Асвея

Гарадскі пасёлак Асвея Сцяг Герб Краіна Беларусь Вобласць Віцебская Раён Верхнядзвінскі Сельсавет Асвейскі Каардынаты 56°00′53″ пн. ш. 28°06′37″ у. д. Першая згадка 1503 Насельніцтва 987 чал. (1 студзеня 2022) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 2151 Паштовы індэкс 211450 Аўтамабільны код 2 СААТА 2210854904 Асвея на карце Беларусі ±

Асвея на Вікісховішчы

Асве́я — гарадскі пасёлак у Верхнядзвінскім раёнё Віцебскай вобласці, на паўднёвым беразе Асвейскага возера. Цэнтр Асвейскага сельсавета. За 40 км ад Верхнядзвінска, 37 км ад чыгуначнай станцыі Верхнядзвінск на лініі Полацк—Даўгаўпілс. Насельніцтва 987 чал. (2022).

Гісторыя

Асвея на малюнку Н. Орды

Паводле археалагічных звестак славянскае пасяленне на месцы Асвеі вядома не пазней за X стагоддзе. Вядомая ў ВКЛ з 1503 г. З 1695 г. — горад Полацкага ваяводства. Належала полацкаму ваяводзе С. Глябовічу, магнатам Кішкам, Сапегам. З 1772 г. — у складзе Расійскай імперыі. У 1897 г. — мястэчка, цэнтр воласці Дрысенскага павета. У 1924—1959 гг. з’яўлялася цэнтрам раёна, з 1938 г. — гарадскі пасёлак. З 1959 г. Асвея ўваходзіць у склад Верхнядзвінскага раёна. У 2007 годзе пасёлак атрымаў статус аграгарадка.

Насельніцтва

Год Колькасць 2006 1 400 2009 1 325 2016 1 206 Год Колькасць 2017 1 211 2019 1 041 2019 1 176 Год Колькасць 2020 1 000 2021 1 008 2022 987

Эканоміка

Прадпрыемствы будаўнічых матэрыялаў, лёгкай, харчовай, паліўнай прамысловасці. Зона адпачынку рэспубліканскага значэння Асвея.

Выдатныя мясціны

• Асвейская сядзіба
• Свята-Георгіеўская царква, Асвея
• Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Асвея) (паб. у 1782 г., у 1937 г. зруйнаваны)

Гісторыка-культурныя каштоўнасці

Назва	Датаванне	Месцазнаходжанне	Катэгорыя
Былы манастырскі шпіталь (Шпіталь Сясцёр Міласэрнасці)	1759	-	2
Парк	2-ая пал. XIX стагоддзя	-	3
Брацкая магіла	1941-1944 гг.	у парку	3

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

• Яўген Станіслававіч Ясьвін, беларускі мастак

Гл. таксама

• Пасёлкі гарадскога тыпу Віцебскай вобласці
• Пасёлкі гарадскога тыпу Беларусі

Літаратура

• Дук, Д. У. Археалагічныя раскопкі ў Асвеі / Д. У. Дук // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя А. Гуманітарныя навукі. — 2016. — № 1. — С. 2-10.
• Освея // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
• Освея // Белорусская ССР: Краткая энциклопедия. В 5-ти т. т. 1 / Ред. колл.: П. У. Бровка и др. — Мн.: Гл. ред. Белорус. Сов. Энциклопедии, 1979. — Т. 1. — 768 с. — 50 000 экз. (руск.) 

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Асвея

• Геаграфічныя звесткі па тэме Асвея на OpenStreetMap
• Асвея на сайце Верхнядзвінскага раённага выканаўчага камітэта Архівавана 19 жніўня 2011. (руск.)