Петрыкаў
Горад
Петрыкаў .jpg) Цэнтр горада
Петрыкаў на карце Беларусі ±   | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Пе́трыкаў[4] (трансліт.: Pietrykaŭ) — горад раённага падпарадкавання ў Гомельскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Петрыкаўскага раёна, прыстань на р. Прыпяць. За 190 км ад Гомеля, 13 км ад чыгуначнай станцыі Муляроўка на лініі Калінкавічы—Лунінец; аўтадарогі на Мазыр, Калінкавічы, Жыткавічы. Насельніцтва 10 076 чал. (2017)[5].
Гісторыя
На ўскраіне сучаснага Петрыкава беларускія археолагі выявілі славянскае селішча VI—VII ст. Яго жыхары выплаўлялі жалеза з балотнай руды і ляпілі посуд з гліны.[6]
Петрыкаў вядомы з 1523 года як мястэчка ў Вялікім Княстве Літоўскім. У гэты час ён уваходзіў у склад Слуцкага княства і належаў Алелькавічам.
У першай палове XVI стагоддзя князь Юрый Алелькавіч пабудаваў Петрыкаўскі замак, які быў разбураны ў 1534—1537 гадах падчас вайны Вялікага княства Літоўскага з Маскоўскай дзяржавай. У 1595—1596 гадах Петрыкаў двойчы быў захоплены атрадамі Севярына Налівайкі.
Падчас Казацкай вайны (1648—1654) быў базай паўстанцаў, з якой адпраўлялі боепрыпасы ў суседнія беларускія гарады. З 1600 да 1917 года буйны маёнтак Петрыкаў (Петрыкаў, Брынёў, Смятанічы, Сялюцічы, Ляскавічы, Найда, Боклань, Курыцічы, Белановічы і інш.) належаў графам Хадкевічам.
З 1793 г. у Расійскай імперыі, цэнтр воласці Мазырскага павета. У 1848 годзе местачкоўцы былі вызвалены з прыгоннай залежнасці і пераведзены ў мяшчанскае званне[7].
З 1924 г.цэнтр раёна, з 1925 г. — горад.
Насельніцтва
- XIX стагоддзе: 1897 — 550 чал.[8]
- XX стагоддзе: 1995 — 12,6 тыс. чал.[8]
- XXI стагоддзе: 2006 — 10,5 тыс. чал.; 2014 — 10 408 чал.; 2016 — 10 223 чал.[9]; 2017 — 10 076 чал.[5]
Эканоміка
Прадпрыемствы харчовай прамысловасці, суднабудаўнічы-суднарамонтны завод, завод керамзітавага жвіру і інш. Гасцініца «Прыпяць».
Культура
Падлеткавы клуб «Пралескі» Петрыкаўскага РДК, клуб аматараў тэатра «Крэатыў» Петрыкаўскага РДК, клуб аматараў песні «Ад чыстага сэрца» Петрыкаўскага РДК, вакальная студыя Петрыкаўскага РДК.
Славутасці
- Касцёл Дабравешчання Найсвяцейшай Дзевы Марыі
- Петрыкаўская Свята-Мікалаеўская царква 1910 г.
- Петрыкаўская Свята-Пакроўская царква 18 ст.
- Спаса-Ушэсцеўская царква 1890 г.
- Мемарыяльныя калоны ў гонар прыняцця Канстытуцыі 1791 года
Вядомыя асобы
- Валянціна Сяргееўна Вяргей (нар. 1946) — беларускі археолаг.
- Леў Мееравіч Лейтман (1896—1974) — беларускі мастак і педагог.
- Міхаіл Фёдаравіч Дзячко (1912—1987) — савецкі дзяржаўны дзеяч, міністр унутраных спраў БССР (1953).
- Іаан (Пашын) (1881—1938) — беларускі праваслаўны дзеяч, епіскап Тураўскі (1923—1926).
- Мікалай Антонавіч Скеп’ян (нар. 1931) — вучоны ў галіне ўнутраных хвароб, доктар медыцынскіх навук, прафесар.
- Абрам Хаімавіч Турэцкі (1905—1975) — беларускі матэматык.
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ а б http://gp.by/upload/iblock/785/78519983e5cad506355c8d820002cd68.pdf
- ↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
- ↑ Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с. ISBN 985-458-131-4 (DJVU).
- ↑ а б Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
- ↑ Гісторыя Беларусі са старажытных часоў да канца ХV ст.: вучэб. дапам. для 6-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. мовай навучання: у 2 ч. Ч. 1 / Ю. М. Бохан, С. М. Цемушаў; пад рэд. Ю. М. Бохана. — Мінск: Выд. цэнтр БДУ, 2016. — С. 53.
- ↑ Соркіна, І. Мястэчкі Беларускага Палесся ў XIX — першай трэці XX стст. / Іна Соркіна // ARCHE Пачатак. — 2013. — № 4 (121). — С. 64. Са спасылкай на: Городские поселения в Российской империи / [сост. по приказанию М-ва внутренних дел]. — Санкт-Петербург: Тип. К. Вульфа, 1863. — VIII, 684 с. — С. 137.
- ↑ а б Беларусь 1995.
- ↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2016 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2015 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (30 сакавіка 2016). Праверана 3 красавіка 2017.
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).
- Петрыкаў // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 580. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Петрыкаў
Геаграфічныя звесткі па тэме Петрыкаў на OpenStreetMap
 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| |||||||
