Аляксандр Васільевіч Колегаў

Аляксандр Васільевіч Колегаў
Алекса́ндр Васи́льевич Ко́легов
Дата нараджэння	31 мая 1946(1946-05-31)
Месца нараджэння	Горкі, Горкаўская вобласць, РСФСР, СССР
Дата смерці	1 кастрычніка 2020(2020-10-01) (74 гады)
Месца смерці	Адэса, Адэская гарадская грамада[d], Адэскі раён[d], Адэская вобласць, Украіна
Грамадзянства	Прыднястроўе
Род дзейнасці	інжынер
Навуковая сфера	folk linguistics[d]
Месца працы	Прыднястроўскі дзяржаўны ўніверсітэт
Альма-матар	Маскоўскае вышэйшае тэхнічнае вучылішча імя М. Э. Баўмана
Вядомы як	інжынер-эканаміст, старэйшы навуковы супрацоўнік, стваральнік мовы эльюндзі
Сайт	novo-leks.ucoz.ru

Алякса́ндр Васі́льевіч Ко́легаў (руск.: Алекса́ндр Васи́льевич Ко́легов; 30 мая 1946, Горкі, Горкаўская вобласць, РСФСР — 10 кастрычніка 2020, Адэса, Украіна) — стваральнік мовы эльюндзі.

Колегаў лічыў, што нацыянальныя мовы неабходна пастаянна ўдасканальваць як сістэму, інакш яны не будуць выконваць свае функцыі ў поўным аб’ёме.

Біяграфія

Нарадзіўся 30 мая 1946 года ў г. Горкім, зараз Ніжні Ноўгарад, у сям’і ваеннаслужачага. У 1964 годзе скончыў сярэднюю школу ў пасёлку Халілава Арэнбургскай вобласці, каля якога знаходзіўся ваенны гарадок, дзе служыў яго бацька. У гэтым жа годзе паступіў у Маскоўскі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт імя Баўмана, потым перавёўся ва Усесаюзны завочны політэхнічны інстытут на інжынерна-эканамічны факультэт, які закончыў у 1970 годзе. Паводле адукацыі інжынер-эканаміст.

Пасля заканчэння вучобы працаваў праекціроўшчыкам аўтаматызаваных сістэм кіравання ў арганізацыях Адэсы. Працаваў у навуковых лабараторыях Адэскага дзяржуніверсітэта імя Мечнікава і Адэскага інстытута народнай гаспадаркі. З 1995 года жыў у Ціраспалі, працаваў навуковым супрацоўнікам Прыднястроўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Т. Р. Шаўчэнкі, які даў магчымасць для заканчэння працы па стварэнні эльюндзі.

Памёр 1 кастрычніка 2020 года ў Адэсе.

Лінгваканструяванне

Аляксандр Колегаў прысвяціў 30 год стварэнню міжнароднай мовы-пасрэдніка эльюндзі. Першы праект мовы быў створаны ў 1978 годзе. Вядомасць прыйшла пасля артыкула, апублікаванага ў «Камсамольскай праўдзе» ад 30 студзеня 1988 года, пасля якога аўтар атрымаў больш за 4 тысячы лістоў. У 1989 годзе японскі лінгвіст Кадзуёшы Фукумота зрабіў кароткае апісанне мовы эльюндзі і апублікаваў яго ў пятым нумары ўніверсітэцкага часопіса «Кэнкю Кіё» («Вучоныя запіскі»), які выходзіць у прэфектуры Сайтама. У 1989 годзе ў часопісе «Праграмныя прадукты і сістэмы» быў надрукаваны артыкул «Знаёмцеся… Эльюндзі».

У кастрычніку 1995 года кіраўніцтва Прыднястроўскага дзяржуніверсітэта падтрымала праект Колегава і дало магчымасць апублікаваць яго публікацыі. Першая апублікаваная кніга называлася «Граматыка мовы-пасрэдніка Эльюндзі», выйшла ў Ціраспалі ў 1998 годзе (тыраж 2000 асобнікаў). Распрацоўку эльюндзі падтрымалі ў свой час Юрый Сямёнавіч Марцямьянаў, аўтар сінтаксічнай мадэлі мовы — валентна-юнкціўна-эмфазнай граматыкі, і Юрый Марчук, прафесар кафедры агульнага і параўнальна-гістарычнага мовазнаўства філалагічнага факультэта МГУ. Падтрымліваюць даследаванні па мове і да сённяшняга часу адэскія журналісты В. В. Аляксееў і В. А. Крэшчук.

У 1995 годзе пры падтрымцы прарэктара па навуковай рабоце Е. Бамешка (потым — міністр народнай адукацыі Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікі), прафесараў Ю. Даўгова і Л. Клібанавай на інжынерна-тэхнічным факультэце ўніверсітэта адкрыта тэма «Стварэнне мовы-пасрэдніка Эльюндзі для сістэм мульцімоўнага машыннага перакладу». Аўтарам ідэі выступіў Колегаў. З 2000 года праца вядзецца пры навукова-даследчай лабараторыі (НДЛ) па матэматычнаму мадэляванню. На тэрыторыі СНД гэта адзіная НДЛ, якая займаецца матэматычнай апрацоўкай вынікаў пасіўнага эксперыменту.

Да 2008 года, дзякуючы вялікім камбінаторным магчымасцям эльюндзі, стала магчымым сціснуць каранёвую базу да 77 сэнсавых элементаў, пры дапамозе якіх утвараюцца 1756 каранёў і далей уся лексіка новай штучнай мовы (першы варыянт эльюндзі ў 1978 годзе ўтрымліваў больш за 2000 каранёў). Мова эльюндзі, паводле думкі яе аўтара, — гэта дапаможная мова міжнародных зносін, мова зносін з інфармацыйнымі машынамі і міжмашынных зносін, мова-пасрэднік шматмоўнай сістэмы машыннага перакладу і мова-захоўнік агульначалавечых ведаў.

Праект рэформы рускай мовы

З 2006 года Колегаў праводзіць праектныя даследаванні ў галіне развіцця і рэфармавання рускай мовы і пісьменства.

Уплыў ідэй

Ідэі Колегава па кадзіраванні мовы пры дапамозе лічбаў аказалі ўплыў на працы Д. І. Сотнікава, які распрацаваў яшчэ адзін варыянт міжнароднай мовы, заснаваны на прадстаўленні літар і каранёў у сістэме вылічэння лічбаў.

Спіс прац

• Колегаў А. В., Міжнародная мова-пасрэднік эльюндзі, Ціраспаль, 2003 (1-е выданне)(недаступная спасылка)
• Русварыянты — варыянты развіцця рускай мовы, Ціраспаль, 2010(недаступная спасылка)
• Колегаў А. В. Алгарытмы парытэта // «Эканоміка Прыднястроўя», № 11, 2005(недаступная спасылка)
• Колегаў А. В. Новае слова ў нацпытанні, Ціраспаль, 19.02.2011(недаступная спасылка)

Спасылкі

• Старонка Аляксандра Колегава(недаступная спасылка)
• У компьютера развяжется язык (Интервью с А. Колеговым) // «Рабочая газета», № 90 от 21 мая 2008(недаступная спасылка)
• Юнисов В., Говорите на эльюнди (Интервью с Колеговым) //«Знамя юности», 02.08.1988(недаступная спасылка)