Павел Ян Сапега: Розніца паміж версіямі

Павел Ян Сапега
Павел Ян Сапега
	; П. Я. Сапега. Невядомы мастак, XVIII ст.
	; Герб «Ліс»
Ваявода віленскі
	1656 — 1665
Папярэднік	Януш Радзівіл
Пераемнік	Міхал Казімір Радзівіл
Вялікі гетман літоўскі
	1656 — 1665
Папярэднік	Януш Радзівіл
Пераемнік	Міхал Казімір Пац
Нараджэнне	1609 або 1610
Смерць	30 снежня 1665; Ружаны, Слонімскі павет, Новагародскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая;
Месца пахавання	Бярозаўскі кляштар картэзіянцаў;
Род	Сапегі
Бацька	Ян Пётр Сапега
Маці	Соф'я з Вейхераў
Жонка	Соф'я з Зяновічаў; Ганна Барбара з Копацяў
Дзеці	ад 1-га шлюбу: Тэадора Аляксандра, Міхал; ад 2-га шлюбу: Казімір Ян, Бенедыкт Павел, Францішак Стэфан, Лявон Базыль, Кацярына Ганна, Канстанцыя, Соф'я, Тэрэза
Член у	Tyszowce Confederation[d];
Дзейнасць	дыпламат
Бітвы	Казацка-сялянская вайна, 1648—1651; Бітва пад Бэрэстэчкам; Шведскі патоп;
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[недагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 23:42, 4 кастрычніка 2016

Па́вал Ян Сапе́га (1609 або 1610 — 30 снежня 1665, Ружаны) — ваенны і дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Абозны вялікі літоўскі (1638—1645), падстолі вялікі літоўскі (1645—1646), ваявода віцебскі (1646—1656), гетман вялікі літоўскі і ваявода віленскі (з 1656)^[1].

Быў старостам рослаўскім (з 1640) і здзітаўскім (з 1645)^[1], у 1656 прыняў спадчыну памёрлага брата Казіміра Лява — Ружаны, Косава, Ляхавічы, Быхаў, Чарэю і Мялешкавічы.

Біяграфія

Прадстаўнік чарэйска-ружанскай лініі магнацкага роду Сапегаў герба «Ліс», сын Яна Пятра, старосты ўсвяцкага, і Соф'і з Вейгераў. Па смерці бацькоў знаходзіўся пад апекаю брата Андрэя Станіслава, а з 1625 — кузіна бацькі Льва.

Навучаўся ў Брунсбергу, аднак з прычыны нястачы грошай мусіў спыніць атрыманне адукацыі. Да смерці рабіў памылкі пры пісьме, як на лаціне, так і па-польску.

З 1633 у чыне гусарскага ротмістра пад Смаленскам распачаў вайсковую службу пад камандай Крыштафа Радзівіла. 22 сакавіка 1634 атрымаў цяжкае раненне ў выніку выбуху міны пры аблозе крэпасці Белай.

У 1635 стаў каралеўскім дваранінам. Дзякуючы жонцы караля і вялікага князя Уладзіслава Вазы — Цэцыліі Рэнаце — 14 лютага 1638 здабыў урад абознага вялікага літоўскага. У 1640 атрымаў Рослаўскае староства. Абіраўся паслом на соймы 1640 і 1641.

З 20 красавіка 1645 — падстолі вялікі літоўскі. Па смерці Крыштафа Кішкі з 18 кастрычніка 1646 — ваявода віцебскі. Пасол на сойм 1647, дзе яго абралі да Скарбавага Трыбунала на 1648 год.

У 1648 заклікаў як найхутчэй распачаць баявыя дзеянні супраць Хмяльніцкага, таксама падтрымліваў адданне ўсёй ваеннай улады Іераміі Вішнявецкаму, без прызначэння яго гетманам.

У 1649 годзе пасол на сойме ў Кракаве, дзе ізноў абраны да Скарбавага Трыбунала. У тым самым годзе стаў маршалкам Літоўскага Трыбунала. У 1649—1650 гадах браў удзел у рэарганізацыі граніцы паміж Люблінскім і Падляшскім ваяводствамі. На сойме 1650 года трэці раз абраны да Скарбовага Трыбунала.

З 1651 года браў удзел у вайне з казакамі. У бітве пад Берасцечкам камандаваў харугваю Казіміра Льва Сапегі. Не ўдзельнічаў у бітве пад Батогам, відавочна знаходзіўся ў абозе гетмана польнага кароннага Станіслава Лянцкаронскага. У канцы года ізноў абраны да Скарбавага Трыбунала.

У жніўні 1653 — намінаваны на ваяводу смаленскага, але не прыняў таго ўраду, бо не хацеў браць адказнасць за смаленскую крэпасць перад маскоўскаю пагрозаю.

У другой палове 1654 стварыў прыватныя аддзелы за грошы Казіміра Льва Сапегі, якія мусілі ўжывацца супраць Багдана Хмяльніцкага. Пасварыўся з гетманам вялікім літоўскім Янушам Радзівілам і не злучыў свае аддзелы з літоўскім войскам, змагаючыся сам.

Да паловы 1655 быў прыхільнікам супрацоўніцтва з шведамі, дзеля перамогі над Маскоўскай дзяржавай, але не прыняў шведскай пратэкцыі. У вайну Рэчы Паспалітай са Швецыяй (1655) застаўся прыхільнікам Уніі Літвы з Польшчай і ўзначаліў шляхту верную Яну Казіміру. Увосень 1655 збіраў войска ВКЛ, для дапамогі польскаму войску. Прыпыніў гэтым наступ маскоўскага войска на чале з Урусавым, які здолеў некалькі разоў разбіць войска Паўла Сапегі. Гэта прымусіла яго ў канцы лістапада прыняць пратэкцыю шведскага караля Карла Густава. Таемна аднак працягваў стасункі з Польшчай. Яго паслы спаткаліся ў студзені 1656 з Янам Казімірам у Ланьцуце, дзе прызналіся ў вернасці каралю.

Далейшыя ваенныя дзеянні праводзіў на ўласны розум. У пачатку сакавіка атрымаў булаву гетмана вялікага літоўскага і ваяводы віленскага, што значна ажывіла ваенныя дзеянні. 12 сакавіка 1656 разбіў пад Янавым Падляскім Багуслава Радзівіла. Потым накіраваўся на раку Сан, дзе быў разбіты шведскім войскам. 12 красавіка заняў Люблін, а 24 красавіка стаяў пад Варшавай. З прычыны адсутнасці пяхоты і артылерыі не мог рэальна пагражаць фартыфікацыі, арганізаваў блакаду гораду да падыходу войска караля 30 чэрвеня.

Па сваім прыбыцці Ян Казімір Ваза пачаў палітыку падзелу літоўскага войска між двума гетманамі, выразна падтрымліваючы гетмана польнага Вінцэнта Гасеўскага. Гэта справакавала ахалоджанне стасункаў з каралём і пасварыла з Вінцэнтам Гасеўскім. Аднак Павел Сапега ўзяў удзел у некаторых каляваршаўскіх бітвах. Па бітве адыйшоў да Брэста, высылаючы адтуль пасольства да караля для абароны сваіх перавагаў перад гетманам польным. У канцы года даслаў частку свайго войска на дапамогу Гасеўскаму, які рушыў на Прусы. Падтрымаў фінансава дэлегацыі для перамір'я з Масквою.

На пачатку 1657 абвастрыўся канфлік з Гасеўскім. Па здабыцці 27 студзеня Тыкоціна сапегаўскім войскам, тое заснавала канфедэрацыю супраць караля, дамагаючыся аплаты, а таксама вяртання ўсіх паўнамаоцтваў вялікаму гетману. Ян Казімір залагодзіў сітуацыю перадаўшы Паўлу Сапегу Шавельскую эканомію. Калі ж кароль паспрабаваў аддзяліць часткі Вінцэнта Гасеўскага з літоўскага войска ў другой палове сакавіка дайшло да таго, што Сапега на адмову нават пакінуў войсковыя дзеянні і з'ехаў. Кіраваць войскам застаўся яго кузін палкоўнік Крыштаф Сапега.

У лістападзе склікаў у Брэсце літоўскую канвакацыю, на якой усе прысутныя літоўскія сенатары і шляхта выразна выступілі супраць каралеўскай палітыкі адносна Літвы.

У сакавіку 1658 прыбыў па загаду караля ў Варшаву, на так званы «варшаўскі з'езд», дзе за кошт згоды з Вінцэнтам Гасеўскім атрымаў урэгуляванне фінансавых спраў з літоўскім войскам да 9 лістапада 1658. Горача дамагаўся падпісання перамір'я з Масквою, што супярэчыла палітыцы Кароны.

На сойме 1658 не атрымаў поўнай кампенсацыі за выдаткі на войска з асабістых зберажэнняў у 1655 — з належных больш за 1 млн злотых яму вярнулі толькі 593 809 зл.

На загад караля браў удзел у выправе на маскоўскае войска. На просьбу Сапегі ўстрымацца, гетман польны Вінцэнт Гасеўскі сам заатакаваў маскоўскае войска ў бітве пад Веркамі, быў разбіты і трапіў да няволі.

Намагаўся адбіць Гасеўскага, падзяліўшы сваё войска на дзве часткі, адну пад уласнай камандай, другую пад кіраўніцтвам Самуэля Кміціча. Але гэта не дапамагло, а самога яго кароль звінаваціў у спрыянні паражэнні Гасеўскага, што прывяло да далейшага ахалоджання з дваром.

Няволя Вінцэнта Гасеўскага была зручнай для Сапегі, каб атрымаць кіраўніцтва над усім літоўскім войскам. Аднак Ян Казімір прызначыў камандуючым левага крыла літоўскай арміі Самуэля Камароўскага. Запатрабаваў 730 тыс. злотых як дадатковую кампенсацыю за грошы на войска з уласнага кошта пагражаючы не падпісаць Гадзяцкі дагавор. Сварка скончылася перамогай Сапегі — яму вярнулі грошы, а Ян Казімір першы раз заўважыў моц сапегаўскай апазіцыі на Літве. Акрамя таго даслаў паслоў у Вену, прапануючы падаць кандыдата на польскі сталец з дынастыі Габсбургаў.

Выказваўся за вядзенне вайны на адзін фронт — перамір'я з Масквой, заканчэння вайны са Шведамі і толькі потым накіравання ўсіх сіл супраць Масквы. У маі 1659 адмовіўся ад камандвання спасылаючыся на слабы стан здароўя, а ў сапраўднасці праз нязгоду з каралём.

У кан. 1659 — пач. 1660 спрабаваў спыніць наступ князя Івана Хаванскага. У гэтай кампаніі выявіліся ўсе хібы Паўла Сапегі — не здолеў не толькі арганізаваць абарону, але і не выявіў ініцыятывы, апрача спробаў адцягнуць ваенныя сілы занятых вайной са шведамі з Жамойці і Польшчы.

Кароль звінаваціў Сапегу ў няздатнасці і перадаў усю ваенную ўладу Аляксандру Палубінскаму. У красавіку 1660 пры згодзе Паўла Сапегі ўтварылася Літоўская канфедэрацыя, якая спрабавала прыцягнуць увагу ўлады Кароны да Вялікага Княства. Канфедэрацыя была распушчана ў маі таго ж года па вяртанні Сапегу ўсіх правоў.

У чэрвені 1660 рушыў разам з кароннай дывізіяй Стэфана Чарнецкага на маскоўскае войска. Аб'яднаныя сілы разграмілі войска Хаванскага ў Бітве пад Палонкай, а потым вызвалілі значную частку Беларусі. Па злучэнні з дывізіяй левага крыла Паца правялі бітву на Басі з арміяй князя Далгарукага. Пазней стомпленае, нешматлікае літоўскае войска, якому неплацілі шмат год прымусіла Паўла Сапегу да перапынку ў ваенных дзеянняў. Гэта прывяло да яго канфлікту з С. Чарнецкім, які хацеў паскорыць марш, падганяемы Янам Казімірам. У студзені 1661, адазваны каралём, мусіў вызваліць Вільню, але гэта ў яго не атрымалася.

На сойме 1661 склаў лічбу сваіх ваенных дзеяў, прыклаўшы між іншым 120 здабытых харугваў, што на малы час дазволіла зблізіцца з каралеўскім дваром. Аднак неўзабаве, губляючы свае пазіцыі ў бунтуючым літоўскім войску, пачаў збліжацца з Ежы Любамірскім як гарантам шляхецкіх вольнасцей.

Хваляванні ў літоўскім войску прывялі да забойства ў лістападзе 1662 маршалка саюза літоўскага Крыштафа Жэромскага і гетмана польнага Вінцэнта Гасеўскага, віну за што ўсклалі на Паўла Сапегу. Гэта не дазволіла яму перадаць булаву польнага гетмана свайму прыхільніку.

Праводзіў перамовы з узбунтавалым літоўскім войскам, што прывяло да развязання канфедэрацыі ў жніўні 1663. Браў удзел у зімовай кампаніі 1663/1664 супраць Масквы. Але праз яе маруднасць перадаў камандванне свайму гетману польнаму Міхаілу Казіміру Пацу. Улетку 1664 склікаў літоўскае паспалітае рушэнне, каб прымусіць Яна Казіміра падпісаць перамір'е з Маскоўскай дзяржавай.

Браў удзел у сойме 1665, не вынес выраку Ежы Любамірскаму, не пагадзіўся таксама на выкарыстанне супраць яго літоўскага войска. Увесь 1665 праводзіў прыдворныя інтрыгі, то адмаўляючы складзены супраць караля Vivente rege, то пераходзячы ў апазіцыю да яго. Увесь час намагаўся атрымаць бенефікацыю для свае сям'і. Ян Казімір спрабаваў зменшыць уплыў Сапегаў на Літве, падтрымліваючы Пацаў. Смерць Паўла Яна Сапегі стала вялікай палёгкакй для двара.

Памёр па цяжкай хваробе ў Ружанах. Пахавалі гетмана ў Бярозе ў касцёле картэзіянаў.

Упершыню ажаніўся з Соф'яй Зяновіч (шлюб у 1636 або 1637), з якой меў сына Міхала і дачку Тэадору Аляксандру. Другі раз пабраўся шлюбам з Соф'яй Барбарай Копаць (у 1640 або 1641), з якой меў сыноў Казіміра Яна, Бенедыкта Паўла, Францішка Стэфана і Лявона Базыля, а таксама дачок Соф'ю, Канстанцыю, Тэрэзу і Кацярыну Ганну. Пахавалі Паўла Сапегу ў касцёле картэзіянцаў у Бярозе Картузскай^[2].

Галерэя

Іканаграфія Паўла Яна Сапегі
C. Laurentio, каля 1670
P. Landry, 1663
Невядомы мастак, XIX ст.
Войцех Герсан, 1860—1866

Зноскі

↑ ^а ^б Грыцкевіч А. Сапегі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 548.
↑ Sapieha E., Saeed-Kałamajska M. Dom Sapieżyński. cz. 2. — Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 2008. S. 57.

Літаратура

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.

[evkl-1] а ^б Грыцкевіч А. Сапегі // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя. С. 548.

[2] Sapieha E., Saeed-Kałamajska M. Dom Sapieżyński. cz. 2. — Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 2008. S. 57.

[1]

[2]

@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 |подпіс = П. Я. Сапега. Невядомы мастак, [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]]
 |герб = Herb Sapiehów.PNG
-|подпіс герба = Герб «[[Герб «Ліс»|Ліс]]»
+|подпіс герба = [[Герб «Ліс»]]
-|тытул =
+ | тытул             = [[Ваявода віленскі]]
-|перыядпачатак =
+ | перыядпачатак     = 1656
-|перыядканец =
+ | перыядканец       = 1665
-|папярэднік =
+ | перыяд праўлення  =
-|пераемнік =
+ | папярэднік        = [[Януш Радзівіл]]
+ | пераемнік         = [[Міхал Казімір Радзівіл]]
+ | тытул_2             = [[Вялікі гетман літоўскі]]
+ | перыядпачатак_2     = 1656
+ | перыядканец_2       = 1665
+ | перыяд праўлення_2  =
+ | папярэднік_2        = [[Януш Радзівіл]]
+ | пераемнік_2         = [[Міхал Казімір Пац]]
 |дата нараджэння = [[1609]] або [[1610]]
 |месца нараджэння =
@@ Радок 27: / Радок 37: @@
 '''Па́вал Ян Сапе́га''' ([[1609]] або [[1610]] — {{ДС|30|12|1665}}, {{МС|Ружаны||}}) — ваенны і дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Абозны вялікі літоўскі]] ([[1638]]—[[1645]]), [[падстолі вялікі літоўскі]] ([[1645]]—[[1646]]), [[ваяводы віцебскія|ваявода віцебскі]] ([[1646]]—[[1656]]), [[гетман вялікі літоўскі]] і [[ваявода віленскі]] (з [[1656]])<ref name="evkl">[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]] Сапегі // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 548.</ref>.
-Быў старостам [[рослаў]]скім (з [[1640]]) і [[здзітаў]]скім (з [[1645]])<ref name="evkl"/>, у [[1656]] прыняў спадчыну памёрлага брата [[Казімір Леў Сапега|Казіміра Лява]] — [[Ружаны]], [[Косава]], [[Ляхавічы]], [[Быхаў]], [[Чарэя|Чарэю]] і [[Мялешкавічы, Віцебская вобласць|Мялешкавічы]].
+Быў старостам [[рослаў]]скім (з [[1640]]) і [[здзітаў]]скім (з [[1645]])<ref name="evkl"/>, у [[1656]] прыняў спадчыну памёрлага брата [[Казімір Леў Сапега|Казіміра Лява]] — [[Ружаны]], [[Горад Косава|Косава]], [[Ляхавічы]], [[Быхаў]], [[Чарэя|Чарэю]] і [[Вёска Мялешкавічы, Чашніцкі раён|Мялешкавічы]].
 == Біяграфія ==
-Прадстаўнік [[Чарэйска-ружанская лінія роду Сапегаў|чарэйска-ружанскай]] лініі магнацкага роду [[Сапегі|Сапегаў]] гербу «[[Герб «Ліс»|Ліс]]», сын [[Ян Пётр Сапега|Яна Пятра]], старосты ўсвяцкага, і Соф'і з Вейгераў. Па смерці бацькоў знаходзіўся пад апекаю брата [[Андрэй Станіслаў Сапега|Андрэя Станіслава]], а з [[1625]] — кузына бацькі [[Леў Сапега|Льва]].
+Прадстаўнік [[Чарэйска-ружанская лінія роду Сапегаў|чарэйска-ружанскай]] лініі магнацкага роду [[Сапегі|Сапегаў]] герба [[Герб «Ліс»|«Ліс»]], сын [[Ян Пётр Сапега|Яна Пятра]], старосты ўсвяцкага, і Соф'і з Вейгераў. Па смерці бацькоў знаходзіўся пад апекаю брата [[Андрэй Станіслаў Сапега|Андрэя Станіслава]], а з [[1625]] — кузіна бацькі [[Леў Сапега|Льва]].
-Навучаўся ў [[Бранава|Бранаве]] (ці [[Брадэнбург|Барадэнбургу]]), аднак з прычыны нястачы грошай мусіў спыніць атрыманне адукацыі. Да смерці рабіў памылкі пры пісьме, як на лаціне, так і па-польску.
+Навучаўся ў [[Бранева|Брунсбергу]], аднак з прычыны нястачы грошай мусіў спыніць атрыманне адукацыі. Да смерці рабіў памылкі пры пісьме, як на лаціне, так і па-польску.
-З [[1633]] у чыне гусарскага ротмістра пад [[Смаленск]]ам распачаў вайсковую службу пад камандваю [[Крыштаф Радзівіл, малодшы|Крыштафа Радзівіла]]. [[22 сакавіка]] [[1634]] атрымаў цяжкае раненне ў выніку выбуху міны пры аблозе крэпасці [[Белы|Белай]].
+З [[1633]] у чыне гусарскага ротмістра пад [[Смаленск]]ам распачаў вайсковую службу пад камандай [[Крыштаф Радзівіл|Крыштафа Радзівіла]]. [[22 сакавіка]] [[1634]] атрымаў цяжкае раненне ў выніку выбуху міны пры аблозе крэпасці [[Горад Белы|Белай]].
-У [[1635]] стаў каралеўскім дваранінам. Дзякуючы жонцы караля і вялікага князя [[Уладзіслаў Ваза|Уладзіслава Вазы]] — [[Цэцылія Рэната|Цэцыліі Рэнаце]] [[14 лютага]] [[1638]] здабыў урад [[абозны вялікі літоўскі|абознага вялікага літоўскага]]. У [[1640]] атрымаў Рослаўскае староства. Абіраўся паслом на соймы [[1640]] і [[1641]].
+У [[1635]] стаў каралеўскім дваранінам. Дзякуючы жонцы караля і вялікага князя [[Уладзіслаў Ваза|Уладзіслава Вазы]] — [[Цэцылія Рэната Габсбург|Цэцыліі Рэнаце]] — [[14 лютага]] [[1638]] здабыў урад [[абозны вялікі літоўскі|абознага вялікага літоўскага]]. У [[1640]] атрымаў Рослаўскае староства. Абіраўся паслом на соймы [[1640]] і [[1641]].
-З [[20 красавіка]] [[1645]] — [[падстолі вялікі літоўскі]]. Па смерці [[Крыштаф Кішка|Крыштафа Кішкі]] з [[18 кастрычніка]] [[1646]] — ваявода віцебскі. [[Пасол соймавы|Пасол]] сойму [[1647]], дзе яго абралі да Скарбавага Трыбунала на [[1648]] год.
+З [[20 красавіка]] [[1645]] — [[падстолі вялікі літоўскі]]. Па смерці [[Крыштаф Кішка|Крыштафа Кішкі]] з [[18 кастрычніка]] [[1646]] — ваявода віцебскі. [[Пасол соймавы|Пасол]] на сойм [[1647]], дзе яго абралі да Скарбавага Трыбунала на [[1648]] год.
-У [[1648]] заклікаў як найхутчэй распачаць баявыя дзеянні супраць [[Багдан Хмяльніцкі|Хмяльніцкага]], таксама падтрымліваў адданне ўсёй ваеннай улады [[Ярэмі Міхал Вішнявецкі|Ярэмію Вішнявецкаму]], без прызначэння яго [[гетман]]ам.
+У [[1648]] заклікаў як найхутчэй распачаць баявыя дзеянні супраць [[Багдан Хмяльніцкі|Хмяльніцкага]], таксама падтрымліваў адданне ўсёй ваеннай улады [[Іерамія Міхал Вішнявецкі|Іераміі Вішнявецкаму]], без прызначэння яго [[гетман]]ам.
-У [[1649]] годзе пасол на сойме ў [[Кракаў|Кракаве]], дзе ізноў абраны да Скарбавага Трыбунала. У тым самым годзе стаў маршалкам [[Літоўскі Трыбунал|Літоўскага Трыбунала]]. У [[1649]]—[[1650]] гадах браў удзел у рэарганізацыі граніцы паміж [[Люблінскае ваяводства|Люблінскім]] і [[Падляскае ваяводства|Падляскім ваяводствамі]]. На сойме [[1650]] года трэці раз абраны да Скарбовага Трыбунала.
+У [[1649]] годзе пасол на сойме ў [[Кракаў|Кракаве]], дзе ізноў абраны да Скарбавага Трыбунала. У тым самым годзе стаў маршалкам [[Літоўскі Трыбунал|Літоўскага Трыбунала]]. У [[1649]]—[[1650]] гадах браў удзел у рэарганізацыі граніцы паміж [[Люблінскае ваяводства, Рэч Паспалітая|Люблінскім]] і [[Падляшскае ваяводства, 1513—1795|Падляшскім ваяводствамі]]. На сойме [[1650]] года трэці раз абраны да Скарбовага Трыбунала.
-З [[1651]] года браў удзел у вайне з казакамі. У [[Бітва пад Брэстчкам|бітве пад Брэстчкам]] камандаваў харугваю [[Казімір Леў Сапега|Казіміра Льва Сапегі]]. Не ўдзельнічаў у [[Бітва пад батогам|бітве пад Батогам]], відавочна знаходзіўся ў абозе [[гетман польны каронны|гетмана польнага кароннага]] [[Станіслаў Лянцкаронскі, гетман|Станіслава Лянцкаронскага]]. У канцы года ізноў абраны да Скарбавага Трыбунала.
+З [[1651]] года браў удзел у вайне з казакамі. У [[Бітва пад Берасцечкам|бітве пад Берасцечкам]] камандаваў харугваю [[Казімір Леў Сапега|Казіміра Льва Сапегі]]. Не ўдзельнічаў у [[Бітва пад батогам|бітве пад Батогам]], відавочна знаходзіўся ў абозе [[гетман польны каронны|гетмана польнага кароннага]] [[Станіслаў Лянцкаронскі, гетман|Станіслава Лянцкаронскага]]. У канцы года ізноў абраны да Скарбавага Трыбунала.
 У жніўні [[1653]] — намінаваны на ваяводу смаленскага, але не прыняў таго ўраду, бо не хацеў браць адказнасць за смаленскую крэпасць перад маскоўскаю пагрозаю.
-У другой палове [[1654]] стварыў прыватныя аддзелы за грошы [[Казімір Леў Сапега|К. Л. Сапегі]], якія мусілі ўжывацца супраць [[Багдан Хмяльніцкі|Б. Хмяльніцкага]]. Пасварыўся з [[гетман вялікі літоўскі|гетманам вялікім літоўскім]] [[Януш Радзівіл|Янушам Радзівілам]] і не злучыў свае аддзелы з літоўскім войскам, змагаючыся сам.
+У другой палове [[1654]] стварыў прыватныя аддзелы за грошы [[Казімір Леў Сапега|Казіміра Льва Сапегі]], якія мусілі ўжывацца супраць [[Багдан Хмяльніцкі|Багдана Хмяльніцкага]]. Пасварыўся з [[гетман вялікі літоўскі|гетманам вялікім літоўскім]] [[Януш Радзівіл|Янушам Радзівілам]] і не злучыў свае аддзелы з літоўскім войскам, змагаючыся сам.
-[[Файл:Pavał Jan Sapieha. Павал Ян Сапега (L. Willatz, 1667).jpg|thumb|Партрэт П. Я. Сапегі. Willatz, [[1667]]]]
+[[Файл:Pavał Jan Sapieha. Павал Ян Сапега (L. Willatz, 1667).jpg|thumb|Партрэт Паўла Яна Сапегі. Willatz, [[1667]]]]
-Да паловы [[1655]] быў прыхільнікам супрацоўніцтва з [[Швецыя|шведамі]], дзеля перамогі над [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавай]], але не прыняў шведскай пратэкцыі. У [[вайна Рэчы Паспалітай са Швецыяй|вайну Рэчы Паспалітай са Швецыяй]] ([[1655]]) застаўся прыхільнікам Уніі Літвы з Польшчай і ўзначаліў шляхту верную [[Ян Казімір|Яну Казіміру]]. Увосень [[1655]] збіраў [[войска ВКЛ]], для дапамогі польскаму войску. Прыпыніў гэтым наступ маскоўскага войска на чале з Урусавым, які здолеў некалькі разоў разбіць войска П. Я. Сапегі. Гэта прымусіла яго ў канцы лістапада прыняць пратэкцыю шведскага караля Карла Густава. Таемна аднак працягваў стасункі з Польшчай. Яго паслы спаткаліся ў студзені [[1656]] з Янам Казімірам у [[Ланьцут|Ланьцуце]], дзе прызналіся ў вернасці каралю.
+Да паловы [[1655]] быў прыхільнікам супрацоўніцтва з [[Швецыя|шведамі]], дзеля перамогі над [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавай]], але не прыняў шведскай пратэкцыі. У [[Паўночная вайна, 1655—1660|вайну Рэчы Паспалітай са Швецыяй]] ([[1655]]) застаўся прыхільнікам Уніі Літвы з Польшчай і ўзначаліў шляхту верную [[Ян Казімір|Яну Казіміру]]. Увосень [[1655]] збіраў [[войска ВКЛ]], для дапамогі польскаму войску. Прыпыніў гэтым наступ маскоўскага войска на чале з Урусавым, які здолеў некалькі разоў разбіць войска Паўла Сапегі. Гэта прымусіла яго ў канцы лістапада прыняць пратэкцыю шведскага караля Карла Густава. Таемна аднак працягваў стасункі з Польшчай. Яго паслы спаткаліся ў студзені [[1656]] з Янам Казімірам у [[Ланьцут|Ланьцуце]], дзе прызналіся ў вернасці каралю.
 Далейшыя ваенныя дзеянні праводзіў на ўласны розум. У пачатку сакавіка атрымаў булаву [[гетман вялікі літоўскі|гетмана вялікага літоўскага]] і ваяводы віленскага, што значна ажывіла ваенныя дзеянні. [[12 сакавіка]] [[1656]] разбіў пад [[Янаў Падляскі|Янавым Падляскім]] [[Багуслаў Радзівіл|Багуслава Радзівіла]]. Потым накіраваўся на раку Сан, дзе быў разбіты шведскім войскам. [[12 красавіка]] заняў [[Люблін]], а [[24 красавіка]] стаяў пад [[Варшава]]й. З прычыны адсутнасці пяхоты і артылерыі не мог рэальна пагражаць фартыфікацыі, арганізаваў блакаду гораду да падыходу войска караля [[30 чэрвеня]].
-Па сваім прыбыцці Ян Казімір Ваза пачаў палітыку падзелу літоўскага войска між двума [[гетман]]амі, выразна падтрымліваючы [[гетман польны літоўскі|гетмана польнага]] [[Вінцэнт Корвін Гасеўскі|Вінцэнта Гасеўскага]]. Гэта справакавала ахалоджанне стасункаў з каралём і пасварыла з В. Гасеўскім. Аднак Я. П. Сапега ўзяў удзел у некаторых каляваршаўскіх бітвах. Па бітве адыйшоў да [[Брэст|Брэста]], высылаючы адтуль пасольства да караля для абароны сваіх перавагаў перад гетманам польным. У канцы года даслаў частку свайго войска на дапамогу В. Гасеўскаму, які рушыў на Прусы. Падтрымаў фінансава дэлегацыі для перамір'я з Масквою.
+Па сваім прыбыцці Ян Казімір Ваза пачаў палітыку падзелу літоўскага войска між двума [[гетман]]амі, выразна падтрымліваючы [[гетман польны літоўскі|гетмана польнага]] [[Вінцэнт Корвін Гасеўскі|Вінцэнта Гасеўскага]]. Гэта справакавала ахалоджанне стасункаў з каралём і пасварыла з Вінцэнтам Гасеўскім. Аднак Павел Сапега ўзяў удзел у некаторых каляваршаўскіх бітвах. Па бітве адыйшоў да [[Брэст|Брэста]], высылаючы адтуль пасольства да караля для абароны сваіх перавагаў перад гетманам польным. У канцы года даслаў частку свайго войска на дапамогу Гасеўскаму, які рушыў на Прусы. Падтрымаў фінансава дэлегацыі для перамір'я з Масквою.
-На пачатку [[1657]] абвастрыўся канфлік з В. Гасеўскім. Па здабыцці [[27 студзеня]] [[Тыкоцін]]а сапегаўскім войскам, тое заснавала канфедэрацыю супраць караля, дамагаючыся аплаты, а таксама вяртання ўсіх паўнамаоцтваў вялікаму гетману. [[Ян Казімір]] залагодзіў сітуацыю перадаўшы П. Я. Сапегу [[Шаўлі|Шавельскую]] эканомію. Калі ж кароль паспрабаваў аддзяліць часткі В. Гасеўскага з літоўскага войска ў другой палове сакавіка дайшло да таго, што П. Я. Сапега на адмову нават пакінуў войсковыя дзеянні і з'ехаў. Кіраваць войскам застаўся яго кузын палкоўнік [[Крыштаф Францішак Сапега|Крыштаф Сапега]].
+На пачатку [[1657]] абвастрыўся канфлік з Гасеўскім. Па здабыцці [[27 студзеня]] [[Тыкоцін]]а сапегаўскім войскам, тое заснавала канфедэрацыю супраць караля, дамагаючыся аплаты, а таксама вяртання ўсіх паўнамаоцтваў вялікаму гетману. [[Ян Казімір]] залагодзіў сітуацыю перадаўшы Паўлу Сапегу [[Шаўлі|Шавельскую]] эканомію. Калі ж кароль паспрабаваў аддзяліць часткі Вінцэнта Гасеўскага з літоўскага войска ў другой палове сакавіка дайшло да таго, што Сапега на адмову нават пакінуў войсковыя дзеянні і з'ехаў. Кіраваць войскам застаўся яго кузін палкоўнік [[Крыштаф Францішак Сапега|Крыштаф Сапега]].
 У лістападзе склікаў у Брэсце літоўскую канвакацыю, на якой усе прысутныя літоўскія сенатары і шляхта выразна выступілі супраць каралеўскай палітыкі адносна Літвы.
-У [[сакавік]]у [[1658]] прыбыў па загаду караля ў Варшаву, на так званы «варшаўскі з'езд», дзе за кошт згоды з В. Гасеўскім атрымаў урэгуляванне фінансавых спраў з літоўскім войскам да [[9 лістапада]] [[1658]]. Горача дамагаўся падпісання перамір'я з Масквою, што супярэчыла палітыцы Кароны.
+У [[сакавік]]у [[1658]] прыбыў па загаду караля ў Варшаву, на так званы «варшаўскі з'езд», дзе за кошт згоды з Вінцэнтам Гасеўскім атрымаў урэгуляванне фінансавых спраў з літоўскім войскам да [[9 лістапада]] [[1658]]. Горача дамагаўся падпісання перамір'я з Масквою, што супярэчыла палітыцы Кароны.
 [[Файл:Pavał Jan Sapieha. Павал Ян Сапега (1709).jpg|thumb|Павел Ян Сапега. [[Кодань]], [[1709]]]]
@@ Радок 68: / Радок 78: @@
 На сойме [[1658]] не атрымаў поўнай кампенсацыі за выдаткі на войска з асабістых зберажэнняў у [[1655]] — з належных больш за 1 млн злотых яму вярнулі толькі 593 809 зл.
-На загад караля браў удзел у выправе на маскоўскае войска. На просьбу П. Я. Сапегі ўстрымацца, гетман польны [[Вінцэнт Корвін Гасеўскі|В. Гасеўскі]] сам заатакаваў маскоўскае войска ў [[Бітва пад Веркамі|Бітве пад Веркамі]], быў разбіты і трапіў да няволі.
+На загад караля браў удзел у выправе на маскоўскае войска. На просьбу Сапегі ўстрымацца, гетман польны [[Вінцэнт Корвін Гасеўскі|Вінцэнт Гасеўскі]] сам заатакаваў маскоўскае войска ў [[Бітва пад Веркамі|бітве пад Веркамі]], быў разбіты і трапіў да няволі.
-Намагаўся адбіць В. Гасеўскага, падзяліўшы сваё войска на дзве часткі, адну пад уласнай камандай, другую пад кіраўніцтвам [[Самуэль Кміціч|Самуэля Кміціча]]. Але гэта не дапамагло, а самога яго кароль звінаваціў у спрыянні паражэнні В. Гасеўскага, што прывяло да далейшага ахалоджання з дваром.
+Намагаўся адбіць Гасеўскага, падзяліўшы сваё войска на дзве часткі, адну пад уласнай камандай, другую пад кіраўніцтвам [[Самуэль Кміціч|Самуэля Кміціча]]. Але гэта не дапамагло, а самога яго кароль звінаваціў у спрыянні паражэнні Гасеўскага, што прывяло да далейшага ахалоджання з дваром.
-Няволя В. Гасеўскага была зручнай для П. Я. Сапегі, каб атрымаць кіраўніцтва над усім літоўскім войскам. Аднак [[Ян Казімір]] прызначыў камандуючым левага крыла літоўскай арміі [[Самуэль Камароўскі|Самуэля Камароўскага]]. Запатрабаваў 730 тыс. [[злоты]]х як дадатковую кампенсацыю за грошы на войска з уласнага кошта пагражаючы не падпісаць [[Гадзяцкая дамова|Гадзяцкі дагавор]]. Сварка скончылася перамогай П. Я. Сапегі — яму вярнулі грошы, а Ян Казімір першы раз заўважыў моц сапегаўскай апазіцыі на Літве. Акрамя таго даслаў паслоў у [[Вена|Вену]], прапануючы падаць кандыдата на польскі сталец з дынастыі [[Габсбургі|Габсбургаў]].
+Няволя Вінцэнта Гасеўскага была зручнай для Сапегі, каб атрымаць кіраўніцтва над усім літоўскім войскам. Аднак [[Ян Казімір]] прызначыў камандуючым левага крыла літоўскай арміі [[Самуэль Камароўскі|Самуэля Камароўскага]]. Запатрабаваў 730 тыс. [[злоты]]х як дадатковую кампенсацыю за грошы на войска з уласнага кошта пагражаючы не падпісаць [[Гадзяцкая дамова|Гадзяцкі дагавор]]. Сварка скончылася перамогай Сапегі — яму вярнулі грошы, а Ян Казімір першы раз заўважыў моц сапегаўскай апазіцыі на Літве. Акрамя таго даслаў паслоў у [[Вена|Вену]], прапануючы падаць кандыдата на польскі сталец з дынастыі [[Габсбургі|Габсбургаў]].
 Выказваўся за вядзенне вайны на адзін фронт — перамір'я з Масквой, заканчэння вайны са Шведамі і толькі потым накіравання ўсіх сіл супраць Масквы. У маі [[1659]] адмовіўся ад камандвання спасылаючыся на слабы стан здароўя, а ў сапраўднасці праз нязгоду з каралём.
-У кан. [[1659]] — пач. [[1660]] спрабаваў спыніць наступ князя Івана Хаванскага. У гэтай кампаніі выявіліся ўсе хібы П. Я. Сапегі — не здолеў не толькі арганізаваць абарону, але і не выявіў ініцыятывы, апрача спробаў адцягнуць ваенныя сілы занятых вайной са шведамі з Жамойці і Польшчы.
+У кан. [[1659]] — пач. [[1660]] спрабаваў спыніць наступ князя Івана Хаванскага. У гэтай кампаніі выявіліся ўсе хібы Паўла Сапегі — не здолеў не толькі арганізаваць абарону, але і не выявіў ініцыятывы, апрача спробаў адцягнуць ваенныя сілы занятых вайной са шведамі з Жамойці і Польшчы.
-Кароль звінаваціў П. Я. Сапегу ў няздатнасці і перадаў усю ваенную ўладу [[Аляксандр Палубінскі|Аляксандру Палубінскаму]]. У красавіку [[1660]] пры згодзе П. Я. Сапегі ўтварылася Літоўская канфедэрацыя, якая спрабавала прыцягнуць увагу ўлады Кароны да Вялікага Княства. Канфедэрацыя была распушчана ў маі таго ж года па вяртанні П. Я. Сапегу ўсіх правоў.
+Кароль звінаваціў Сапегу ў няздатнасці і перадаў усю ваенную ўладу [[Аляксандр Гіларый Палубінскі|Аляксандру Палубінскаму]]. У красавіку [[1660]] пры згодзе Паўла Сапегі ўтварылася Літоўская канфедэрацыя, якая спрабавала прыцягнуць увагу ўлады Кароны да Вялікага Княства. Канфедэрацыя была распушчана ў маі таго ж года па вяртанні Сапегу ўсіх правоў.
-У чэрвені [[1660]] рушыў разам з кароннай дывізіяй [[Стэфан Чарнецкі|Стэфана Чарнецкага]] на маскоўскае войска. Аб'яднаныя сілы разграмілі войска Хаванскага ў [[Бітва пад Палонкай|Бітве пад Палонкай]], а потым вызвалілі значную частку Беларусі. Па злучэнні з дывізіяй левага крыла Паца правялі [[Бітва на Басі|бітву на Басі]] з арміяй князя Далгарукага. Пазней стомпленае, нешматлікае літоўскае войска, якому неплацілі шмат год прымусіла П. Я. Сапегу да перапынку ў ваенных дзеянняў. Гэта прывяло да яго канфлікту з С. Чарнецкім, які хацеў паскорыць марш, падганяемы Янам Казімірам. У студзені [[1661]], адазваны каралём, мусіў вызваліць [[Вільня|Вільню]], але гэта ў яго не атрымалася.
+У чэрвені [[1660]] рушыў разам з кароннай дывізіяй [[Стэфан Чарнецкі|Стэфана Чарнецкага]] на маскоўскае войска. Аб'яднаныя сілы разграмілі войска Хаванскага ў [[Бітва пад Палонкай|Бітве пад Палонкай]], а потым вызвалілі значную частку Беларусі. Па злучэнні з дывізіяй левага крыла Паца правялі [[Бітва на Басі|бітву на Басі]] з арміяй князя Далгарукага. Пазней стомпленае, нешматлікае літоўскае войска, якому неплацілі шмат год прымусіла Паўла Сапегу да перапынку ў ваенных дзеянняў. Гэта прывяло да яго канфлікту з С. Чарнецкім, які хацеў паскорыць марш, падганяемы Янам Казімірам. У студзені [[1661]], адазваны каралём, мусіў вызваліць [[Вільня|Вільню]], але гэта ў яго не атрымалася.
-На сойме [[1661]] склаў лічбу сваіх ваенных дзеяў, прыклаўшы між іншым 120 здабытых харугваў, што на малы час дазволіла зблізіцца з каралеўскім дваром. Аднак неўзабаве, губляючы свае пазіцыі ў бунтуючым літоўскім войску, пачаў збліжацца з [[Ежы Себасцян Любамірскі|Е. Любамірскім]] як гарантам шляхецкіх вольнасцей.
+На сойме [[1661]] склаў лічбу сваіх ваенных дзеяў, прыклаўшы між іншым 120 здабытых харугваў, што на малы час дазволіла зблізіцца з каралеўскім дваром. Аднак неўзабаве, губляючы свае пазіцыі ў бунтуючым літоўскім войску, пачаў збліжацца з [[Ежы Себасцьян Любамірскі|Ежы Любамірскім]] як гарантам шляхецкіх вольнасцей.
-[[Файл:Biaroza Kartuskaja, Pavał Jan Sapieha. Бяроза Картузская, Павал Ян Сапега (1680).jpg|thumb|Эпітафія Паўлу Яну Сапегу ў Барозаўскім кляштары, [[1680]]]]
+[[Файл:Biaroza Kartuskaja, Pavał Jan Sapieha. Бяроза Картуская, Павал Ян Сапега (1680).jpg|thumb|Эпітафія Паўлу Яну Сапегу ў Барозаўскім кляштары, [[1680]]]]
-[[Image:POL Warsaw Pałac Ursynów6.jpg|thumb|left|Помнік на [[Уршынаўскі палац|Уршчынаўскім палацы]] (Варшава)]]
+[[Image:POL Warsaw Pałac Ursynów6.jpg|thumb|left|Помнік на [[Урсынаўскі палац|Урсынаўскім палацы]] (Варшава)]]
-Хваляванні ў літоўскім войску прывялі да забойства ў лістападзе [[1662]] маршалка саюза літоўскага [[Крыштаф Жэромскі|Крыштафа Жэромскага]] і [[гетман польны літоўскі|гетмана польнага]] [[Вінцэнт Корвін Гасеўскі|В. Гасеўскага]], віну за што ўсклалі на П. Я. Сапегу. Гэта не дазволіла яму перадаць булаву палявога гетмана свайму прыхільніку.
+Хваляванні ў літоўскім войску прывялі да забойства ў лістападзе [[1662]] маршалка саюза літоўскага [[Крыштаф Жэромскі|Крыштафа Жэромскага]] і [[гетман польны літоўскі|гетмана польнага]] [[Вінцэнт Корвін Гасеўскі|Вінцэнта Гасеўскага]], віну за што ўсклалі на Паўла Сапегу. Гэта не дазволіла яму перадаць булаву польнага гетмана свайму прыхільніку.
 Праводзіў перамовы з узбунтавалым літоўскім войскам, што прывяло да развязання канфедэрацыі ў жніўні [[1663]]. Браў удзел у зімовай кампаніі [[1663]]/[[1664]] супраць [[Масква|Масквы]]. Але праз яе маруднасць перадаў камандванне свайму [[гетман польны літоўскі|гетману польнаму]] [[Міхал Казімір Пац|Міхаілу Казіміру Пацу]]. Улетку [[1664]] склікаў літоўскае [[паспалітае рушэнне]], каб прымусіць Яна Казіміра падпісаць перамір'е з [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавай]].
-Браў удзел у сойме [[1665]], не вынес выраку [[Ежы Любамірскі|Е. Любамірскаму]], не пагадзіўся таксама на выкарыстанне супраць яго літоўскага войска. Увесь [[1665]] праводзіў прыдворныя інтрыгі, то адмаўляючы складзены супраць караля [[Vivente rege]], то пераходзячы ў апазіцыю да яго. Увесь час намагаўся атрымаць бенефікацыю для свае сям'і. Ян Казімір спрабаваў зменшыць уплыў Сапегаў на Літве, падтрымліваючы [[Пацы|Пацаў]]. Смерць Паўла Яна Сапегі стала вялікай палёгкакй для двара.
+Браў удзел у сойме [[1665]], не вынес выраку [[Ежы Любамірскі|Ежы Любамірскаму]], не пагадзіўся таксама на выкарыстанне супраць яго літоўскага войска. Увесь [[1665]] праводзіў прыдворныя інтрыгі, то адмаўляючы складзены супраць караля [[Vivente rege]], то пераходзячы ў апазіцыю да яго. Увесь час намагаўся атрымаць бенефікацыю для свае сям'і. Ян Казімір спрабаваў зменшыць уплыў Сапегаў на Літве, падтрымліваючы [[Пацы|Пацаў]]. Смерць Паўла Яна Сапегі стала вялікай палёгкакй для двара.
 Памёр па цяжкай хваробе ў [[Ружаны|Ружанах]]. Пахавалі гетмана ў [[горад Бяроза|Бярозе]] ў [[Бярозаўскі кляштар|касцёле картэзіянаў]].
-Упершыню ажаніўся з Соф'яй Зяновіч (шлюб у [[1636]] або [[1637]]), з якой меў сына Міхала і дачку Тэадору Аляксандру. Другі раз пабраўся шлюбам з Соф'яй Барбарай Копаць (у [[1640]] або [[1641]]), з якой меў сыноў [[Казімір Ян Сапега|Казіміра Яна]], [[Бенедыкт Павел Сапега|Бенедыкта Паўла]], [[Францішак Стэфан Сапега|Францішка Стэфана]] і [[Лявон Базыль Сапега|Лявона Базыля]], а таксама дачок Соф'ю, Канстанцыю, Тэрэзу і Кацярыну Ганну. Пахавалі П. Я. Сапегу ў касцёле картэзіянцаў у [[Бяроза-Картузская|Бярозе Картузскай]]<ref>{{Крыніцы/Дом Сапежынскі|2к}} S. 57.</ref>.
+Упершыню ажаніўся з Соф'яй Зяновіч (шлюб у [[1636]] або [[1637]]), з якой меў сына Міхала і дачку Тэадору Аляксандру. Другі раз пабраўся шлюбам з Соф'яй Барбарай Копаць (у [[1640]] або [[1641]]), з якой меў сыноў [[Казімір Ян Сапега|Казіміра Яна]], [[Бенедыкт Павел Сапега|Бенедыкта Паўла]], [[Францішак Стэфан Сапега|Францішка Стэфана]] і [[Лявон Базыль Сапега|Лявона Базыля]], а таксама дачок Соф'ю, Канстанцыю, Тэрэзу і Кацярыну Ганну. Пахавалі Паўла Сапегу ў касцёле картэзіянцаў у [[Бяроза-Картузская|Бярозе Картузскай]]<ref>{{Крыніцы/Дом Сапежынскі|2к}} S. 57.</ref>.
 == Галерэя ==
@@ Радок 104: / Радок 114: @@
 Jan Pawel Sapieha.jpg|[[Войцех Герсан]], [[1860]]—[[1866]]
 </gallery></center>
-{{start box}}
-{{succession box
-|папярэднік=[[Януш Радзівіл]]
-|title=[[Гетман вялікі літоўскі]]
-|гады=[[1656]]—[[1665]]
-|пераемнік=[[Міхал Казімір Пац]]
-}}
-{{end box}}
 {{Зноскі}}
@@ Радок 119: / Радок 120: @@
 * {{Крыніцы/ЭВКЛ|2}}
-{{БлокПА
-|т= [[Вялікі гетман літоўскі]]
-|ч= [[1656]]–[[1665]]
-|п= [[Януш Радзівіл]]
-|н= [[Міхал Казімір Пац]]
-|т2= [[Ваявода віленскі]]
-|ч2= [[1656]]—[[1665]]
-|п2= [[Януш Радзівіл]]
-|н2= [[Міхал Казімір Радзівіл]]
-|пр= м
-|нр= м
-|тш= Павел Ян Сапега
-}}
 {{Вялікія гетманы літоўскія}}
 {{Ваяводы віленскія}}
 {{DEFAULTSORT:Сапега Павел Ян}}
 [[Катэгорыя:Род Сапегаў|Павел Ян]]
-[[Катэгорыя:Абозныя вялікія літоўскія]]
+[[Катэгорыя:Сенатары Рэчы Паспалітай]]
-[[Катэгорыя:Падстоліі вялікія літоўскія]]
+[[Катэгорыя:Гетманы вялікія літоўскія]]
 [[Катэгорыя:Ваяводы віленскія]]
 [[Катэгорыя:Ваяводы віцебскія]]
-[[Катэгорыя:Гетманы вялікія літоўскія]]
+[[Катэгорыя:Падстоліі вялікія літоўскія]]
+[[Катэгорыя:Абозныя вялікія літоўскія]]
+[[Катэгорыя:Маршалкі Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага]]
+[[Катэгорыя:Удзельнікі вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў]]