Крупцы

Вёска Крупцы Від на новую царкву з Крупцоў Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Мінскі Сельсавет Ждановіцкі Каардынаты 53°56′14,50″ пн. ш. 27°29′58,30″ у. д. Крупцы на карце Беларусі ±

Крупцы́ — колішняя вёска і прадмесце горада Мінска на правым беразе ракі Свіслач, месціцца ў паўночна-заходняй частцы горада.

Па поўнач ад Крупцоў месцяцца Дразды, на захадзе — Веснінка, на паўднёвым усходзе — Кальварышкі.

Гісторыя

Святая крыніца каля новай царквы

Маёнтак Крупцы згадваецца ў царкоўным паданні, паводле якога на тутэйшай крыніцы ў 1612 годзе адбылося цудоўнае з’яўленне абраза Божай Маці. У 1622 годзе Мікалай Вароніч ахвяраваў на карысць Свята-Петрапаўлаўскага праваслаўнага манастыра, які дзейнічаў у Менску, дзве сенажаці: адну на Камароўскім балоце, а другую — у Крупцах. На пачатку XVII ст. Крупецкая ікона ўжо была вядомай святыняй у Менску. Яна захоўвалася ў невялікай драўлянай капліцы, што стаяла на ўзгорку, якая звалася Пакроўскай. Паводле звестак XVIII ст., капліца ў Крупцах была крытай гонтай і завяршалася купалам. Абраз, што знаходзіўся ў ёй, упрыгожвалі дзве срэбныя кароны. У 1856 годзе на месцы старой, струхнелай царквы збудавалі новую. Пачынаючы з 1884 года, з блаславення менскага епіскапа Варлаама, жыхары места сталі рэгулярна рабіць з Крупецкім абразам урачыстыя хрэсныя хады.

У 1791 годзе вёска Крупец маёнтка Веснінка Каралішчавіцкай парафіі, шляхецкая ўласнасць. У 1800 годзе вёска, шляхецкая ўласнасць Г. Гардзялкоўскай, на арэндзе ў Мінскага жаночага базыльянскага кляштара, 7 двароў, 34 жыхары. У 1815 годзе вёска, уласнасць М. Гілевіча, у 1858 годзе ўласнасць А. Вярыгі. У 1897 годзе хутар Сёмкава-Гарадзецкай воласці, 4 двары, 33 жыхары, прыпісная царква, кафельны завод.

У пачатку XX ст. Крупцы былі ўрочышчам на ўскрайку Менска ў 5-й паліцэйскай частцы. У 1917 годзе 20 двароў, 113 жыхароў, побач млын і 2 хутары. Да 1924 года Крупцы, як і вёска Веснінка, знаходзілася ў Сёмкава-Гарадоцкай воласці Менскага павета. З 1924 года ў Бараўскім сельсавеце Заслаўскага раёна. У 1924 годзе савецкія ўлады спярша закрылі, а ў 1936 годзе — знішчылі Крупецкую царкву. У 1925 годзе каля вёскі Крупцы заснаваны чарапічны завод. З 1931 года ў адміністрацыйным падпарадкаванні Менскага гарсавета, з 1934 года ў Менскім раёне (Бараўскі, а потым Ждановіцкі сельсавет).

У 1941—1944 гады ў раёне ўрочышча праводзіліся расстрэлы Менскага гета.

У 1972 годзе вёска ўключаная ў межы горада Мінска. У часе будаўніцтва лыжа-ролернай трасы ў 2000-х гадах вёска цалкам знесеная, застаўся адзін дом сучаснай забудовы па адрасе Крупцы, 8. У 2009 годзе Камісія па найменні і перайменаванні праспектаў, вуліц і іншых частак Мінска прыняла пастанову аб перайменаванні могілак «Піянерскія» ў «Крупцы».

У наш час пра колішнюю вёску і прадмесце напамінае вуліца Крупцы, аднайменныя могілкі і прыпынак грамадскага транспарту «Крупцы». У апошні час аднавілася шанаванне Крупецкай крыніцы.

Гл. таксама

• Крупцы (могілкі)

Літаратура

• Крупцы // Памяць: Гіст-дакум. хроніка Мінскага р-на / Гал. рэд. Беларус. Энцыкл.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.. — Мінск: БелЭн, 1998. — 640 с.
• Крупцы // Минск : энциклопедический справочник / Л. В. Аржаева и др.; редколлегия: И. П. Шамякин (главный редактор) и др.. — Минск: Белорусская Советская Энциклопедия, 1983. — 467 с. — 70 000 экз.
• Рапановіч Я. Н. Слоўнік назваў населеных пунктаў Мінскай вобласці / Рэд. П. П. Шуба. — Мінск: Навука і тэхніка, 1981. — 360 с.
• Сацукевіч І. І. Вёскі, што ўвайшлі ў склад Мінска. — nashapamiac.org. Архівавана з першакрыніцы 9 кастрычніка 2018.