Копысь

Копысь
Герб	Сцяг
Краіна	Беларусь
Вобласць	Віцебская
Раён	Аршанскі
Каардынаты	54°19′40″ пн. ш. 30°18′05″ у. д.HGЯO
Першая згадка	1059
Гарадскі пасёлак з	1938
Вышыня цэнтра	150 м
Водныя аб’екты	Дняпро
Насельніцтва	▼609 чал. (1 студзеня 2024);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 216
Паштовы індэкс	211038
Аўтамабільны код	2
СААТА	2236554000
	Копысь на Вікісховішчы

Копысь^[2] — гарадскі пасёлак у Аршанскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі, прыстань на левым беразе Дняпра. За 35 км ад Оршы, 2 км ад чыгуначнай станцыі Копысь на лініі Орша—Магілёў, аўтадарогамі злучаны з Оршай, і з аўтадарогай Орша—Магілёў. Насельніцтва 847 чал. (2017)^[3].

Гісторыя

Упершыню згадваецца пад 1059 г. у Ніканаўскім летапісе, калі на шляху ў Ноўгарад там памёр епіскап Лука Жыдзята. З 2-й паловы 14 ст. у Віцебскім ваяводстве ВКЛ. У 14—18 ст. існаваў Копыскі замак. Належаў князям Астрожскім, Радзівілам. У 1597 годзе Крыштаф Радзівіл «Пярун» запісаў фундуш на копыскую царкву Святой Параскевы Пятніцы.^[4] Меў магдэбургскае права. З 1772 г. у складзе Расійскай імперыі, горад, цэнтр павета. У 1781 годзе Копысі дараваны герб. З 1861 г. — пазаштатны горад Горацкага павета. Падчас вайны 1812 года заняты французскімі войскамі. 12.11.1812 г. тут праз Дняпро перапраўлялася расійская армія пад камандаваннем М. І. Кутузава. У 17—19 ст. вядомы вытворчасцю кафлі. На мяжы 18—19 ст. быў цэнтрам хасідызму. У 1924—1930 гг. цэнтр раёна. З 1930 г. у Аршанскім раёне, з 1938 г. гарадскі пасёлак.

Насельніцтва

Год	Колькасць
1897	3 384	^[5]
1995	1 200	^[5]
2009	910

Год	Колькасць
2010	900
2016	850	^[6]
2017	847	^[7]

Год	Колькасць
2019	683
2020	700	^[8]
2021	663	^[9]

Год	Колькасць
2022	647	^[10]
2023	628	^[11]
2024	609	^[1]

Эканоміка

Прадпрыемствы машынабудаўнічай і будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Цэнтр па вытворчасці мастацкай керамікі.

Славутасці

Замчышча Пятроўскі Вал — помнік археалогіі
Селішча Пасадскае — помнік археалогіі

Вядомыя асобы

Валянцін Аляксеевіч Барадуля — беларускі вучоны ў галіне цеплаэнегретыкі, прафесар. Доктар тэхнічных навук (1986).
Веніямін Блажэнны (1921—1999) — беларускі паэт.
Пётр Іванавіч Грушэцкі (руск.) (бел. — царкоўны дзеяч; уключаны ў спіс «Новапакутнікі і Спавяданнікі Рускай Праваслаўнай Царквы XX стагоддзя»^[12].
Соф’я Юр’еўна Друкер (1907—1984) — беларуская спявачка, Народная артыстка БССР
Аляксей Сцяпанавіч Кароль (1945—2015) — беларускі гісторык, палітолаг, галоўны рэдактар газеты «Новы Час».
Фаня Ісакаўна Кулікова (1906—1998) — савецкі ўсходазнавец. Доктар гістарычных навук. Заслужаны дзеяч навукі РСФСР.
Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка (нар. 1954) — Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь.
Сямён Сцяпанавіч Навумовіч (нар. 1922) — урач, траўматолаг і артапед, доктар медыцынскіх навук^[13].
Аркадзь Міхайлавіч Стамблер (1898—1941) — савецкі театральны дзеяч^[14].
Максім Сямёнаў (мянушка Куцень) — майстар сяэбраных спраў 2-й паловы XVII стагоддзя.
Фёдар Паўлавіч Урончанка (1779—1852) — міністр фінансаў Расіі пры Мікалаі I.
Міхаіл Паўлавіч Урончанка (1802—1855) — расійскі ваенны геадэзіст, географ, перакладчык. Генерал-маёр.

Зноскі

↑ ^а ^б Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>
↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
↑ Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.
↑ НГАБ, ф. 1731, воп. 1, спр. 33, с. 644
↑ ^а ^б Беларусь: энцыклапедычны даведнік
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q66274442"></a>
↑ http://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/solialnaya-sfera/demografiya_2/metodologiya-otvetstvennye-za-informatsionnoe-s_2/index_4945/
↑ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59355510"></a>
↑ Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q89797105"></a>
↑ Численность населения на 1 января 2021 г. и среднегодовая численность населения за 2020 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106435389"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>
↑ Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q111411657"></a>
↑ Численность населения на 1 января 2023 г. и среднегодовая численность населения за 2022 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q117319279"></a>
↑ Грушецкий Петр Иванович (нявызн.). Новомученики и Исповедники Русской Православной Церкви XX века. ПСТГУ. Факультет ИПМ. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2012. Праверана 14 лістапада 2010.
↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — С. 112. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).
↑ https://bessmertnybarak.ru/stambler_arkadiy_mikhaylovich/

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
Копысь // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 398. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Копысь // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 648 с. — ISBN 978-985-11-0384-9.
Kossarzecki K. Forteca w Kopysi nad Dnieprem w latach wojny Rzeczypospolitej z Moskwą 1654—1667 // Studia z dziejów wojskowości. — T. I. — Białystok, 2012. — S. 115—154.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Копысь

Геаграфічныя звесткі па тэме Копысь на OpenStreetMap

[_aa88f3c606a95088-1] а ^б Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Белстат, 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>

[NNP-2] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).

[2017-Estimate-3] Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2017 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2016 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў і пасёлкаў гарадскога тыпу (руск.). Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь (29 сакавіка 2017). Праверана 3 красавіка 2017.

[4] НГАБ, ф. 1731, воп. 1, спр. 33, с. 644

[_7ef5eb6016583851-5] а ^б Беларусь: энцыклапедычны даведнік
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q66274442"></a>

[_3e01724aeb67d992-6] ttp://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/solialnaya-sfera/demografiya_2/metodologiya-otvetstvennye-za-informatsionnoe-s_2/index_4945/

[_3c24031746ddc971-7] Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59355510"></a>

[_64361870195da0c0-8] Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q89797105"></a>

[_e4305a5f071fcff4-9] Численность населения на 1 января 2021 г. и среднегодовая численность населения за 2020 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106435389"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a>

[_e0c6ff2acf9143bd-10] Численность населения на 1 января 2022 г. и среднегодовая численность населения за 2021 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q111411657"></a>

[_9e8efff9ac505feb-11] Численность населения на 1 января 2023 г. и среднегодовая численность населения за 2022 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q117319279"></a>

[12] Грушецкий Петр Иванович (нявызн.). Новомученики и Исповедники Русской Православной Церкви XX века. ПСТГУ. Факультет ИПМ. Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2012. Праверана 14 лістапада 2010.

[13] Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — С. 112. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).

[14] ttps://bessmertnybarak.ru/stambler_arkadiy_mikhaylovich/

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Віцебская вобласць
Раёны	Аршанскі Бешанковіцкі Браслаўскі Верхнядзвінскі Віцебскі Гарадоцкі Глыбоцкі Докшыцкі Дубровенскі Лепельскі Лёзненскі Мёрскі Пастаўскі Полацкі Расонскі Сенненскі Талачынскі Ушацкі Чашніцкі Шаркаўшчынскі Шумілінскі	Герб Віцебскай вобласці
Гарады	Барань Браслаў Верхнядзвінск Віцебск¹ Гарадок Глыбокае Дзісна Докшыцы Дуброўна Лепель Мёры Наваполацк¹ Новалукомль Орша Паставы Полацк Сянно Талачын Чашнікі
Пгт	Арэхаўск Асвея Багушэўск Балбасава Бешанковічы Бягомль Варапаева Ветрына Відзы Езярышча Копысь Коханава Лёзна Лынтупы Обаль Падсвілле Расоны Сураж Ушачы Шаркаўшчына Шуміліна Янавічы
¹горад абласнога падпарадкавання

Населеныя пункты на Дняпры (ад вытока да вусця)
Расія	Бачарова Верхнедняпроўскі Дарагабуж Смаленск
Беларусь	Дуброўна Орша Копысь Шклоў Магілёў Быхаў Рагачоў Жлобін Стрэшын Рэчыца Лоеў Камарын
Украіна	Радуль Любэч Вышгарад Кіеў Казын Украінка Ржышчыў Каніў Чаркасы Градызк Світлаводск Крэмэнчук Гарышні Плаўні Вэрхнёдніпроўск Кам’янскэ Дніпро Запарожжа Васыліўка Дніпраруднэ Энэргадар Нікапаль Кам’янка-Дніпроўска Новаваранцоўка Вэлыка Лэпэтыха Гарнастаіўка Бэрыслаў Кахоўка Таўрыйск Нава Кахоўка Дніпраны Алэшкы Херсон Білазэрка Гола Прыстань Ачакіў