Светлагорск: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
стылявыя змены, пунктуацыя, абнаўленне звестак
стылявыя змены, дапаўненне
Радок 2: Радок 2:
|статус = Горад
|статус = Горад
|беларуская назва = Светлаго́рск
|беларуская назва = Светлаго́рск
|арыгінальная назва = да 1961 года [[Гарадскія пасёлкі Беларусі|г. п.]] Шацілкі <br>лацінскімі літарамі: Svietlahorsk<ref name=P>[http://www.pravo.by/pdf/2007-159/2007-159(027-028).pdf Постановление Государственного комитета по имуществу Республики Беларусь от 11.06.2007 № 38 «О внесении изменений и дополнений в Инструкцию по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита» // Национальный правовой интернет-портал Республики Беларусь.] {{ref-ru}}</ref>
|арыгінальная назва = да 1961 года [[Гарадскія пасёлкі Беларусі|г. п.]] Шацілкі <br>лацінкай: Svietlahorsk<ref name=P>[http://www.pravo.by/pdf/2007-159/2007-159(027-028).pdf Постановление Государственного комитета по имуществу Республики Беларусь от 11.06.2007 № 38 «О внесении изменений и дополнений в Инструкцию по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита» // Национальный правовой интернет-портал Республики Беларусь.] {{ref-ru}}</ref>
|краіна = Беларусь
|краіна = Беларусь
|падначаленне =
|падначаленне = горад раённага падпарадкавання
|герб = Coat of Arms of Svietłahorsk, Belarus.png
|герб = Coat of Arms of Svietłahorsk, Belarus.png
|сцяг = Flag of Svietlahorsk, Belarus.jpg
|сцяг = Flag of Svietlahorsk, Belarus.jpg
Радок 28: Радок 28:
|від главы = старшыня райвыканкама
|від главы = старшыня райвыканкама
|глава = Максіменка Сяргей <br />Аляксандравіч
|глава = Максіменка Сяргей <br />Аляксандравіч
|дата заснавання =
|дата заснавання = 13 ст.
|першае згадванне = 1560
|першае згадванне = 1560
|ранейшыя назвы = Шацілавічы, Шацілкі, <br>лацінкай: Šacilavičy, Šacilki<ref name="P"/>
|ранейшыя назвы = Шацілавічы, Шацілкі, <br>лацінкай: Šacilavičy, Šacilki<ref name="P"/>
Радок 94: Радок 94:
== [[Гісторыя Беларусі|Гісторыя]] ==
== [[Гісторыя Беларусі|Гісторыя]] ==
{{main|Гісторыя Светлагорска}}
{{main|Гісторыя Светлагорска}}
Паводле [[Археалогія Беларусі|археалагічных]] раскопак, паселішча на месцы сучаснага горада існавала з [[6 ст.|6]] — [[7 ст.]], а з [[13 ст.]] існуе непарыўна<ref>[http://www.nihe.niks.by/info/09/Studia_Historica1.pdf РАССАДИН С. Е. О некоторых находках 2008 г. на Шатилинском Острове // Исследования по истории Восточной Европы: научный сборник. Вып. 1. Мн., 2008, с. 234—236.] {{ref-ru}}</ref>. Па пісьмовай крыніцы [[населены пункт]] вядомы з [[15 ліпеня]] [[1560]] г. як [[вёска]], у якой быў маёнтак ''Шацілінскі Востраў''<ref>[http://nashkraj.info/content/view/424/134/ МАСЛЮКОЎ Т. В. З гісторыі Шацілавічаў] // Гомельшчына: старонкі мінулага. ІІ выпуск. Гомель, [[1996]], с. 22 — 26.</ref>. У [[1639]] годзе сяло ''Шацілавічы''<ref>{{lang-be|шаць}} — добрае, прыгожае месца, у слоўніку [[Руская мова|рус. мовы]] Ул. Даля — «гара сярэдняй велічыні».</ref> мела 17 сялянскіх двароў. У [[1744]] г. у спісе каталіцкіх парафій згадваюцца ''Шацілкі''<ref>[http://www.mem.net.pl/stg/diecezjawilenska1744p.htm Diecezja Wilenska, 1744 // Suwalskie Towarzystwo Genealogiczne im. prof. J. Wisniewskiego.] {{ref-pl}}</ref>. З [[20 жніўня]] [[1924]] года [[мястэчка]] Шацілкі — [[Адміністрацыйны цэнтр|цэнтр]] сельскага Савету (да [[1960]] г.) ў створаным Парыцкім раёне<ref>КАМІНСКІ М. І., ПЯТРОСАВА А. Ю. Светлагорск // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гомельская вобласць. Мн., [[1985]], с. 334.</ref>. [[30 снежня]] [[1956]] г. вёска Шацілкі пераўтворана ў гарадскі пасёлак<ref>[http://svetlahorsk.belarda.org/info/local_info/dakumenty Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 30 снежня 1956 г. «Аб пераўтварэнні вёскі Шацілкі Парыцкага раёна Гомельскай вобласці ў гарадскі пасёлак».]</ref>, з [[9 чэрвеня]] 1960 — цэнтр Парыцкага раёну. [[29 ліпеня]] [[1961]] года гар. п. Шацілкі пераўтвораны ў горад Светлагорск<ref>Цяперашняя назва — cкладанае слова, ад «святло» і «горад».</ref>, а Парыцкі раён перайменаваны ў Светлагорскі<ref>[http://svetlahorsk.belarda.org/info/local_info/dakumenty Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 29 ліпеня 1961 г. «Аб пераўтварэнні гарадскога пасёлка Шацілкі ў горад раённага падпарадкавання і перайменаванні Парыцкага раёна Гомельскай вобласці».]</ref>.
Паводле [[Археалогія Беларусі|археалагічных]] раскопак, паселішча на месцы сучаснага горада існавала з [[6 ст.|6]] — [[7 ст.]], а з 13 ст. існуе непарыўна<ref>[http://www.nihe.niks.by/info/09/Studia_Historica1.pdf РАССАДИН С. Е. О некоторых находках 2008 г. на Шатилинском Острове // Исследования по истории Восточной Европы: научный сборник. Вып. 1. Мн., 2008, с. 234—236.] {{ref-ru}}</ref>. Па пісьмовай крыніцы [[населены пункт]] вядомы з [[15 ліпеня]] [[1560]] г. як [[вёска]], у якой быў маёнтак ''Шацілінскі Востраў''<ref>[http://nashkraj.info/content/view/424/134/ МАСЛЮКОЎ Т. В. З гісторыі Шацілавічаў] // Гомельшчына: старонкі мінулага. ІІ выпуск. Гомель, [[1996]], с. 22 — 26.</ref>. У [[1639]] годзе сяло ''Шацілавічы''<ref>{{lang-be|шаць}} — добрае, прыгожае месца, у слоўніку [[Руская мова|рус. мовы]] Ул. Даля — «гара сярэдняй велічыні».</ref> мела 17 сялянскіх двароў. У [[1744]] г. у спісе каталіцкіх парафій згадваюцца ''Шацілкі''<ref>[http://www.mem.net.pl/stg/diecezjawilenska1744p.htm Diecezja Wilenska, 1744 // Suwalskie Towarzystwo Genealogiczne im. prof. J. Wisniewskiego.] {{ref-pl}}</ref>. З [[20 жніўня]] [[1924]] года [[мястэчка]] Шацілкі — [[Адміністрацыйны цэнтр|цэнтр]] сельскага Савету (да [[1960]] г.) ў створаным Парыцкім раёне<ref>КАМІНСКІ М. І., ПЯТРОСАВА А. Ю. Светлагорск // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гомельская вобласць. Мн., [[1985]], с. 334.</ref>. [[30 снежня]] [[1956]] г. вёска Шацілкі пераўтворана ў гарадскі пасёлак<ref>[http://svetlahorsk.belarda.org/info/local_info/dakumenty Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 30 снежня 1956 г. «Аб пераўтварэнні вёскі Шацілкі Парыцкага раёна Гомельскай вобласці ў гарадскі пасёлак».]</ref>, з [[9 чэрвеня]] 1960 — цэнтр Парыцкага раёну. [[29 ліпеня]] [[1961]] года гар. п. Шацілкі пераўтвораны ў горад Светлагорск<ref>Цяперашняя назва — cкладанае слова, ад «святло» і «горад».</ref>, а Парыцкі раён перайменаваны ў Светлагорскі<ref>[http://svetlahorsk.belarda.org/info/local_info/dakumenty Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 29 ліпеня 1961 г. «Аб пераўтварэнні гарадскога пасёлка Шацілкі ў горад раённага падпарадкавання і перайменаванні Парыцкага раёна Гомельскай вобласці».]</ref>.


== [[Эканоміка]], [[адукацыя]], [[культура]] ==
== [[Эканоміка]], [[адукацыя]], [[культура]] ==
Прадпрыемствы хімічнай, цэлюлозна-папяровай, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасці, цеплаэлектрацэнтраль і інш.
Прадпрыемствы хімічнай, цэлюлозна-папяровай, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасці, цеплаэлектрацэнтраль і інш.


У горадзе — 12 агульнаадукацыйных школ. Працуюць міжшкольны вучэбна-вытворчы камбінат, 2 прафесійна-тэхнічныя навучальныя ўстановы, індустрыяльны каледж. Дзейнічаюць 3 стадыёны, спартыўны комплекс, плавальны басейн.
У горадзе — 12 агульнаадукацыйных школ, міжшкольны вучэбна-вытворчы камбінат, 2 прафесійна-тэхнічныя навучальныя ўстановы, індустрыяльны каледж. Маюцца 3 стадыёны, спартыўны комплекс, плавальны басейн.


== Храмы, [[рэлігія|рэлігійныя]] [[Абшчына|абшчыны]] ==
== Храмы, [[рэлігія|рэлігійныя]] [[Абшчына|абшчыны]] ==
Дзейнічаюць:
У горадзе дзейнічаюць:
* 3 [[Беларуская Праваслаўная Царква|праваслаўныя]] храмы {{main|Светлагорская благачынная акруга}}
* 3 [[Беларуская Праваслаўная Царква|праваслаўныя]] храмы {{main|Светлагорская благачынная акруга}}
* [http://catholic.by/2/belarus/dioceses/pinsk/101269.html рыма-каталіцкі касцёл]<ref>У Беларусі для абанентаў ByFly сайт даступны па гасцявым падключэнні.</ref>
* [http://catholic.by/2/belarus/dioceses/pinsk/101269.html рыма-каталіцкі касцёл]<ref>У Беларусі для абанентаў ByFly сайт даступны па гасцявым падключэнні.</ref>
Радок 129: Радок 129:


=== Жыхары ===
=== Жыхары ===
⚫
* [[Валянцін Фёдаравіч Голубеў]] — гісторык, кандыдат гістарычных навук; да [[1976]] г. працаваў плітачнікам-абліцоўшчыкам у будаўнічым трэсце Светлагорска.
* [[:be-x-old:Ігар Гермянчук|Iгар Іванавіч Гермянчук]] ([[1961]]—[[2002]]) — выпускнік светлагорскай школы-інтэрната; журналіст, дэпутат Вярхоўнага Савета БССР 12 склікання (ад акругі ў г. [[Мінск]]е).
* [[:be-x-old:Ігар Гермянчук|Iгар Іванавіч Гермянчук]] ([[1961]]—[[2002]]) — выпускнік светлагорскай школы-інтэрната; журналіст, дэпутат Вярхоўнага Савета БССР 12 склікання (ад акругі ў г. [[Мінск]]е).
* Зінаіда Пятроўна Кіжнерава — [[Герой Сацыялістычнай Працы]].
* Зінаіда Пятроўна Кіжнерава — [[Герой Сацыялістычнай Працы]].
⚫
* [[Валянцін Фёдаравіч Голубеў]] — гісторык, кандыдат гістарычных навук; да [[1976]] г. працаваў плітачнікам-абліцоўшчыкам у будаўнічым трэсце Светлагорска.
* [[Пётр Ціханавіч Петрыкаў]] ([[1927]]—[[2007]]) — [[гісторык]], у 1956 — [[1958]] — настаўнік, намеснік дырэктара ў сярэдняй школе Шацілак; з [[1977]] — член-карэспандэнт [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі]].
* [[Пётр Ціханавіч Петрыкаў]] ([[1927]]—[[2007]]) — [[гісторык]], у 1956 — [[1958]] — настаўнік, намеснік дырэктара ў сярэдняй школе Шацілак; з [[1977]] — член-карэспандэнт [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі]].
* Іван Фёдаравіч Хмарун ([[1916]]—[[1998]]) — Герой Сацыялістычнай Працы.
* Іван Фёдаравіч Хмарун ([[1916]]—[[1998]]) — Герой Сацыялістычнай Працы.
Радок 149: Радок 149:
* [http://wwww.1gb.ru/show_picture.php?id=208 ГОРБАЧЁВ Н. Новая явь светлого города] // Нефтяник Полесья. 1998. № 2. {{ref-ru}}
* [http://wwww.1gb.ru/show_picture.php?id=208 ГОРБАЧЁВ Н. Новая явь светлого города] // Нефтяник Полесья. 1998. № 2. {{ref-ru}}
* [http://garady.org/svetlogorsk/ МАЛІШЭЎСКІ У. А., ПАБОКА П. М. Нашы гарады]. Мн., [[1991]]. — ISBN 5-341-00240-7.
* [http://garady.org/svetlogorsk/ МАЛІШЭЎСКІ У. А., ПАБОКА П. М. Нашы гарады]. Мн., [[1991]]. — ISBN 5-341-00240-7.
* [http://svetlahorsk.belarda.org/index.php?mod=news&id=406 Да юбілею горада выдадзены паштовы набор]


== Галерэя ==
== Галерэя ==

Версія ад 12:56, 31 жніўня 2011

Горад
Светлаго́рск
Увечары ля фантану.
Увечары ля фантану.
Герб Сцяг
Герб Сцяг
Краіна
Статус
горад раённага падпарадкавання
Вобласць
Раён
Каардынаты
Старшыня райвыканкама
Максіменка Сяргей
Аляксандравіч
Заснаваны
Першая згадка
Ранейшыя назвы
Шацілавічы, Шацілкі,
лацінкай: Šacilavičy, Šacilki[1]
Горад з
Плошча
25 км²
НУМ
131 м
Водныя аб’екты
Насельніцтва
69,9 тыс. чалавек (2010)
Шчыльнасць
2796 чал./км²
Нацыянальны склад
Канфесійны склад
Часавы пояс
Тэлефонны код
Паштовы індэкс
24743х (руск.)
Паштовыя індэксы
Аўтамабільны код
3
СААТА
3250501000
Афіцыйны сайт
svetlogorsk.by  (руск.)
Рака
Чыгуначная станцыя
Светлагорск (Белар. чыгунка)
Аўтобусная станцыя
Светлагорск Р82
Светлаго́рск на карце Беларусі ±
Светлагорск (Беларусь)
Светлагорск
Светлагорск (Гомельская вобласць)
Светлагорск

Светлаго́рск (да 1961 года г. п. Шацілкі) — горад раённага падпарадкавання ў Светлагорскім раёне Гомельскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр раёна.

Геаграфічныя звесткі

Знаходзіцца на раўніне Гомельскае Палессе, сярэдняя тэмпература паветра студзеня −6,6 ºС, ліпеня 18,4 ºС, ападкаў 602 мм/год. Прыстань на р. Бярэзіна. У 90 км ад г. Гомеля; на аўтамабільнай дарозе Парычы — Рэчыца, адлегласць да Гомеля па аўтадарозе — 113 км (праз г. Рэчыцу). Чыгуначная станцыя на лініі Жлобін — Калінкавічы[2].

Насельніцтва

Колькасць насельніцтва па гадах.
1917195319591961197019731975
0,757[3]2,170[4]5,772[5]11,5[6]40,3[7]48,7[7]55[8]
Колькасць насельніцтва па гадах.
19811993199920002001200620082009
58[9]74[10]73,3[11]73,3[12]73,4[7]70,269,569,3

(Тыс. чал.)

Гісторыя

Асноўны артыкул: Гісторыя Светлагорска

Паводле археалагічных раскопак, паселішча на месцы сучаснага горада існавала з 6 — 7 ст., а з 13 ст. існуе непарыўна[13]. Па пісьмовай крыніцы населены пункт вядомы з 15 ліпеня 1560 г. як вёска, у якой быў маёнтак Шацілінскі Востраў[14]. У 1639 годзе сяло Шацілавічы[15] мела 17 сялянскіх двароў. У 1744 г. у спісе каталіцкіх парафій згадваюцца Шацілкі[16]. З 20 жніўня 1924 года мястэчка Шацілкі — цэнтр сельскага Савету (да 1960 г.) ў створаным Парыцкім раёне[17]. 30 снежня 1956 г. вёска Шацілкі пераўтворана ў гарадскі пасёлак[18], з 9 чэрвеня 1960 — цэнтр Парыцкага раёну. 29 ліпеня 1961 года гар. п. Шацілкі пераўтвораны ў горад Светлагорск[19], а Парыцкі раён перайменаваны ў Светлагорскі[20].

Эканоміка, адукацыя, культура

Прадпрыемствы хімічнай, цэлюлозна-папяровай, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасці, цеплаэлектрацэнтраль і інш.

У горадзе — 12 агульнаадукацыйных школ, міжшкольны вучэбна-вытворчы камбінат, 2 прафесійна-тэхнічныя навучальныя ўстановы, індустрыяльны каледж. Маюцца 3 стадыёны, спартыўны комплекс, плавальны басейн.

Храмы, рэлігійныя абшчыны

Дзейнічаюць:

Музеі і помнікі

  • Гісторыка-краязнаўчы музей
  • Дом рамёстваў
  • Гарадская карцінная галерэя «Традыцыя» імя Г. М. Пранішнікава

Помнікі:

  • Раману Шаціле — першаму вядомаму па пісьмовых крыніцах жыхару Шацілак, у вобразе якога ўшанаваныя заснавальнікі і першапасяленцы Шацілак (у цэнтры горада);
  • на месцах пахаванняў савецкіх воінаў, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну 1941—1945 гг.;
  • алея Герояў, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну пры вызваленні раёна (у цэнтры горада, насупраць гарадскога цэнтра культуры);
  • помнік землякам, якія загінулі ў розных войнах (на набярэжнай).

Вядомыя людзі

Ураджэнцы

Жыхары

Спасылкі

  1. ↑ Памылка ў зносках: Няслушны тэг <ref>; для зносак P няма тэксту
  2. ↑ Гомельская область. Общегеографический атлас. Мн., 2005, с. 1. — ISBN 985-6625-22-Х. (руск.)
  3. ↑ У ваколіцы (вёсцы), маёнтку і чыгуначнай станцыі разам.
  4. ↑ ХОМІЧ А. М., РАБЯНОК П. П. Светлагорск у рыштаваннях // Памяць: Светлагорск. Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 2. Мн., 2003, с. 541 — 555. — ISBN 985-01-0255-1.
  5. ↑ Численность наличного населения городов и других поселений, районов, районных центров и крупных сельских населённых мест на 15 января 1959 года по республикам, краям и областям. Белорусская ССР. (руск.)
  6. ↑ Светлогорск // Краткая географическая энциклопедия. Т. 3. М., 1962. (руск.)
  7. ↑ а б в Светлагорск // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14. Мн., 2002, с. 253. — ISBN 985-11-0238-5.
  8. ↑ Светлогорск // Большая Советская энциклопедия. (руск.)
  9. ↑ Светлогорск // Советский энциклопедический словарь. Мн., 1985, с. 1173. (руск.)
  10. ↑ Светлогорск // Большой энциклопедический словарь. (руск.)
  11. ↑ Светлагорск // Памяць: Светлагорск і Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 1. Мн., 2000, с. 19.
  12. ↑ Светлагорск // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Т. 6. Кн. 1. Мн., 2001, с. 257.
  13. ↑ РАССАДИН С. Е. О некоторых находках 2008 г. на Шатилинском Острове // Исследования по истории Восточной Европы: научный сборник. Вып. 1. Мн., 2008, с. 234—236. (руск.)
  14. ↑ МАСЛЮКОЎ Т. В. З гісторыі Шацілавічаў // Гомельшчына: старонкі мінулага. ІІ выпуск. Гомель, 1996, с. 22 — 26.
  15. ↑ бел.: шаць — добрае, прыгожае месца, у слоўніку рус. мовы Ул. Даля — «гара сярэдняй велічыні».
  16. ↑ Diecezja Wilenska, 1744 // Suwalskie Towarzystwo Genealogiczne im. prof. J. Wisniewskiego. (польск.)
  17. ↑ КАМІНСКІ М. І., ПЯТРОСАВА А. Ю. Светлагорск // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гомельская вобласць. Мн., 1985, с. 334.
  18. ↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 30 снежня 1956 г. «Аб пераўтварэнні вёскі Шацілкі Парыцкага раёна Гомельскай вобласці ў гарадскі пасёлак».
  19. ↑ Цяперашняя назва — cкладанае слова, ад «святло» і «горад».
  20. ↑ Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 29 ліпеня 1961 г. «Аб пераўтварэнні гарадскога пасёлка Шацілкі ў горад раённага падпарадкавання і перайменаванні Парыцкага раёна Гомельскай вобласці».
  21. ↑ У Беларусі для абанентаў ByFly сайт даступны па гасцявым падключэнні.

Літаратура

  • Памяць: Светлагорск. Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 1. Мн., 2000. — ISBN 985-01-0254-3.
  • Памяць: Светлагорск. Светлагорскі раён. У 2 кн. Кн. 2. Мн., 2003. — ISBN 985-01-0255-1.
  • РАССАДЗІН С. Я., МІХАЛЬЧАНКА А. М. Гербы і сцягі гарадоў і раёнаў Беларусі. Мн., 2005. — ISBN 985-01-0530-5.
  • Светлагорск // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Т. 6. Кн. 1. Мн., 2001, с. 257. — ISBN 985-11-0214-8.
  • СЦЕПУК У., САВАСЦЕНКА Я. Светлагорск. Мн., 1966.

У Сеціве

Галерэя

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Светлагорск&oldid=863842"