Дом Воліна (1900)

Дом Воліна
	даходны дом
Дом Воліна
	53°53′51″ пн. ш. 27°33′04″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь;
Месцазнаходжанне	Мінск;
Архітэктурны стыль	неабарока[d] і эклектыка
Дата заснавання	1900
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 712Г000023шыфр 712Г000023
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дом Во́ліна — трохпавярховы будынак у Мінску, пабудаваны ў 1900 годзе з рысамі эклектыкі і неабарока як даходны дом, месціцца па вуліцы Валадарскага, 12 А. Частка гістарычнай забудовы колішняй Захар’еўскай вуліцы.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Скрыжаванне вуліцы Савецкай і Валадарскага ў 1930-я гады, дом Воліна першы злева

Дом пабудаваны ў 1900 годзе, злучаны з суседнім двухпавярховым домам Воліна. Уласнікам быў Волін Самуіл Лазаравіч, яго жонка Воліна Блюма-Фейга, іх дачка і пяць сыноў. Стары адрас — вул. Захар'еўская № 41/12 на рагу з Серпухаўскай (цяпер Валадарскага), у 1910—1912 — дом № 43^[1].

Частка пакояў здавалася пад жыллё^[1]. У 1901—1903 гадах у доме месцілася «1-я гарадская раскладкавая па прамысловым падатку прысутнасць». З 1907 года — піўная Жыдовіча. З 1908 года — лаўка Назаравай, пральня Юзафовіч. З 1909 года — майстэрня шаўца Паўлоўскага. З 1910 года — булачная і пякарня Хмелявец. У 1915 годзе — упраўленне камітэта Заходняга фронту Усерасійскага земскага саюза. У 1912—1915 гадах — прыёмны кабінет лекара па нутраных і дзіцячых хваробах Палонскага Лейбы (Льва) Мордухавіча (Маркавіча). У 1916—1917 гадах тут месцяцца кабінет асобнаўпаўнаважанага камандавання Заходняга фронту Усерасійскага земскага саюза, кантрольны аддзел камітэта Усерасійскага земскага саюза, статыстычны аддзел Усерасійскага земскага саюза дапамогі хворым і параненым вайскоўцам, кабінет загадчыка аддзела атрадаў камандавання Заходняга фронту Усерасійскага земскага саюза, улікова-гаспадарчы аддзел Усерасійскага земскага саюза. У 1918 годзе тут месціцца бакалейная крама Дубаграева Акіма Сцяпанавіча, гадзіннікавая крама Ламперта В. К., крама Мендаля Іосіфа Абрамавіча, У 1918—1921 гадах — шавецкая майстэрня Цывеса Л. Г^[2].

У 1920 годзе тут месціцца гарадское і павятовае бюро Наркамата юстыцыі БССР^[2]. У 1921 годзе маёмасць нацыяналізаваная. У 1922 годзе тут месцяцца 4 лаўкі. У 1925—1926 гадах шавецкая майстэрня Вішнёва Герца Маісеевіча, сажная майстэрня Егера Андрэя Якаўлевіча, кравецкая майстэрня Райнеса, гадзіннікавая майстэрня Рубінштэйна С., дзіцячы сад, кнігарня, цырульня арцелі «Мастак»^[2]. У 1925—1926 гадах уласнік — аддзел камунальнай гаспадаркі Менскага акруговага выканаўчага камітэта (арандатар з 1 студзеня 1925 года — жыллёва-арэнднае кааператыўнае таварыства № 10).

У 1928—1940 гадах будынак займаюць Беларуская аддзяленне Дзяржаўных выдавецтваў РСФСР, аддзел падпісных і перыядычных выданняў беларускага аддзялення Дзяржаўных выдавецтваў РСФСР, Ваеннае выдавецтва беларускага аддзялення Дзяржаўных выдавецтваў РСФСР, ваенна-кніжная крама беларускага аддзялення Дзяржаўных выдавецтваў РСФСР^[2]. У 1934—1935 гадах тут месціцца крама «Ваенная кніга», пчалярская крама Наркамата земляробства БССР. У 1935—1936 гадах кантора і групкам «Менхарчгандля». У 1940 годзе — цырульня «Белкааппрамсвета»^[3].

У наш час на першы паверсе месцяцца гандлёвыя памяшканні, на другім і трэцім — Цэнтральнае праўленне таварыства глухіх^[4].

Архітэктура[правіць | правіць зыходнік]

Г-падобны ў плане будынак са зрэзанай вуглавой часткай. Галоўны фасад дома быў арыентаваны на былую вуліцу Захар’еўскую (сучасны праспект Незалежнасці). Фасады аздобленыя канеліраванымі пілястрамі са складанымі капітэлямі на вышыні другога і трэцяга паверхаў. Больш высокі першы паверх, другі і трэці аддзеленыя тонкапрафіляванымі карнізамі. Прасценкі паміж арачнымі на другім паверсе і лучковымі на трэцім паверсе вокнамі дэкараваныя ляпным раслінным арнаментам. Пачатковая планіроўка і фасад першага паверха зменены^[4].

Зноскі

↑ ^а ^б Маракоў, Л. Галоўная вуліца… С. 165
↑ ^а ^б ^в ^г Маракоў, Л. Галоўная вуліца… С. 169
↑ Маракоў, Л. Галоўная вуліца… С. 170
↑ ^а ^б Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
Леанід Маракоў. Галоўная вуліца Мінска. 1880-1940 гг. Кніга I.. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2012. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-02-1426-3.
С. Харэўскі, «Тапаграфія БНР», Наша Ніва, № 10, 2007
Нарысы гісторыі Беларусі. Частка 2. Мн. 1995

[a-1] а ^б Маракоў, Л. Галоўная вуліца… С. 165

[b-2] а ^б ^в ^г Маракоў, Л. Галоўная вуліца… С. 169

[c-3] Маракоў, Л. Галоўная вуліца… С. 170

[Дойлідства-4] а ^б Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.

[1]

[2]

[3]

[4]