. Муніцыпальныя службы прыступілі да тэрміновых аднаўленчым работам і размініраванні[43] ў раёнах, якія знаходзіліся больш за два гады пад кантролем баевікоў. Аль-Барразi сказаў, што «поспех прымірыцельнай ініцыятывы ў Хомсе надасць імпульс працэсу нацыянальнага згоды па ўсёй Сірыі напярэдадні заплянаваных на 3 чэрвеня прэзідэнцкіх выбараў»[44].

9 мая сотні мірных жыхароў ўвайшлі ў раёны Хомса, каб паглядзець, што засталося ад іх дамоў[45]. У той жа час, у горад уваходзяць урадавыя войскі[46].

Рэакцыя[правіць | правіць зыходнік]

Прадстаўнікі МУС Сірыі выступілі з заявай, што баевікі распальваюць канфлікт і вінаватыя ў «здзяйсненні цяжкіх злачынстваў супраць мірных грамадзян, забойсива, захоп жылля, выкраданні і рабаванні». У заяве міністэрства тлумачыць, што «кампетэнтныя органы максімальна стрыманыя і давалі тэрарыстам шэраг магчымасцяў, каб вярнуцца на шлях выпраўлення ... аднак яны адмовіліся пайсці на гэты крок і працягнулі тэрор з падачы іншых краін ... Усё гэта падштурхнула уладаў умяшацца ў сітуацыю і аднавіць парадак і бяспеку у Хомсе»[47].

Шэраг заходнix сродкаў масавай інфармацыі, а таксама прэс-службы урадаў Турцыі і Францыі назвалі аперацыю «разнёй»[48][49].

У адказ на абстрэл Хомса 4 сакавіка 2012 года дэманстранты здзейснілі напады на пасольства Сірыі ў Афінах, Берліне, Каіры, Кувейце і Лондане[50]. Ліга арабскіх дзяржаў ўнесла на галасаванне ў Савет Бяспекі ААН рэзалюцыю па вырашэнні канфлікту ў Сірыі, Расія і Кітай наклалі вета на дакумент[51].

19 красавіка 2012 года, напярэдадні сустрэчы міністраў замежных спраў 14 дзяржаў Еўропы, Блізкага Усходу і ЗША, мэтай якой павінна была стаць выпрацоўка мер па ўзмацненні ціску і ўзмацнення жорсткасці санкцый супраць урада Сірыі, прэзідэнт Францыі Нікаля Сарказі абвінаваціў прэзідэнта Сірыі Башара Асада ў спробе «cцёрцi Хомс з твару зямлі», параўнаўшы аперацыю з спробамi лівійскага ўрада вызвалiць Бенгазі[52].

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Retreat from Homs - Assad conquers cradle of revolution
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Армия Сирии взяла под контроль Старый город Хомса
  3. ↑ The SSNP ‘Hurricane’ in the Syrian Conflict: Syria and South Lebanon Are the Same Battlefield (недаступная спасылка). Al Akhbar English. Архівавана з першакрыніцы 27 верасня 2016. Праверана 25 October 2014.
  4. ↑ Iranian officers led Syrian regime militias in Homs: defected general Архівавана 25 кастрычніка 2014. //Al Arabiya, 13.08.2012
  5. ↑ 5,0 5,1 Сирийские войска контролируют большую часть провинции Хомс, в центре Алеппо идут бои с мятежниками // ИТАР-ТАСС от 10 октября 2012
  6. ↑ 6,0 6,1 Китай глубоко озабочен продолжающимся насильственным конфликтом в Сирии Архівавана 7 студзеня 2014. // информагентство «Синьхуа» от 31 декабря 2012
  7. ↑ Michael Weiss. The Fall of Homs. Foreign Policy (1 сакавіка 2012). Архівавана з першакрыніцы 4 лютага 2013. Праверана 2 March 2012.
  8. ↑ Многотысячная правительственная армия вошла в Хомс
  9. ↑ Правительственные войска Сирии штурмом взяли Хомс // 29 февраля 2012
  10. ↑ Войска Б.Асада в Сирии взяли под контроль город Хомс Архівавана 5 сакавіка 2016. // РБК, 30 декабря 2012 года
  11. ↑ Правительственные войска в Сирии восстановили контроль над Хомсом // Взгляд.ру, 30 декабря 2012 года
  12. ↑ Сирийские войска ведут зачистку старинных кварталов Хомса (Праверана 4 ліпеня 2013)
  13. ↑ Генсек ООН: Сирийские власти должны прекратить бомбардировки Хомса (Праверана 4 ліпеня 2013)
  14. ↑ Сирийские войска штурмуют оплоты мятежников в Хомсе, выборы президента Египта состоятся в мае // ИТАР-ТАСС от 1 марта 2012
  15. ↑ Войска Асада готовят захват города Хомс Архівавана 23 кастрычніка 2020. // MIGNEWS.COM
  16. ↑ Oliver Tree. Syria Forces Threaten to 'Clean' Rebel City; Assad Branded War Criminal. International Business Times (29 лютага 2012). Архівавана з першакрыніцы 4 лютага 2013. Праверана 20 April 2012.
  17. ↑ Syrian troops move to retake Homs district Baba Amr. The Telegraph (29 лютага 2012). Архівавана з першакрыніцы 4 лютага 2013. Праверана 20 April 2012.
  18. ↑ Сирийская армия полностью взяла под контроль квартал Баб Амр в Хомсе
  19. ↑ Владимир Снегирёв. Хомс в огне // «Российская газета» Федеральный выпуск № 5717 (44) от 1 марта 2013
  20. ↑ Сирия: хроника событий // «Зарубежное военное обозрение», № 4 (781), 2012. стр.101-102
  21. ↑ В сирийском Хомсе идут ожесточённые бои // «Вести. RU» от 10 марта 2012
  22. ↑ В центре сирийского Хомса идут бои // «Вести. RU» от 26 марта 2012
  23. ↑ Президент Аль-Асад посетил город Хомс(недаступная спасылка) // SANA от 27 марта 2012
  24. ↑ В Сирии вступает в силу прекращение огня, в Дамаске готовы принять миротворцев ООН // ИТАР-ТАСС от 12 апреля 2012
  25. ↑ Террористы совершили вооружённые вылазки в Алеппо и Хомсе, есть убитые и раненые // ИТАР-ТАСС от 14 апреля 2012
  26. ↑ Сирия: хроника событий // «Зарубежное военное обозрение», № 5 (782), 2012. стр.106-107
  27. ↑ Боевики препятствуют эвакуации мирных жителей из Хомса — сирийское правительство Архівавана 7 студзеня 2014. «Синьхуа» от 19 июня 2012
  28. ↑ Сирийские экстремисты убили пятерых жителей христианской деревни под Хомсом // ИТАР-ТАСС от 5 сентября 2012
  29. ↑ Сирия: хроника событий // «Зарубежное военное обозрение», № 10 (787), 2012. стр.99-103
  30. ↑ Сирийские войска уничтожили лагерь «Аль-Каиды» в провинции Дейр-эз-Зор // ИТАР-ТАСС от 29 декабря 2012
  31. ↑ Правительственные войска взяли город Хомс в Сирии // Аргументы и Факты, 30 декабря 2012 года
  32. ↑ Сирия: хроника событий // «Зарубежное военное обозрение», № 2 (791), 2013.
  33. ↑ 35 человек погибли в результате нападений на военное учреждение в центральной части Сирии Архівавана 7 студзеня 2014. // информагентство «Синьхуа» от 7 февраля 2013
  34. ↑ Взрыв прогремел в сирийском Хомсе, есть жертвы // РИА «Новости» от 28 февраля 2013
  35. ↑ В сирийском Хомсе взорван заминированный автомобиль, есть жертвы Архівавана 7 студзеня 2014. // «Синьхуа» от 22 марта 2013
  36. ↑ «Баланс» ЛАГа Архівавана 10 чэрвеня 2017. // «Красная звезда» от 27 марта 2013
  37. ↑ Armed Forces carry out special operations against Terrorists, seize weapons Архівавана 15 мая 2013. // «SANA» от 8 апреля 2013
  38. ↑ Съёмочная группа ВГТРК побывала в Хомсе за час до теракта (Праверана 13 ліпеня 2013)
  39. ↑ В Хомсе завершилась эвакуация повстанцев - BBC Russian - Лента новостей
  40. ↑ BBC Russian - Сирия: повстанцы эвакуируются из Старого города Хомса
  41. ↑ Lenta.ru: Мир: Политика: Войска Башара Асада заняли город Хомс
  42. ↑ ИТАР-ТАСС: Международная панорама - Сирийский город Хомс покинули 980 человек
  43. ↑ Армия Сирии взяла под контроль Старый город Хомса - BBC Russian - В мире
  44. ↑ ИТАР-ТАСС: Международная панорама - Из старинных кварталов Хомса эвакуированы 700 человек
  45. ↑ Мирные жители вернулись в Старый город Хомса - BBC Russian - Лента новостей
  46. ↑ ИТАР-ТАСС: Международная панорама - Последние боевики сирийской оппозиции покинули Хомс
  47. ↑ Interior Ministry: Terrorist groups in Homs escalated aggressions against citizens (недаступная спасылка). Champress.net. Архівавана з першакрыніцы 10 лютага 2012. Праверана 2 March 2012.
  48. ↑ No:37, 4 February 2012, Press Release Regarding the Latest Attacks Perpetrated by the Syrian Administration Against the People of Homs (недаступная спасылка). Republic of Turkey, Ministry of Foreign Affairs (4 лютага 2012). Архівавана з першакрыніцы 4 лютага 2013. Праверана 5 February 2012.
  49. ↑ Neil MacFarquhar and Anthony Shadid. Russia and China Block U.N. Action on Crisis in Syria, New York Times (5 February 2012).
  50. ↑ Syria mourns "horrific massacre" in Homs, DAWN (4 February 2012). Праверана 5 February 2012.
  51. ↑ Syria crisis: Russia, China veto UN resolution, Hindustan Times (4 February 2012). Праверана 5 February 2012. Архівавана 25 студзеня 2013.
  52. ↑ http://interfax.az/view/539228 Саркози обвинил Асада в желании стереть город Хомс с лица земли] // Интерфакс-Азербайджан 19 апреля 2012 года

Спасылкi[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аблога_Хомса_(2011—2014)&oldid=4105584"