Інцыдэнт з «Маягуэс»

Інцыдэнт з «Маягуэс»
Марскія пяхотнікі пакідаюць збіты верталёт.
Дата	з 12 па 15 мая 1975
Месца	Ко Тан, Дэмакратычная Кампучыя
Вынік	амерыканскія закладнікі вызваленыя
Праціўнікі
ЗША Камбоджа
Камандуючыя
Рэндал Осцін Эм Сон
Сілы бакоў
1100 ~100
Страты
38 забітых 3 палонных (пазней пакараны смерцю) 50 параненых 3 верталёты збіты ~25 забітых 15 параненых
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Маягуэс» падчас крызісу. Ля судна бачны камбаджыйскія катэры.

Два збітых верталёта CH-53 на ўсходнім пляжы Танга.

Інцыдэнт з «Маягуэс» — падзеі, звязаныя з захопам камбаджыйскімі «чырвонымі кхмерамі» амерыканскага гандлёвага судна «Маягуэс» (Mayagüez) у маі 1975 года.

12 мая 1975 года судна «Маягуэс», што шло ў камбаджыйскіх тэрытарыяльных водах, было спынена патрульнымі катэрамі «чырвоных кхмераў»; гэта адбылося праз месяц пасля захопу «чырвонымі кхмерамі» ўлады ў Камбоджы і праз два тыдні пасля заканчэння В’етнамскай вайны. Карабель быў пастаўлены на якар у раёне востава Танг, а яго экіпаж, які падазраваўся ў шпіянаже, пасля перапраўлены на мацярык. За двое сутак да дадзеных падзей, 10 мая, войскі «чырвоных кхмераў» высадзіліся на в’етнамскім востраве Тхацю, выкралі 513 мірных жыхароў (практычна ўсё насельніцтва вострава) і пераправілі іх на Танг, дзе ў выніку ўсіх пакаралі смерцю.

Адміністрацыя ЗША ўспрыняла здарэнне як выклік, кінуты краіне пасля нядаўняй паразы ў Індакітаі. Былі падлучаны ўсе магчымыя рэсурсы для вызвалення судна. Дыпламатычны — праз КНР, паколькі афіцыйных кантактаў з рэжымам «чырвоных кхмераў» амерыканцы не мелі. Інфармацыйны — Белы дом выпусціў паведамленне аб тым, што лічыць інцыдэнт актам пірацтва, хоць гэта заява не мела пад сабой падстаў. Ваенны — Пентагону было даручана не дапусціць перамяшчэння судна на мацярык. Быў прыняты курс на правядзенне ваеннай аперацыі па вызваленні экіпажа. Планаванне аперацыі было абцяжарана амаль поўнай адсутнасцю разведданых. Меркавалася, што палонны экіпаж знаходзіцца на Танга, хоць 14 мая ён быў перапраўлены на мацярык. Амерыканская авіяцыя атакавала ўсе камбаджыйскія катэры, выяўленыя ў гэтым раёне, каб паралізаваць сувязь і зносіны паміж востравам і мацерыком.

Раніцай 15 мая падраздзяленне марской пяхоты ЗША было высаджана на «Маягуэс», не сустрэўшы супраціву. Па мэтам на тэрыторыі Камбоджы былі нанесеныя авіяўдары. Практычна адначасова з пачаткам ваеннай аперацыі «чырвоныя кхмеры» вызвалілі экіпаж, пра што, аднак, не было вядома да сярэдзіны дня. Дэсант быў сустрэты моцным агнём атрада «чырвоных кхмераў» (амерыканскія і кхмерскія звесткі пра колькасць атрада адрозніваюцца на парадак). Высадка праходзіла на два пляжы на заходнім і ўсходнім узбярэжжах вострава.

У гэты час экіпаж «Маягуэса» знаходзіўся на рыбацкай шхуне. Да гэтага часу кхмеры паспелі дапытаць іх, пераканаліся ў тым, што людзі не маюць дачынення да амерыканскай разведцы, і, па ўсёй бачнасці, вырашылі адпусціць. Аднак у Вашынгтона склалася ўражанне, што экіпаж у палоне, таму бой на Танга працягваўся ўвесь дзень і скончыўся эвакуацыяй марскіх пяхотнікаў ўжо з надыходам цемры.

У ходзе баявых дзеянняў на Танга загінула 15 і прапала без вестак 3 амерыканскіх вайскоўцаў (амаль усе страты панесены на ўсходнім пляжы, дзе былі збіты два верталёта). Акрамя таго, 23 амерыканца загінулі ў катастрофе верталёта ў Тайландзе падчас падрыхтоўкі аперацыі.

Сам экіпаж «Маягуэса» на рыбацкай шхуне быў заўважаны амерыканцамі ў моры, усе маракі выжылі пасля захопу судна. Таму Вашынгтон прызнаў зыход інцыдэнту паспяховым. Нягледзячы на няўдачу на Танга і бессэнсоўнасць ўсёй ваеннай аперацыі, зыход крызісу з «Маягуэс» быў успрыняты ў ЗША як паспяховы.

Хоць бой на востраве не мае дачынення да В’етнамскай вайны, яго часам называюць апошнім боям Другой індакітайскай вайны. Імёны ўсіх амерыканцаў, якія загінулі ў гэтых падзеях (у тым ліку ў Тайландзе), пералічаныя на сцяне Мемарыялу ветэранаў В’етнамскай вайны ў Вашынгтоне.

Літаратура

• Никольский М. Последний аккорд вьетнамской войны
• Захват "Маягуэс": как "красные кхмеры" обманули американских морпехов // РГ, 15.05.2020
• Kenneth L. Robinson. Mayaquez and National Security Decision Making in Crisis (англ.)