Бой за Лангтан

Бой за Лангтан
Асноўны канфлікт: Вайна ў В’етнаме
Дата	18 жніўня 1966
Месца	Лангтан, правінцыя Фуактуй (цяпер Барыя-Вунгтау), Паўднёвы В’етнам
Вынік	перамога сіл Аўстраліі
Праціўнікі
Аўстралія Новая Зеландыя ЗША НФВПВ
Камандуючыя
Гары Сміт Нгуен Тхань Хонг
Сілы бакоў
дзве роты, 2 верталёта, бронетранспарцёры, артылерыя і авіяцыя узмоцнены полк (да 2500 чалавек)
Страты
18 загінулых (даныя Аўстраліі) 500 загінулых (даныя НФВПВ) 50 загінулых (даныя НФВПВ) больш за 245 загінулых (даныя Аўстраліі)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бой за Лангтан — найбольш вядомая бітва з удзелам аўстралійскай арміі падчас вайны ў В’етнаме, якая адбылася ў 1966 годзе.

Бой

Аўстралійскі кантынгент у Паўднёвым В’етнаме нёс адказнасць за бяспеку ў правінцыі Фуактуй (цяпер — Барыа-Вунгтау) на ўсход ад Сайгона. У ноч з 17 на 18 жніўня 1966 года галоўная аўстралійская база Нуйдат падвергнулася моцнаму мінамётнаму абстрэлу, у выніку якога больш за 20 вайскоўцаў атрымалі раненні. Раніцай 18 жніўня роце D 6-га батальёна Каралеўскага аўстралійскага палка было загадана знайсці пазіцыі, з якіх вёўся абстрэл. Варта адзначыць, што рота D складалася з прызыўнікоў і знаходзілася ў В’етнаме з мая 1966 года, гэта значыць каля 3 месяцаў да моманту бою. У ходзе прачэсвання мясцовасці кінутыя пазіцыі былі выяўлены. Затым рота паглыбілася ў каўчукавую плантацыю Лангтан (в’етн.: Long Tân), вынікаючы па свежых слядах, пакінутым праціўнікам.

У 15 гадзін 40 хвілін аўстралійцы ўступілі ў першы кантакт з некалькімі партызанамі НФВПВ. Праз кароткі час рота пачала падвяргацца мінамётнаму абстрэлу, а на яе правым флангу 11-ы ўзвод быў атакаваны шматкроць праўзыходнымі сіламі праціўніка. З гэтага моманту ўзвод і ўся рота вялі бой за сваё выжыванне: паводле афіцыйных аўстралійскіх ацэнак, супраць прыкладна 100 вайскоўцаў дзейнічаў узмоцнены 275-ы полк НФВПВ у складзе 2500 чалавек. Аўстралійцы атрымлівалі артылерыйскую падтрымку з Нуйдата, а таксама некаторую падтрымку амерыканскай авіяцыі і двух аўстралійскіх верталётаў UH-1. Сітуацыю сур’ёзна ўскладніў моцны трапічны лівень. Праз некалькі гадзін пасля пачатку бою да роты D прыбыла на бронетранспарцёрах рота A, якая нанесла ўдар у тыл ворага. Да наступлення цемры сілы НФВПВ адступілі, і поле бою засталося за аўстралійцамі.

Вынікі

Каўчукавая плантацыя Лангтана ў 2005 годзе.

Бой за Лангтан лічыцца перамогай аўстралійскай арміі. Непасрэдна на поле бітвы было налічана 245 целаў загінулых в’етнамскіх салдат, прычым не ўсе целы былі падлічаны, а невядомы лік забітых быў эвакуяваны в’етнамцамі ў ходзе бою. Аўстралійскія страты склалі 18 чалавек забітымі і каля 20 параненымі.

НФВПВ і Паўночны В’етнам, які падтрымліваў яго, аспрэчвалі зыход бою. Паводле іх сцвярджэнняў, пры Лангтане быў амаль цалкам знішчаны батальён «аўстралійскіх наймітаў»; гэтага ж пункту гледжання прытрымліваюцца сучасныя в’етнамскія даследчыкі, паводле звестак якіх, толькі загінулымі аўстралійцы страцілі 500 чалавек. Свае страты ацэньваюцца прыкладна ў 50 чалавек забітымі. Паказваецца, што аўстралійцы былі наўмысна выманены з базы і патрапілі ў падрыхтаваную засаду. У той жа час аўстралійскія ветэраны лічаць, што засады як такой не было. Існуе здагадка, што 275-ы полк выпадкова сутыкнуўся з ротай D на шляху да базы Нуйдат, што меў намер атакаваць. У 2006 годзе падчас наведвання аўстралійскімі ветэранамі В’етнама былы намеснік камандзіра аднаго з батальёнаў НФВПВ, якія ўдзельнічалі ў баі, прызнаў, што ў ваенным плане Лангтан быў аўстралійскай перамогай, але адзначыў, што палітычна ў ёй перамаглі в’етнамцы, паколькі, на яго думку, бітва адыграла ролю ў росце антываенных настрояў у Аўстраліі.

Памяць

Аўстралійскі мемарыял на месцы бою, 2005 год.

На месцы бою аўстралійцы ўсталявалі бетонны крыж у памяць загінуўшых таварышаў. Надпіс на крыжы абвяшчае:

У ПАМЯЦЬ АБ ТЫХ БАЙЦАХ РОТЫ D, ЯКІЯ АДДАЛІ СВАЕ ЖЫЦЦІ НЕДАЛЁКА АД ГЭТАГА МЕСЦА ПАДЧАС БІТВЫ ПРЫ ЛАНГТАНЕ 18 ЖНІЎНЯ 1966 ГОДА — УЗВЕДЗЕНЫ 6-М БАТАЛЬЁНАМ 18 ЖНІЎНЯ 69 ГОДА Арыгінальны тэкст (англ.)   IN MEMORY OF THOSE MEMBERS OF D COY AND 3 TP 1 APC SQN WHO GAVE THEIR LIVES NEAR THIS SPOT DURING THE BATTLE OF LONG TAN ON 18TH AUGUST 1966 —ERECTED BY 6 RAR/NZ (ANZAC) BN 18 AUG 69

Пасля перамогі Паўночнага В’етнама ў вайне крыж быў знесены, але ў цяперашні час помнік адноўлены.

Штогод 18 жніўня ў Аўстраліі адзначаецца Дзень памяці ветэранаў В’етнама, таксама вядомы як Дзень Лангтана. Хоць аўстралійская армія ўдзельнічала яшчэ ў некалькіх досыць буйных бітвах В’етнамскай вайны, бой за Лангтан застаецца найбольш вядомым.

У 2000-х у Аўстраліі быў зняты фільм «The Battle of Long Tan», прысвечаны гэтаму бою.

У красавіку 2019 года быў анансаваны аўстралійскі фільм рэжысёра Крыва Стэндэрса «Danger Close: the Battle of Long Tan», прысвечаны гэтаму бою. Рэліз прайшоў 8 жніўня 2019 года.

Спасылкі

• Призраки Лонг-Тан (большая австралийская статья к 40-летию сражения) (англ.)