Перамога (кінатэатр, Мінск)

Кінатэатр
Кінатэатр «Перамога»
Кінатэатр «Перамога» ў Мінску
53°54′04,40″ пн. ш. 27°33′15,64″ у. д.
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Архітэктурны стыль	сацыялістычны класіцызм
Архітэктар	І. Лангбард, М. Бакланаў
Будаўніцтва	1929, 1947 — 1950
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 713Г000038
Стан	працуе
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кінатэа́тр «Перамо́га» — кінатэатр у горадзе Мінску, помнік архітэктуры пасляваеннага перыяду аўтарства Іосіфа Лангбарда і Міхаіла Бакланава ў стылі сацыялістычнага класіцызму. Месціцца па адрасе вуліца Інтэрнацыянальная, 20.

Гісторыя

Да 1920 года на месцы кінатэатра месціўся кляштар бенедыкцінак XVII стагоддзя. У 1920-я гады было прынятае рашэнне пра будаўніцтва ў Менску клуба харчавікоў на месцы былога кляштара бенедыктынак, праект распрацаваў Андрэй Бураў. Будынак клуба харчавікоў (пазней клуб імя Сталіна) быў пабудаваны ў 1929 годзе ў стылі канструктывізму і меў складаную аб’ёмна-прасторавую кампазіцыю з глыбокім курданёрам. Будынак клуба быў моцна пашкоджаны ў часе Другой сусветнай вайны ў 1944 годзе.

Праектныя работы па аднаўленні і рэканструкцыі будынка клуба пад кінатэатр «Перамога» пачаліся на пачатку 1946 года ў інстытуце «Белдзяржпраект» пад кіраўніцтвам Палкоўнікава. Праектная прапанова прадугледжвала размяшчэнне кінатэатра з захаваннем і аднаўленнем усяго аб’ёму былога клуба. Варыянт праекта Палкоўнікава не прынялі.

У 1947—1948 гадах праект аднаўлення быў перапрацаваны пад кіраўніцтвам Іосіфа Лангбарда. Ён скарэктаваў папярэдняе праектнае рашэнне, значна скараціў бакавыя крылы галоўнага фасада ў даўжыні і правы рызаліт у шырыні, раскрыў плошчу перад будынкам і выдзеліў цэнтральную частку порцікам. Праектнае заданне, распрацаванае Лангбардам, было зацверджана Архітэктурным саветам Упраўлення па справах архітэктуры пры Савеце Міністраў БССР 16 лістапада 1947 года. На яго аснове ў 1948 годзе распрацаваны тэхнічны і рабочы праекты рэканструкцыі былога клуба ў кінатэатр «Перамога». На гэтым этапе праектавання разам з Лангбардам узялі ўдзел архітэктар Міхаіл Бакланаў і інжынер-канструктар Арлоў.

Былі захаваны асноўныя канструктыўныя элементы былога клуба (акрамя часткі па вуліцу Інтэрнацыянальнай), а фасады былі выкананы ў формах сацыялістычнага класіцызму. Заканчэнне будаўніцтва і адкрыццё кінатэатра адбылося ў 1950 годзе.

У 1986—1989 гадах праведзены капітальны рамонт кінатэатра са заменай канструкцый і пакрыцця даху, поўнай зменай інтэр’ернага аздаблення.

З 1 студзеня 2017 года будынак быў на рэканструкцыі, але фактычна работы пачаліся ў лютым 2022 года.

Падчас работ адноўлены гістарычны выгляд фасадаў помніка, а таксама аздабленне і каларыт часткі памяшканняў. Перад будынкам адрознай па колеры брукоўкай паказаны страчаныя крылы клуба харчавікоў, якія выступалі да вул. Інтэрнацыянальнай і ўтваралі ўваходны курданёр.

З пачатку ліпеня 2024 года кінатэатр зноў адкрыты. Цяпер гэта мультыплекс (5 залаў, самы вялікі на 184 месцы).

Архітэктура

Пры будаўніцтве выкарыстаныя рэшткі разбуранага ў Другую сусветную вайну клуба харчавікоў (архітэктар Андрэй Бураў, 1929). Да прамавугольнага ў плане аб’ёму з 2 бакоў далучаныя больш нізкія аб’ёмы, якія выступаюць за агульныя контуры збудавання. Цэнтральная частка галоўнага фасада прыўзнятая, выканана ў выглядзе манументальнага чатырохкалоннага порціка, перад ёй высокі ганак. Бакавыя фасады расчлянёныя лапаткамі, дэкараваныя ляпнымі элементамі. Вокны прамавугольныя. Асновай кампазіцыі будынка ёсць глядзельная зала (першапачаткова на 600 месцаў), злучаная агульным фае з малой лекцыйна-канцэртнай залай. У малой зале 2 рады квадратных калон, уздоўж сцен вестыбюля калоны карынфскага ордара з развітым антаблементам, на які апіраюцца крыжападобныя скляпенні. У астатніх частках будынка столь плоская. У архітэктуры будынка, аздабленні фасадаў і інтэр’ераў выкарыстаныя элементы класіцызму.

Літаратура

• Міцянін А. А. Кінатэатр «Перамога» // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.

Спасылкі

• Фота на сайце «Мінск стары і новы» Архівавана 13 кастрычніка 2008.
• Перамога (кінатэатр, Мінск) на сайце «Архіварта»