Перайсці да зместу

Агент пурпур

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Агент пурпур, «эйджэнт пёрпл» (англ.: Agent purple, фіялетавы рэагент) — кодавая назва для магутнага гербіцыда і дэфаліанта, які амерыканскія ваенныя выкарыстоўвалі ў ходзе экалагічнай вайны супраць В’етнама. Назва паходзіць ад фіялетавай паласы, намаляванай на бочках, у якія расфасоўвалі гербіцыд. Прэпарат, стварэнне якога было шмат у чым натхнёна выкарыстаннем гербіцыдаў і дэфаліантаў падчас брытанскай вайны ў Малаі, быў адным з так званых «вясёлкавых гербіцыдаў», да якіх таксама ставіцца больш вядомы «Агент оранж». Агент пурпур і оранж таксама выкарыстоўваюцца для масавага знішчэння раслін у Канадзе. Найбуйнейшымі вытворцамі названай сумесі па замове Міністэрства абароны ЗША былі кампаніі «Мансанта», «Доў Кемікэл», «Юніён Карбайд» і «Дайамонд Шэмрок»[1][2].

Распрацоўка

[правіць | правіць зыходнік]

Агент пурпур быў распрацаваны ў ЗША падчас Карэйскай вайны[2] і па сваім складзе хімічна блізкі да больш позняга і больш вядомага тактычнага гербіцыду «агенту оранж», абодва яны ўяўляюць сабой сумесь гербіцыдаў 2,4-Д і 2,4,5-Т у роўных частках[3]. Розніца паміж імі складаецца ў форме 2,4,5-Т. У складзе агента орандж 2,4,5-Т быў у форме н-бутылавагу эфіру, а ў агенце пурпур у выглядзе сумесі н-бутылавага і ізабутылавага эфіраў у суадносінах 60 % і 40 %[3]. Агульны склад агента пурпур наступны: 50 % н-бутылавага эфіру 2,4-Д, 30 % н-бутылавага эфіру 2,4,5-Т і 20 % ізабутылавага эфіру 2,4,5-Т[3]. Вытворчасць 2,4,5-T (галоўнага кампанента для «пурпур» і «аранж») пачалося на заводах «Мансанта» яшчэ да Карэйскай вайны, у 1948 годзе[2].

Перад пачатам аперацыі Ranch Hand (1962—1971) было вядома[4][5][6][7][8][9], што 2,4,5-Т, а як следства агент пурпур, пінк, грын і оранж былі забруджаны тэтрахлордыбензыдыаксінам (ТХДД), надзвычай таксічным і стойкім пабочным прадуктам, які ўтвараецца ў ходзе сінтэзу 2,4,5-Т. Утрыманне дыяксіна значна адрозніваецца ад партыі да партыі і нават унутры адной партыі; як правіла, тыя рэчывы, якія выраблялі раней, напрыклад пурпур і пінк, мелі больш высокія ўзроўні забруджвання. У артыкуле 2003 года ў Nature падлічылі сярэдняе ўтрыманне ТХДД у агенце оранж, падвысіўшы гэты лік з 3 частак на мільён (даныя ВПС ЗША) да 13 частак на мільён, таксама было падлічана, што ў агенце пурпур у сярэднім можа ўтрымлівацца 32,8 частак на мільён ТХДД. Узор агента пурпур, які захоўваецца на авіябазе Эглін, мае яшчэ больш высокае ўтрыманне дыяксіну — 45 частак на мільён[10].

Выкарыстанне

[правіць | правіць зыходнік]

Агент пурпур выкарыстоўваўся толькі на ранніх стадыях праграмы распылення гербіцыдаў, паміж 1962 і 1965 гадамі, а таксама больш ранняй стадыі выпрабаванняў, праведзеных амерыканскімі вайскоўцамі за межамі В’етнама[11]. Усяго ў В’етнаме распылілі каля 500 000 галонаў (~1,9 млн літраў)[12]. У 1966 і 1967 гадах, калі паўстала патрэба ачысціць базу Гейджтаўн у Канадзе ад расліннасці, то ў рамках выпрабаванняў над базай распылілі агент аранж і пурпур[13][14].

Зноскі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Russell-Manning, Betsy. Malathion: Toxic Time Bomb. (англ.) — San Francisco, Calif.: Greensward Press, 1991. — P.46 — 258 p. — ISBN 0-930165-49-7.
  2. ↑ а б в Bridger, Sarah. Scientists at War: The Ethics of Cold War Weapons Research — Harvard University Press, 2015. — P.71 — 368 p. — ISBN 978-0-674-73682-5.
  3. ↑ а б в National Defence and the Canadian Forces: Health Information Summary for CF Members Архівавана 9 снежня 2012 года. Date Modified: 2012-01-13; Subpage of DND CF The Use of Herbicides at CFB Gagetown from 1952 to Present Day Архівавана 12 снежня 2011 года. Project
  4. ↑ Berufliche Akne (sog.(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 22 сакавіка 2016. Праверана 9 снежня 2020.
  5. ↑ Table TCDD-UNFÄLLE — Eine Bilanz des Schreckens Архівавана 22 сакавіка 2016. pp. 54-59 in Seveso ist überall — Die tödlichen Risiken der Chemie by Egmont R. Koch, Fritz Vahrenholt; 1978, ISBN 3 462 012908 (accessed 2013-07-29)
  6. ↑ p. 49 in Seveso ist überall — Die tödlichen Risiken der Chemie by Egmont R. Koch, Fritz Vahrenholt; 1978, ISBN 3 462 012908
  7. ↑ Peter H. Schuck: Agent Orange on Trial: Mass Toxic Disasters in the Courts p. 17 (accessed 2013-07-29)
  8. ↑ «Chemical companies, US authorities knew dangers of Agent Orange» Архівавана 22 жніўня 2016. by Jon Dillingham; August 10, 2009 (accessed 2013-07-29)
  9. ↑ REPORT TO SECRETARY OF THE DEPARTMENT OF VETERANS AFFAIRS ON THE ASSOCIATION BETWEEN ADVERSE HEALTH EFFECTS AND EXPOSURE TO AGENT ORANGE Архівавана 6 красавіка 2016. as Reported by Special Assistant Admiral E.R. Zumwalt, Jr., May 5, 1990 (accessed 2013-07-29)
  10. ↑ Stellman, Jeanne et al. The Extent and patterns of usage of Agent Orange and other herbicides in Vietnam Nature, Vol. 422 (17 April 2003) pp. 681—687 (accessed 2013-07-29)
  11. ↑ Agent Orange: Herbicide Tests and Storage in the U.S. Veterans Administration Website
  12. ↑ Stellman Jeanne et al. page 682
  13. ↑ «The Use of Herbicides at CFB Gagetown from 1952 to Present Day» Архівавана 12 снежня 2011 года., Canadian Department of National Defence
  14. ↑ «Agent Orange and Agent Purple», CBC News, 21 August 2007
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Агент_пурпур&oldid=4751267"