Лёзненскі раён
| Лёзненскі раён | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Краіна |
 Беларусь |
||||
| Уваходзіць у | Віцебская вобласць | ||||
| Адміністрацыйны цэнтр | Лёзна | ||||
| Дата ўтварэння | 17 ліпеня 1924 | ||||
| Кіраўнік | Іван Іванавіч Фёдараў[d][1] | ||||
| Афіцыйныя мовы |
Родная мова: беларуская 65,62 %, руская 33,18 % Размаўляюць дома: беларуская 29,5 %, руская 69,81 %[2] |
||||
| Насельніцтва (2009) |
17 659 чал.[2] (18-е месца) | ||||
| Шчыльнасць | 12,45 чал./км² (14-е месца) | ||||
| Нацыянальны склад |
беларусы — 86,66 %, рускія — 10,74 %, украінцы — 1,22 %, іншыя — 1,38 %[2] |
||||
| Плошча |
1 417,63[3] (18-е месца) |
||||
| Вышыня над узроўнем мора |
171 м[4] | ||||
 |
|||||
| Афіцыйны сайт | |||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Лёзненскі раён — раён у складзе Віцебскай вобласці. Размешчаны на ўсходзе Віцебскай вобласці, ля дзяржаўнай мяжы з Расіяй. Раён мяжуе: з поўначы і захаду з Віцебскім раёнам; на паўднёвым усходзе з Сенненскім раёнам; на поўдні з Аршанскім і Дубровенскім; на ўсходзе з Руднянскім раёнам Смаленскай вобласці.
Па тэрыторыі раёна праходзіць чыгунка па лініі Віцебск—Смаленск. Аўтадарогамі звязаны з Віцебскам, Смаленскам, Оршай, Янавічамі, Арэхаўскам. Цэнтр раёна — гарадскі пасёлак Лёзна — размешчаны на левым беразе ракі Мошна і за 40 км ад Віцебска, за 270 км ад Мінска і за 12 км ад мяжы з Руднянскім раёнам. Падзяляецца на 6 сельскіх саветаў: Бабінавіцкі, Веляшковіцкі, Дабрамыслянскі, Крынкаўскі, Яськаўшчынскі, Лёзненскі.
Лёзненскі раён утвораны 17 ліпеня 1924 года і ўключаны ў Віцебскую акругу. З 1938 г. у складзе Віцебскай вобласці.
Геаграфія
Паверхня раёна ўзгорыста-раўнінная. Паўночная частка раёна знаходзіцца ў межах Віцебскага ўзвышша, паўднёвая — у межах Лучоскай нізіны. Найвышэйшы пункт — Гаршэва гара на Віцебскім узвышшы (296 м); найбольш нізкая адзнака — урэз Лучосы на паўднёвым захадзе (142 м).
У тэктанічных адносінах раён прымеркаваны да Аршанскай упадзіны. Сучасная паверхня складзена з канцова-марэнных і флювіягляцыянальных утварэнняў паазерскага ледавіка, на поўдні па даліне Лучосы вылучаюцца азёрна-ледавіковыя адклады старажытнага прыледавіковага вадаёма; ніжэй — утварэнні сожскага, дняпроўскага, у асобных выпадках, бярэзінскага зледзяненняў. Агульная магутнасць антрапагенных адкладаў 30—60 м, на поўначы да 140 м; пад імі залягаюць дэвонскія (да 480 м) пароды.
З карысных выкапняў у Лёзненскім раёне ёсць пясок, пясчана-жвіровая сумесь, жвір, гліна, даламіт, торф, сапрапель.
Вядомы 95 радовішчаў торфу з агульнымі запасамі 8,7 млн т., Касцяёўскае радовішча даламіту, 8 радовішчаў пясчана-жвіровага матэрыялу і пяскоў з запасамі 34,4 млн м³ (найбольшыя Веляшковіцкае, Рубяжніцкае, Борскае, Замашанскае, Заподжанскае), 5 радовішчаў глін і суглінкаў (найбольшыя Запожанскае, Унскае, Бабінавіцкае, Веляшковіцкае).
Водныя рэсурсы:
Насельніцтва
На 2015 год у 165 населеных пунктах, размешчаных на тэрыторыі Лёзненскага раёна, пражываюць каля 15.924 тысяч чалавек, у тым ліку 6.675 чалавек — у г.п. Лёзна і 9.249 чалавек — у сельскай мясцовасці.
Асноўнае насельніцтва — беларусы (86,7 %), жывуць таксама рускія (10,7 %), украінцы (1,2 %), іншыя нацыянальнасці (1,4 %).
На долю працаздольнага насельніцтва прыпадае 55,6 % ад агульнай колькасці жыхароў раёна, пенсіянераў — 29,3 %, маладзейшых за 16 гадоў — 15,1 %.
Буйныя населеныя пункты раёна: Бабінавічы, Веляшковічы, Высачаны, Горбава, Дабрамыслі, Кавалі, Крынкі, Перамонт, Стасева, Яськаўшчына і інш.
Эканоміка
- Дабрамыслінская ГЭС
- Лёзненскае ПМС
- Лёзненскі льнозавод, ААТ
- Лёзненскі лясгас, ДЛГУ
- Лёзненскі філіял ААТ «Малако»
Вядомыя ўраджэнцы і жыхары
- Пётр Іванавіч Альсмік, беларускі селекцыянер-бульбавод
- Уладзімір Паўлавіч Андрэйчанка, беларускі дзяржаўны дзеяч
- Д. І. Барашкін (1922, в. Шавялі), Герой Сацыялістычнай Працы
- Віктар Фёдаравіч Ландычэнка, поўны кавалер ордэна Славы
- Ігнацій Вікенцьевіч Мацкевіч (1912—1943), Герой Савецкага Саюза. Нарадзіўся ў вёсцы Завольша.
- Пётр Савачкін, беларускі гісторык
- Пётр Мацвеевіч Савуцін, поўны кавалер ордэна Славы
Зноскі
- ↑ http://liozno.vitebsk-region.gov.by/ru/distrikt/view/v-lioznenskom-rajone-novyj-rukovoditel-20328/
- ↑ а б в Вынікі перапісу 2009 года
- ↑ «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
- ↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
Літаратура
- Лёзненскі раён // Рэспубліка Беларусь : вобласці і раёны : энцыклапедычны даведнік / аўт. — склад. Л. В. Календа. — Мн., 2004. — С. 137—138.
- Лёзненскі раён // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : у 6 т. / рэдкал. М. В. Біч [і інш.]. — Мн., 1993. — Т. 1. — С. 359.
- Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Лёзненскага раёна / рэдкал. І. П. Шамякін [і інш.]. — Мн., 1992. — 591 с.
Спасылкі
 | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| |||||||||||
