Руска-турэцкая вайна (1877—1878)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з Руска-турэцкая вайна, 1877—1878)
Руска-турэцкая вайна 1877—1878
Мікалай Дзмітрыеў-Арэнбургскі. «Захоп Грывіцкага рэдута пад Плеўнай» (1885)
Мікалай Дзмітрыеў-Арэнбургскі.
«Захоп Грывіцкага рэдута пад Плеўнай» (1885)
Дата 12 (24) красавіка 187719 лютага (3 сакавіка1878
Месца Балканы, Каўказ
Вынік Перамога Расійскай імперыі
Змены Непасрэдныя: незалежнасць Румыніі і Чарнагорыі, аўтаномія Босніі і Герцагавіны, аўтаномія і пашырэнне Балгарыі да Эгейскага мора за кошт Усходняй Румеліі і Македоніі, далучэнне да Расіі Карскай вобласці і дэльты Дуная, далучэнне да Румыніі Сілістры (гл.: Сан-Стэфанскі мір)
Праціўнікі
Расія Расійская імперыя

Румынія Аб'яднанае княства Валахіі і Малдовы
Балгарыя Балгарскае апалчэнне
Сербія Княства Сербія
Чарнагорыя Княства Чарнагорыя

 Асманская імперыя

Абхазскія паўстанцы
Чачэнска-дагестанскія паўстанцы

Камандуючыя
Расійская імперыя Аляксандр II

Расія Мікалай Мікалаевіч Старэйшы
Расія Міхаіл Мікалаевіч
Расія Міхаіл Скобелеў
Расія Фёдар Радзецкі
Расія Мікалай Святаполк-Мірскі
Расія Іосіф Гурко
Румынія Караль I
Балгарыя Мікалай Сталетаў
Чарнагорыя Нікола I Петравіч

Асманская імперыя Абдул-Хамід II

Асманская імперыя Нуры-Газі Асман-паша Здаўся
Асманская імперыя Абдул-Керым-Надзір-паша
Асманская імперыя Сулейман-паша
Асманская імперыя Вейсел паша
Асманская імперыя Ахмед Ейуб-паша
Алібек-Хаджы
Гаджы-Магамед

Сілы бакоў
Расія: 737 355 салдат,

500 гармат[1]
Румынія: 60 тыс. салдат,
190 гармат
Балгарыя: 40 тыс.
Сербія: 81,5 тыс.
Чарнагорыя: 25 тыс.

Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Руска-турэцкая вайна 18771878 гадоў (турэцкая назва: 93 Harbi, 93 вайна) — вайна паміж Расійскай імперыяй і саюзнымі ёй балканскімі дзяржавамі з аднаго боку, і Асманскай імперыяй — з іншага. Была выклікана ўздымам нацыянальнай самасвядомасці на Балканах. Жорсткасць, з якой было задушана Красавіцкае паўстанне ў Балгарыі, выклікала спагаду да становішча хрысціян Асманскай імперыі ў Еўропе і асабліва ў Расіі. Спробы мірнымі сродкамі палепшыць становішча хрысціян былі сарваны зацятым нежаданнем турак ісці на саступкі Еўропе, і ў красавіку 1877 года Расія абвясціла Турцыі вайну.

Падчас баявых дзеянняў рускай арміі атрымалася, выкарыстоўваючы пасіўнасць турак, правесці паспяховае фарсіраванне Дуная, захапіць Шыпкінскі перавал і, пасля пяцімесяцовай аблогі, прымусіць лепшую турэцкую армію Асман-пашы да капітуляцыі ў Плеўне. Наступны рэйд праз Балканы, падчас якога руская армія разбіла апошнія турэцкія часці, што засланялі дарогу на Канстанцінопаль, прывёў да выхаду Асманскай імперыі з вайны. На Берлінскім кангрэсе, які адбыўся ўлетку 1878 года, быў падпісаны Берлінскі трактат, што зафіксаваў вяртанне Расіі паўднёвай часткі Бесарабіі і далучэнне Карса, Ардагана і Батума. Аднаўлялася дзяржаўнасць Балгарыі (заваявана Асманскай імперыяй у 1396 годзе) як васальнае Княства Балгарыя; павялічваліся тэрыторыі Сербіі, Чарнагорыі і Румыніі, а турэцкая Боснія і Герцагавіна акупавалася Аўстра-Венгрыяй.

Зноскі

  1. Паказана колькасць салдатаў, якія прынялі ўдзел у баявых дзеяннях. Усяго на 1 студзеня 1877 года лікавы склад рускай рэгулярнай арміі дасягаў 1 005 828 чалавек.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]