Вольга Такарчук

Вольга Такарчук
польск.: Olga Nawoja Tokarczuk
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Natasza Borodin
Дата нараджэння	29 студзеня 1962(1962-01-29)[…] (60 гадоў)
Месца нараджэння	Сулехаў, Гміна Сулехаў, Зеленагурскі павет, Любушскае ваяводства, Польшча
Грамадзянства	Польшча
Муж	Roman Fingas[d] і Grzegorz Zygadło[d]
Дзеці	Zbigniew Fingas[d]
Альма-матар	факультэт псіхалогіі Варшаўскага ўніверсітэта[d] (1985)
Месца працы	Ягелонскі ўніверсітэт
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	раманіст, пісьменніца, псіхолаг, паэтка, лібрэтыст, выдавец, фундатар, сцэнарыст
Жанр	паэзія, эсэ, раман і гістарычны раман[d]
Мова твораў	польская
Грамадская дзейнасць
Партыя	Партыя зялёных[d]
Член у	Асацыяцыя польскіх пісьменнікаў[d] Stefan Batory Foundation[d]
Узнагароды	прэмія Самуіла Багуміла Ліндэ[d] (2008) узнагарода Фонда імя Касцельскіх[d] (1997) Kulturhuset Stadsteatern[d] (2016) прэмія Ніке[d] (2008) Міжнародная Букераўская прэмія (2018) Brückepreis[d] (2015) прэмія Ніке[d] (2008, 2015) Сілезскія акадэмічныя лаўры[d] (2009) прэмія Віленіцы[d] (2013) Jan Michalski Prize[d] (2018) Honorary citizen of Wrocław[d] (2019) Laure Bataillon[d] (2019) EBRD Literature Prize[d] (люты 2019) Warwick Prize for Women in Translation[d] (2018) Warwick Prize for Women in Translation[d] (2019) Ambassador of the correct Polish language[d] (верасень 2019) Usedom Literature Prize[d] (2012) ганаровы грамадзянін Варшавы[d] (18 чэрвеня 2020) Пашпарт «Палітыкі»[d]
Подпіс
tokarczuk.wydawnictwoliterackie.pl​ (польск.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Вольга Такарчук.

Вольга Навоя Такарчук (польск.: Olga Nawoja Tokarczuk; нар. 29 студзеня 1962, Сулехаў) — польская пісьменніца, эсэістка, аўтарка сцэнарыяў, паэтэса. Адна з самых чытаных польскіх пісьменніц. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (2018) «за апавядальнае ўяўленне, якое з энцыклапедычным запалам паказвае перасячэнне мяжы як форму жыцця».

Біяграфія

Навучалася ў Варшаўскім універсітэце (псіхалогія). Падчас навучання працавала валанцёрам з псіхічна хворымі падлеткамі. Пасля заканчэння ўніверсітэта ў 1985 годзе пераехала ва Уроцлаў, а потым у Валбжых, дзе працавала псіхатэрапеўтам. Вольга Такарчук лічыць сябе паслядоўніцай Карла Густава Юнга і называе яго псіхалогію адной з крыніц сваёй творчасці.

У студзені 1998 года адна з падпісантаў Беларускай дэкларацыі свабоды. Сябра польскай партыі «зялёных».

Жыве ва Уроцлаве. Мае невялікі вясковы дом у Новай Рудзе пад Уроцлавам, купіла яго, каб быць бліжэй да сваіх любімых мясцін — гор. У Новай Рудзе ладзіць штогадовы фестываль «Горы літаратуры».

Творчасць

У друку дэбютавала ў 1979 годзе апавяданнем пад псеўданімам Наташа Баровін (Natasza Borowin). А ў 1989 годзе пабачыла свет яе першая кніга — зборнік вершаў «Гарады ў люстэрках» (Miasta w lustrach). Дэбютная кніга прозы — раман «Шлях людзей Кнігі» (Podróż ludzi Księgi) — выйшла ў 1993 годзе, за яе Такарчук атрымала ўзнагароду Польскага таварыства кнігавыдаўцоў.

Аўтар некалькіх раманаў і зборнікаў ападяданняў. Стварыла перапляценне рэальнай гісторыі і нацыятворчага міфу. Кніга «Правек і іншыя часы» (Prawiek i inne czasy, 1996) стала ўвасабленнем гісторыі Польшчы і адначасова ўвасабленнем гісторыі аднаго чалавека. Цераз прызму аднаго чалавека, аднаго роду, адной вёсачкі ёй атрымалася перадаць гісторыю ўсяго польскага народа і ўсёй Еўропы.

Польская назва кнігі Bieguni (2007) азначае старавераў, «бегуноў» або «бежанцаў», якія верылі, што свет прасякнуты злом і што адзінай магчымасцю ўцячы ад гэтага зла — быць у пастаянным руху. Галоўная тэма раману — экзістэнцыяльная сітуацыя чалавека, які падарожнічае. Biegunі — гэта метафара сучасных вандроўнікаў. Над кнігаю аўтарка працавала тры гады і пісала яе пераважна ў дарозе.

Раман «Вядзі свой плуг праз косткі мёртвых» (Prowadź swój pług przez kości umarłych, 2009) — дэтэктыў без традыцыйнага следства. Галоўная гераіня — інжынерка на пенсіі, настаўніца англійскай мовы, экзальтаваная абаронца жывёльнага свету — ад самага пачатку ўпэўненая, што ведае, чаму ў акрузе адбываюцца забойствы мужчын, якія захапляюцца паляваннем. Але ёй ніхто не верыць: ні суседзі, ні паліцыя, ні будучыя ахвяры.

Некаторыя творы пісьменніцы экранізаваныя. У прыватнасці, рэжысёрка Агнешка Холанд зняла фільм «Pokot» паводле рамана Такарчук «Вядзі свой плуг праз косткі мёртвых», прэм’ера адбылася на Берлінскім кінафестывалі ў 2017 годзе.

Творы

• Miasto w lustrach (1989 — зборнік вершаў)
• Podróż ludzi Księgi (1993)
• E. E. (1995)
• Prawiek i inne czasy (1996)
• Szafa (1997)
• Dom dzienny, dom nocny (1998)
• Opowieści wigilijne (разам з Ежы Пільхам і Анджэем Стасюком) (2000)
• Lalka i perła (2000)
• Gra na wielu bębenkach (2001)
• Ostatnie historie (2004)
• Anna In w grobowcach świata (2006)
• Bieguni (2007)
• Prowadź swój pług przez kości umarłych (2009)
• Moment niedźwiedzia (2012)
• Księgi Jakubowe (2014)
• Opowiadania bizarne (2018)
• Profesor Andrews w Warszawie. Wyspa (2018)

Беларускія пераклады

Раманы

• Правек ды іншыя часы — пер. Марына Шода, 2010
• Вядзі свой плуг праз косткі мёртвых — пер. Марына Шода, 2018

Апавяданні

• Прачынайся ты забіты (пер. Ганна Пазюк) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
• Прафесар Эндрус у Варшаве (пер. Марына Шода) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
• Самая брыдкая жанчына ў свеце (пер. Андрэй Хадановіч) // 20 польскіх апавяданняў, Мінск, 2007, выдавецтва Логвінава
• CHE GUEVARA (пер. Юльян Гайдук) // часопіс ПАМІЖ, № 6-2007

Узнагароды

• Прэмія Польскага таварыства кнігавыдаўцоў, 1993
• Прэмія Фонду імя Касцельскіх, 1997
• Літаратурная ўзнагарода «Ніке», 2008, 2015
• Міжнародны Букер і Нобелеўская прэмія па літаратуры, 2018

Спасылкі

• Афіцыйная старонка Вольгі Такарчук
• prajdzisvet.org
  • Правек ды іншыя часы. Урывак з рамана
  • Ігра на некалькiх барабанах Архівавана 2 студзеня 2021.
  • Жаданне Сабіны
  • Прачынайся, ты забіты