Пішчалаўскі замак

Пішчалаўскі замак
	Славутасць
Пішчалаўскі замак
	; Пішчалаўскі замак у пачатку XX стагоддзя
	53°53′56″ пн. ш. 27°32′52″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Архітэктурны стыль	Ранні класіцызм
Архітэктар	Казімір Хршчановіч
Заснавальнік	Рудольф Пішчала
Дата заснавання	1825
Будаўніцтва	1825
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 712Г000017шыфр 712Г000017
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пішчалаўскі замак — адзін з нямногіх гістарычных будынкаў, якія захаваліся ў Мінску, следчы ізалятар № 1, гут. «Валадарка»^[1].

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Будынак у стылі ранняга класіцызму узведзены ў 1825 годзе на гары ў Раманаўскім прадмесці^[1]. Падрадчыкам будаўніцтва быў Р. С. Пішчала, ад прозвішча якога турма атрымала неафіцыйную назву — Пішчалаўскі замак. Кіравалі ўзвядзеннем будынка Міхаіл Чахоўскі і Казімір Хршчановіч^[2].

За 200 гадоў існавання будынак выкарыстоўваўся па прамым прызначэнні. У астрозе адбывалі пакаранне паўстанцы 1830—1831 і 1863—1864 гадоў, у т.л. «бацька беларускай драматургіі» Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, а пазней паэты-адраджэнцы Карусь Каганец, Алесь Гарун і Якуб Колас, у турме быў пакараны смерцю тэрарыст Іван Пуліхаў.

У красавіку 2008 года абвалілася адна з вежаў замка, ніхто не пацярпеў^[3].

СІЗА № 1 з’яўляецца адзінай папраўчай установай у Беларусі і ў сучаснай Еўропе, у якой ажыццяўляецца смяротнае пакаранне (праз расстрэл).

Будынак[правіць | правіць зыходнік]

Турма пабудаваная на ўскраіне тагачаснага Мінска як двухпавярховы будынак з вежамі па баках, якія завершаны прафіляванымі зубцамі і сценамі, умацаванымі контрфорсамі^[4]. Першапачаткова будынак быў двухпавярховым, меў падвал з камерамі, кухняй, майстэрнямі і інш. У 1890 годзе па праекце мінскага губернскага інжынера К. Увядзенскага надбудаваны трэці паверх.

Галоўны фасад аздоблены рустоўкай ніжняга яруса і завершаны трохвугольным франтонам, што было своесаблівымі рэшткамі класіцызму. Праз такую складаную сумесь элементаў готыкі, абарончага дойлідства і класіцызму складана адназначна выявіць стылістыку, якую часам вызначаюць як рэтраспектыўна-замкавую. Але гэты будынак, безумоўна, адносіцца да эклектыкі^[4].

Зноскі

↑ ^а ^б Что ждет легендарную тюрьму «Володарку»? Архівавана 24 мая 2009. (руск.)
↑ Турэмныя вежы ня вытрымалі
↑ В Колядичах построят новый СИЗО Архівавана 12 чэрвеня 2010.
↑ ^а ^б Лазука Б.А. Беларуская архітэктура XIX - пачатку XX стагоддзя // Гісторыя сусветнага мастацтва. Рускае і беларускае мастацтва XIX - пачатку XX стагоддзя. — Беларусь, 2011. — С. 336. — 431 с. — ISBN 978-985-01-0880-7.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік. — Мн., 1993. — ISBN 5-85700-078-5
Дрозд Зм. 12 міфаў пра Пішчалаўскі замак: абвяржэнне // Наша Ніва [Электронны рэсурс] — nashaniva.by, 17.05.2015, 13:20

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пішчалаўскі замак
Пішчалаўскі замак на сайце Radzima.org
Тюрьма на Володарского Архівавана 3 сакавіка 2018. Минск старый и новый
Пра абвал вежы 20 красавіка 2008(недаступная спасылка)
Минский исправдом — архіўныя здымкі
Пішчалаўскі замак на сайце «Архіварта»

[tut130721-1] а ^б Что ждет легендарную тюрьму «Володарку»? Архівавана 24 мая 2009. (руск.)

[2] Турэмныя вежы ня вытрымалі

[3] В Колядичах построят новый СИЗО Архівавана 12 чэрвеня 2010.

[ЛАЗ-4] а ^б Лазука Б.А. Беларуская архітэктура XIX - пачатку XX стагоддзя // Гісторыя сусветнага мастацтва. Рускае і беларускае мастацтва XIX - пачатку XX стагоддзя. — Беларусь, 2011. — С. 336. — 431 с. — ISBN 978-985-01-0880-7.

[1]

[2]

[3]

[4]