Смалінінкай
Горад
Смалінінкай на карце Літвы   | ||||||||||||||||||||||||
Смалінінкай (літ.: Smalininkai, жам. Smalėninkā, да 1923 г. — Шмаленінгкен або Шмаленінкен[2], ням.: Schmalleningken, у традыцыі Рэчы Паспалітай — Смольнікі, польск.: Smolniki[3]) — горад у Літве, на правым беразе ракі Нёман. Месціцца за 12 км ад Юрбарка. Адміністрацыйны цэнтр Смалінінкайскай сянюніі.
Назва
[правіць | правіць зыходнік]Назва горада паходзіць ад літ.: smala — смала; ням.: -ingken — вёска, што даслоўна перакладаецца як «смольная вёска».
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Смольнікі, хутчэй за ўсё, былі заселены ў канцы XV стагоддзя як важны памежны пункт[4]. Мяжа была ўстаноўлена Мельнскім дагаворам 1422 года паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Дзяржавай Тэўтонскага ордэна, якая пасля 1525 года стала Герцагствам Прусія, а пасля 1701 года — Каралеўствам Прусія[4]. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай 1795 года стаў мяжой паміж Усходняй Прусіяй і Расійскай імперыяй. У 1871—1914 гадах мяжа праходзіла паміж Германскай і Расійскай імперыямі[4].
Праз Смольнікі праходзіў гандлёвы, а потым і паштовы шлях з Каралеўца ў Коўну. Смольнікі былі пазначаны на карце Каралеўства Прусія 1701 года.
У 1792 годзе паселішча стала мястэчкам. У 1845 годзе вёска стала парафіяльнай, а ў 1878 годзе тут была пабудавана праваслаўная царква. У канцы XIX стагоддзя ў вёсцы пражывала 709 чалавек, занятых у асноўным у сельскай гаспадарцы, рачным сплаве і гандлі лесам[5]. Вялікая колькасць спірту прадавалася ў Расійскую імперыю. У 1902 годзе была пабудавана лёгкая чыгунка ад Пагегаў да Смольнікаў.
Пасля паражэння Германіі ў Першай сусветнай вайне, у 1920 годзе, паводле Версальскага дагавора, вобласці Германскай імперыі на поўнач ад Нёмана ўтварылі Клайпедскі край пад мандатам Лігі нацый, пры гэтым непасрэдны кантроль і падтрыманне парадку ў новастворанай тэрыторыі былі замацаваны за Францыяй.
У выніку Мемельскага паўстання 1923 года тэрыторыя перайшла Літве. У 1925 годзе насельніцтва вёскі было 1,741 жыхароў.
У выніку Нямецкага ўльтыматуму Літве ў сакавіку 1939 года тэрыторыя трапіла пад уладу Германіі.
Па заканчэнні Другой сусветнай вайны ў 1945 годзе тэрыторыя засталася пад кантролем СССР. У 1945 годзе Смалінінкай атрымаў статус горада, пазней перададзены Літоўскай ССР.
З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы.
Насельніцтва
[правіць | правіць зыходнік]
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с т у Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 12 лютага 2023.
- ↑ Европейская Россия (Шуберт) 1:126K v.2 - Gėlių g. 11, 74221, Smalininkų seniūnija, Smalininkų miesto, Jurbarko rajono savivaldybė, Tauragės apskritis. retromap.ru. Праверана 9 студзеня 2025.
- ↑ SgKP 1889, s. 912.
- ↑ а б в Smalininkai (літ.). www.vle.lt. Праверана 9 студзеня 2025.
- ↑ SgKP2 1889, s. 379.
- ↑ State Data Agency of Lithuania Праверана 18 лютага 2018.
- ↑ а б в Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 19 чэрвеня 2022.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Kurschat, Heinrich A.: Das Buch vom Memelland, Siebert Oldenburg 1968 (ням.)
- Smolniki // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom X: Rukszenice — Sochaczew (польск.). — Warszawa, 1889. — S. 912.
- Schmalleningken // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom X: Rukszenice — Sochaczew (польск.). — Warszawa, 1889. — S. 379.
Слоўнікі і энцыклапедыі |
|---|