Лазавік (міфалогія)

Лазавік — у беларускай міфалогіі дух, які жыве ў лазе.

Апісанне

Паводле звестак П. Шпілеўскага (верыфікацыя якіх цяжкая), Лазавік — лясны бог, які жыве ў лазе. Быццам з’яўляўся старэнькім карлікам, не больш за пазногаць, з адным вокам на твары, з барадой у аршын, цягаў з сабою доўгую пугу у сем сажняў. Жыве у маленькай хатцы сярод лазы, у атачэнні балот. Хатка без дзвярэй і вокнаў, з адтулінай у страсе. Калі чалавек захоча наблізіцца да гэтага дамка, той будзе аддаляцца. Калі Лазавік блукае па балоце, яго вока ззяе, як агенчык (верагодна, так людзі тлумачылі балотныя агенчыкі, якія на самой справе ствараў гаручы балотны газ). Далей Шпілеўскі сцвярджае, што ў некаторых месцах Лазавіка завуць Балотнікам, у некаторых — Вадавіком (відавочна, Шпілеўскі блытае розных персанажаў).

Лічыцца, што Лазавік гіне, калі ягоныя балоты асушваюць. Сваёй пугай Лазавік ганяе па лазе дробных, шкодных і шумных Лознікаў.

Болей надзейныя звесткі фалькларысткі І. Шаўко, запісаныя, аднак, вельмі позна, у 2006 г. Паподле іх, лазавік — дух, што жыве ў лазе. Там знаходзіцца яго хатка. Ён такога ж колеру, што і лаза. Падобны на дробнага дзеда, амаль карліка. Хоць непрыгожы, але добры. Лазавік можа ратаваць ад вадзянікоў і балотнікаў (з якімі П. Шпілеўскі, дарэчы, яго атаясняў). Калі чалавек трапляў у багну і пачынаў тануць, то, схапіўшыся за лазу і варатаваўшыся, лічыў, што яму дапамог лазавік. Можа таксама схаваць чалавека ад дажджу. Мог і пажартаваць над людзьмі, але тыя на яго не злавалі, бо дух часта дапамагаў ім.

Літаратура

• Міфалагічныя ўяўленні беларусаў / пад рэдакцыяй В. С. Новак — Мн.: «Право и экономика», 2010
• Чароўны свет: з беларускіх міфаў, паданняў і казак / рэд. Г. П. Пашкоў; маст. В. П. Славук — Мінск: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2008.

Спасылкі

• Бестыарый. Лазавік