Васілька Валадаравіч

Васілька Валадаравіч
князь лагожскі да 1186 — пасля 1186
князь полацкі 1216 — 1222
Папярэднік	Уладзімір
Пераемнік	Святаслаў Мсціславіч
Нараджэнне	паміж 1135—1150
Смерць	да 1222
Род	Ізяславічы Полацкія
Бацька	Валадар Глебавіч
Маці	Рыкса Баляславаўна
Веравызнанне	праваслаўе
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Васілька Валадаравіч (паміж 1135—1150 — пасля 1196, магчыма, да 1222) — князь лагожскі (зг. 1186), магчыма, князь полацкі (1216—1222).

Сын Валадара Глебавіча і, магчыма, Рыксы, імаверна, малодшы брат полацкага князя Уладзіміра.

Упершыню згаданы пад 1186 годам, калі разам з князямі смаленскім Давыдам, наўгародскім Мсціславам і друцкім Усяславам удзельнічаў у паходзе на Полацк. Прычыны паходу не вядомы, але палачане дамагліся мірнага развявання канфлікту, сустрэлі князёў на мяжы і далі багатыя дары — князі згадзіліся на мір. Магчыма, як вынік — васількаў брат Уладзімір стаў полацкім князем, а Васілька заняў сталец у Менску. Паводле Пятнова, прычынай паходу мог быць канфлікт палачан з Уладзімірам, які ўжо 1184 годзе быў полацкім князем, а вынікам стала замацаванне стальца за Уладзімірам.

Па гэтым Васільку працяглы час не згадваюць крыніцы, імаверна, ён дзейнічаў узгоднена з братам. У 1191 годзе не названыя імёнамі полацкія князі, напэўна, Уладзімір і Васілька, сустракаліся ў Вялікіх Луках з ноўгарадскім князем Яраславам Уладзіміравічам і дамовіліся пра сумесны паходзе на літоўцаў або чудзь наступным годам. Пазней, 12 сакавіка 1196 года нейкі Васілька разам з чарнігаўцамі і друцкім князем Барысам разграміў смаленскае войска, пра гэта паведамляе Сіманаўскі летапіс. Паводле Мікалая Карамзіна, Троіцкі летапіс называў гэтага Васільку полацкім князем, а вядома, што тым часам полацкім князем быў Уладзімір. Імаверна, і далей Васілька дзейнічаў узгоднена з братам, браў удзел у паходах, у тым ліку супраць немцаў у Ніжняе Падзвінне. У 1216 годзе Уладзімір задумаў вялікі паход на Рыгу, сабраў вялікае войска з «Русі і Літвы», імаверна, мусіў удзельнічаць і Васілька.

Уладзімір нечакана памёр і паход на Рыгу не адбыўся. Паводле Яна Длугаша, тым часам смаленскі князь Мсціслаў Давыдавіч разбіў літоўцаў, якія рабавалі ваколіцы Полацка. Паводле Васіля Тацішчава, у 1217/1218 годзе нейкі полацкі князь Васілька разам з Мсціславам Удатным і Уладзімірам Рурыкавічам удзельнічаў у паходзе на Галіч. У свой час Мацей Стрыйкоўскі пісаў, што ў гэтым паходзе бралі ўдзел і літоўцы, хоць полацкага князя Васільку не згадваў. Магчыма, згаданая Длугашам сутычка смаленцаў з літоўцамі каля Полацка адбылася пасля смерці Уладзіміра менавіта з войскамі Васількі, дзе маглі быць літоўцы, якіх ён потым ён павёў і пад Галіч. У такой версіі няма аднак пэўнасці, яна выключна гіпатэтычная. У кожным разе, калі Васілька Валадаравіч і быў полацкім князем пасля Уладзіміра, то толькі да 1222 года, калі смаленскія князі захапілі Полацк.

У мастацтве

• 
  Скульптура Заіра Азгура «Князь Васілёк Мінскі» (1943), захоўваецца ў Мемарыяльным музеі-майстэрні З. І. Азгура.

Літаратура

• Алексеев Л. В. Полоцкая земля // Древнерусские княжества Х-XIII вв. — М., 1975.
• Белорусская ССР: Краткая энциклопедия в 5 т. (руск.) / Ред. колл.: П. У. Бровка и др. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. Биографический справочник. — 737 с. — 50 000 экз.
• Володихин Д. Еще раз о княжеской власти в средневековом Полоцке // Вопросы истории, № 4-5, 2000. — С. 173—175.
• Загарульскі Э. М. Заходняя Русь: ІХ-ХІІІ ст.: Вучэб. дапам. — Мн., 1998, − 260 с.
• Пятнов А. П. Полоцкая земля в последней четверти XII в. // Rossica Antiqua. 2010. Вып. 1. — С. 135—138.
• Татищев В. История Российская. — Т. 2. — М., 1962.