Аддзяленне медыцынскіх навук НАН Беларусі
Аддзяленне медыцынскіх навук НАН Беларусі — каардынацыйны цэнтр медыцынскай навукі ў Беларусі. Створана ў 1995 годзе пад назвай Аддзяленне медыка-біялагічных навук АН Беларусі. Сучасную назву мае з 2003 года.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Медыцынскія даследаванні ў Беларускай акадэміі навук вядомы з 1930-х гг.: Інстытут псіханеўралогіі, Інстытут эксперыментальнай фізіялогіі (Інстытут тэарэтычный і клінічнай медыцыны ў 1940—1947 гг., Інстытут тэарэтычнай медыцыны ў 1947—1953 гг.), Медыцынскі навукова-даследчы кабінет. З 1936 г. названыя інстытуты ўвайшлі ў склад Аддзялення матэматычных і прыродазнаўчых навук, а у выніку падзелу апошняга ў 1940 г. — у складзе Аддзялення прыродазнаўчых і сельскагаспадарчых навук АН БССР.
Пасля Вялікай Айчыннай вайны, у 1947 Аддзяленне прыродазнаўчых і сельскагаспадарчых навук АН БССР было рэарганізавана ў Аддзяленне біялагічных, сельскагаспадарчых і медыцынскіх навук АН БССР. У яго складзе быў адноўлены толькі Інстытут тэарэтычнай медыцыны, дзе і сканцэнтраваліся ўсе медыцынскія даследаванні ў Акадэміі. У 1953 названы Інстытут быў пераўтвораны ў Інстытут фізіялогіі АН БССР. Інстытут імкліва развіваўся, і ў 1962, калі аддзяленне было падзелена на Аддзяленне біялагічных і медыцынскіх навук і Аддзяленне сельскаспадарчых навук, навукоўцы паслалі хадайніцтва у Савет Міністраў БССР з запытам дазволу стварыць Інстытут эксперыментальнай медыцыны. Хадайніцтва не было задаволена. Тым не менш, Пастановай Прэзідыума АН БССР у 1958 годзе быў створаны Сектар геранталогіі АН БССР, а ў 1970 у Гродне быў створаны Аддзел рэгуляцыі абмену рэчываў АН БССР.
З 1963 па 1995 медыцынскія даследаванні ў Акадэміі канцэнтраваліся ў Аддзяленні біялагічных навук. Значная ўвага стала ўдзяляцца пытанням каардынацыі навуковай дзейнасці ўстаноў Рэспублікі па праблемах фундаментальных даследаванняў. Так, у 1991 Аддзяленне біялагічных навук разгледзела пытанне аб перспектывах стварэння ў Акадэміі самастойнага Аддзялення медыка-біялагічных праблем[1].
Намаганні Аддзялення біялагічных навук заўважыў Прэзідыум Акадэміі і ўключыў асобным пытаннем у парадак сесіі 24-25 сакавіка 1992 г. пытанне аб утварэнні Аддзялення праблем медыцыны Акадэміі навук Беларусі[2].
Згодна Пастанове Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь № 861 ад 23 снежня 1993 года павінна была быць створана Акадэмія медыцынскіх навук Беларусі.
У 1995 годзе была завершана работа па стварэнні ў Акадэміі Аддзялення медыка-біялагічных навук. Устаноўчы сход членаў Аддзялення адбыўся ў сакавіку таго ж года. 23-24 сакавіка адбылася сесія Агульнага сходу Акадэміі навук Беларусі, на якім акадэмік Валерый Мікалаевіч Гурын быў зацверджаны акадэмікам-сакратаром названага аддзялення. У склад Аддзялення ўвайшлі:
У 2003 годзе аддзяленне было пераўтворана ў Аддзяленне медыцынскіх навук НАН Беларусі.
Сучасны склад
[правіць | правіць зыходнік]- Інстытут біяхіміі біялагічна актыўных злучэнняў НАН Беларусі
- Інстытут радыебіялогіі НАН Беларусі
- Інстытут фізіялогіі НАН Беларусі
Напрамкі дзейнасці
[правіць | правіць зыходнік]- стварэнне новых тэхналогій прафілактыкі захворванняў на аснове выкарыстання біялагічна актыўных дабавак, іншых лекавых сродкаў; маніторынг і прагназаванне стану навакольнага асяроддзя; рэабілітацыя радыеактыўна забруджаных зямель; механізмы адаптацыі арганізма чалавека да дзеяння фактараў навакольнага асяроддзя; ахоўныя меры па пераадоленню аддаленых радыеэкалагічных і медыка-біялагічных наступстваў Чарнобыльскай катастрофы;
- функцыянаванне біясістэм, біятэхналогіі, хімія- і імунапрафілактыка і тэрапія інфекцыйных і неінфекцыйнымі захворванняў, імуналогія, малекулярная біялогія, біяхімія; вывучэнне ўплыву хімічных, фізічных і біялагічных фактараў асяроддзя пражывання; таксіколага-гігіенічная ацэнка новых хімічных рэчываў, кампазіцый і рэцэптур, што ўкараняюцца ў народную гаспадарку і ахову здароўя;
- вывучэнне механізмаў функцыянавання сістэм арганізма ў норме і пры паталогіі; распрацоўка новых метадаў дыягностыкі неінфекцыйных захворванняў, дыягнастычных прыбораў; эксперыментальнае абгрунтаванне новых прынцыпаў і метадаў лячэння нервовых, псіхічных, сардэчна-сасудзістых, страўнікава-кішачных і іншых захворванняў; заканамернасці працякання паталагічнага працэсу;
- распрацоўка новых лячэбных, дыягнастычных, прафілактычных і рэабілітацыйных тэхналогій, медыцынскай тэхнікі і вырабаў медыцынскага прызначэння, лекавых і імунабіялагічных прэпаратаў, клетачных і малекулярна-біялагічных тэхналогій.
Акадэмікі-сакратары Аддзялення
[правіць | правіць зыходнік]- Валерый Мікалаевіч Гурын (1995—2002)
- Яўген Дзмітрыевіч Белаенка (2002—2006)
- Яўген Фёдаравіч Канапля (в.а., 2006—2009)
- Аляксандр Генадзьевіч Мрочак (2009—2011)
- намеснік акадэміка-сакратара Іосіф Віктаравіч Залуцкі (з 2010 па 2014)
- Мікалай Сяргеевіч Сердзючэнка (з 30 мая па 8 верасня 2014 — в.а. акадэміка-сакратара, вучоны сакратар Аддзялення; 2014—2022)[3][4][5][6]
- Васіль Генрыхавіч Богдан[6] (з 21 красавіка 2022)
Зноскі
- ↑ Справаздача аб дзейнасці Акадэміі навук Беларусі ў 1991 годзе. — Мн., 1992. — С. 138.
- ↑ Справаздача аб дзейнасці Акадэміі навук Беларусі ў 1992 годзе. — Мн., 1993. — С. 131.
- ↑ Веды. — 2014. — 9 чэрвеня. — С. 2.
- ↑ Здравоохранение Беларуси — Сердюченко Николай Сергеевич
- ↑ Веды. — 2014. — 15 верасня. — С. 2
- ↑ а б На заседании Президиума // Навука. — 2022. — 26 красавіка. — С. 2
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Отчет о научной деятельности Академии наук Белорусской ССР за 1962 г. — Мн., 1963.
- Отчет о научной деятельности Академии наук Белорусской ССР за 1963 г. — Мн., 1964.
- Справаздача аб дзейнасці Акадэміі навук Беларусі ў 1995 годзе. — Мн., 1996.
- Справаздача аб дзейнасці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі ў 2003 годзе. — Мн., 2004.
- Национальная академия наук Беларуси. Энциклопедический справочник. — Минск, 2017.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Старонка Аддзялення медыцынскіх навук на сайце НАН Беларусі
- Акадэмік ГУРЫН Валерый Мікалаевіч
- Акадэмік БЕЛАЕНКА Яўген Дзмітрыевіч
- Акадэмік КАНАПЛЯ Яўген Фёдаравіч
- Акадэмік МРОЧАК Аляксандр Генадзьевіч
- Член-карэспандэнт ЗАЛУЦКІ Іосіф Віктаравіч
