Карачаева-Чаркесія: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Emvi11 (размовы | уклад)
24 праўкі
Няма тлумачэння праўкі
др clean up, replaced: == → == (3), Дже → Джэ (2), шырокалісцев → шыракаліст using AWB
Радок 39: Радок 39:


== Геаграфія і прырода ==
== Геаграфія і прырода ==

Буйнейшая частка (каля 80%) Карачаево-Черкесской Рэспублікі размешчана ў горнай мясцовасці. У межах рэспублікі вылучаюцца 3 зоны: предгорная раўніна, перадгор'і і горы [[Каўказ]]а. На поўначы цягнуцца Перадавыя хрыбты Вялікага Каўказа, на поўдні — Вадараздзельны і Бакавы, іх вышыня дасягае 4000 м. Да ўзбярэжжа Чорнага мора вядуць [[Марухскі перавал|Марухский]] і [[Клухорскі перавал]]ы. На мяжы з Кабардино-Балкарыяй размешчаная гара [[гара Эльбрус|Эльбрус]], самая высокая вяршыня Каўказа.
Буйнейшая частка (каля 80%) Карачаево-Черкесской Рэспублікі размешчана ў горнай мясцовасці. У межах рэспублікі вылучаюцца 3 зоны: предгорная раўніна, перадгор'і і горы [[Каўказ]]а. На поўначы цягнуцца Перадавыя хрыбты Вялікага Каўказа, на поўдні — Вадараздзельны і Бакавы, іх вышыня дасягае 4000 м. Да ўзбярэжжа Чорнага мора вядуць [[Марухскі перавал|Марухский]] і [[Клухорскі перавал]]ы. На мяжы з Кабардино-Балкарыяй размешчаная гара [[гара Эльбрус|Эльбрус]], самая высокая вяршыня Каўказа.


У рэспубліцы маецца шмат водных рэсурсаў: каля 130 высакагорных азёр, мноства горных вадаспадаў. Працякаюць 172 рэкі, з якіх самыя буйныя — [[Рака Кубань|Кубань]], [[Рака Вялікі Зеленчук|Вялікі]] і [[Рака Малы Зеленчук|Малы Зеленчук]], [[Рака Уруп|Уруп]], [[Рака Лаба, прыток Кубані|Лаба]]; маецца [[Кубанскае вадасховішча]]. Дзеючая ў рэспубліцы сістэма [[Вялікі Стаўрапальскі канал|Вялікага Стаўрапальскага канала]] з'яўляецца крыніцай водазабеспячэння для [[Стаўрапальскі край|Стаўрапальскага края]].
У рэспубліцы маецца шмат водных рэсурсаў: каля 130 высакагорных азёр, мноства горных вадаспадаў. Працякаюць 172 рэкі, з якіх самыя буйныя — [[Рака Кубань|Кубань]], [[Рака Вялікі Зеленчук|Вялікі]] і [[Рака Малы Зеленчук|Малы Зеленчук]], [[Рака Уруп|Уруп]], [[Рака Лаба, прыток Кубані|Лаба]]; маецца [[Кубанскае вадасховішча]]. Дзеючая ў рэспубліцы сістэма [[Вялікі Стаўрапальскі канал|Вялікага Стаўрапальскага канала]] з'яўляецца крыніцай водазабеспячэння для [[Стаўрапальскі край|Стаўрапальскага края]].


Нетры багаты прыроднымі выкапнямі: [[каменны вугаль]], [[граніт]], [[мармур]], розныя руды і гліны. У вялікіх запасах — лячэбныя [[мінеральныя воды]], прысутнічаюць мноства тэрмальных крыніц. Карачаева-Чаркесія размешчана ў зоне горных стэпаў і шырокалісцевых лясоў. У лясах і высакагор'і захавалася багатая флора і фаўна. На тэрыторыі рэспублікі знаходзяцца [[Тэбердзінскі запаведнік]] і частка [[Каўказскі запаведнік|Каўказскага запаведніка]].
Нетры багаты прыроднымі выкапнямі: [[каменны вугаль]], [[граніт]], [[мармур]], розныя руды і гліны. У вялікіх запасах — лячэбныя [[мінеральныя воды]], прысутнічаюць мноства тэрмальных крыніц. Карачаева-Чаркесія размешчана ў зоне горных стэпаў і шыракалістых лясоў. У лясах і высакагор'і захавалася багатая флора і фаўна. На тэрыторыі рэспублікі знаходзяцца [[Тэбердзінскі запаведнік]] і частка [[Каўказскі запаведнік|Каўказскага запаведніка]].


== Насельніцтва ==
== Насельніцтва ==

Карачаево-Чаркесія з'яўляецца шматнацыянальнай рэспублікай: на яе тэрыторыі пражываюць прадстаўнікі больш 80 нацыянальнасцей. Агульная колькасць насельніцтва складае 434,5 тыс. чал.([[2005]]). Шчыльнасць насельніцтва — 30,8 чал./км², удзельная вага гарадскога насельніцтва — 44,1%.
Карачаево-Чаркесія з'яўляецца шматнацыянальнай рэспублікай: на яе тэрыторыі пражываюць прадстаўнікі больш 80 нацыянальнасцей. Агульная колькасць насельніцтва складае 434,5 тыс. чал.([[2005]]). Шчыльнасць насельніцтва — 30,8 чал./км², удзельная вага гарадскога насельніцтва — 44,1%.


Радок 53: Радок 51:


== Адміністратыўны падзел ==
== Адміністратыўны падзел ==
⚫
Рэспубліка падзеленая на 10 раёнаў; налічваецца 144 населеных пункта, з іх — 4 буйных горада ([[Чаркеск]], [[Карачаеўск]], [[Усць-Джэгута]] і [[Цеберда]]). Раёны:


* Усць-Джэгуцінскі
⚫
Рэспубліка падзеленая на 10 раёнаў; налічваецца 144 населеных пункта, з іх — 4 буйных горада ([[Чаркеск]], [[Карачаеўск]], [[Усць-Джегута]] і [[Цеберда]]). Раёны:

* Усць-Джегуцінскі
* Зеленчукскі
* Зеленчукскі
* Малакарачаеўскі
* Малакарачаеўскі

Версія ад 18:48, 7 ліпеня 2013


Карачаево-Черкесская Республика
Къарачай-Черкес Республика
Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ
Рэспубліка Карачаева-Чаркесія
герб
герб
сцяг
сцяг
Афіцыйная мова руская, абазінская, карачаеўская, нагайская, чаркеская
Тып суб'екту федэрацыі Рэспубліка
Федеральная акруга Паўночна-Каўказская
Эканамічная акруга Паўночна-Каўказская
Сталіца Чаркеск
Прэзідэнт Мустафа Батдыеў
Плошча
— Усяго
— % Вада		 83 месца
14 100 км²
Насельніцтва
— Усяго (2002)
— Шчыльнасць		 75 месца
439 710
31,2/км²
Аўтамабільны код 09
Часавы пояс UTC+3

КАРАЧАЕВА-ЧАРКЕСІЯ, суб'ект Расійскай Федэрацыя, размешчаны на Паўночным Каўказе.

Размешчаны ў перадгор'ях паўночнай часткі Вялікага Каўказа. Рэспубліка мяжуе на захадзе з Краснадарскім краем, на поўначы са Стаўрапольскім краем, на ўсходзе — з Кабардына-Балкарскай рэспублікай, на поўдні ўздоўж Галоўнага Каўказскага хрыбта — з Абхазіяй і Грузіяй. Уключае Карачай, Чаркесію, Абазінію і тэрыторыі, населеныя казакамі і нагайцамі. Адміністрацыйны цэнтр — горад Чаркеск.

Геаграфія і прырода

Буйнейшая частка (каля 80%) Карачаево-Черкесской Рэспублікі размешчана ў горнай мясцовасці. У межах рэспублікі вылучаюцца 3 зоны: предгорная раўніна, перадгор'і і горы Каўказа. На поўначы цягнуцца Перадавыя хрыбты Вялікага Каўказа, на поўдні — Вадараздзельны і Бакавы, іх вышыня дасягае 4000 м. Да ўзбярэжжа Чорнага мора вядуць Марухский і Клухорскі перавалы. На мяжы з Кабардино-Балкарыяй размешчаная гара Эльбрус, самая высокая вяршыня Каўказа.

У рэспубліцы маецца шмат водных рэсурсаў: каля 130 высакагорных азёр, мноства горных вадаспадаў. Працякаюць 172 рэкі, з якіх самыя буйныя — Кубань, Вялікі і Малы Зеленчук, Уруп, Лаба; маецца Кубанскае вадасховішча. Дзеючая ў рэспубліцы сістэма Вялікага Стаўрапальскага канала з'яўляецца крыніцай водазабеспячэння для Стаўрапальскага края.

Нетры багаты прыроднымі выкапнямі: каменны вугаль, граніт, мармур, розныя руды і гліны. У вялікіх запасах — лячэбныя мінеральныя воды, прысутнічаюць мноства тэрмальных крыніц. Карачаева-Чаркесія размешчана ў зоне горных стэпаў і шыракалістых лясоў. У лясах і высакагор'і захавалася багатая флора і фаўна. На тэрыторыі рэспублікі знаходзяцца Тэбердзінскі запаведнік і частка Каўказскага запаведніка.

Насельніцтва

Карачаево-Чаркесія з'яўляецца шматнацыянальнай рэспублікай: на яе тэрыторыі пражываюць прадстаўнікі больш 80 нацыянальнасцей. Агульная колькасць насельніцтва складае 434,5 тыс. чал.(2005). Шчыльнасць насельніцтва — 30,8 чал./км², удзельная вага гарадскога насельніцтва — 44,1%.

Нацыянальны склад: карачаеўцы (38,5 %), рускія (33,6 %), чаркесы (11,3 %), абазіны (7,4 %), нагайцы (3,4 %).

Адміністратыўны падзел

Рэспубліка падзеленая на 10 раёнаў; налічваецца 144 населеных пункта, з іх — 4 буйных горада (Чаркеск, Карачаеўск, Усць-Джэгута і Цеберда). Раёны:

  • Усць-Джэгуцінскі
  • Зеленчукскі
  • Малакарачаеўскі
  • Прыкубанскі
  • Хабезскі
  • Адыге-Хабльскі
  • Карачаеўскі
  • Урупскі

Сімволіка

Спасылкі

commons: Карачаева-Чаркесія на Вікісховішчы

Шаблон:Link FA

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Карачаева-Чаркесія&oldid=1647626"