Міхал Казімір Радзівіл

Міхал Казімір Радзівіл
Міхал Казімір Радзівіл
Герб «Трубы»
13-ы гетман польны літоўскі верасень 1668 — 14 лістапада 1680
Папярэднік	Уладзіслаў Валовіч
Пераемнік	Казімір Ян Сапега
14-ы падканцлер літоўскі чэрвень 1668 — 14 лістапада 1680
Папярэднік	Аляксандр Крыштаф Нарушэвіч
Пераемнік	Дамінік Мікалай Радзівіл
23-і ваявода віленскі студзень 1667 — чэрвень 1668
Папярэднік	Павел Ян Сапега
Пераемнік	Юрый Караль Глябовіч
30-ы кашталян віленскі 18 ліпеня 1661 — студзень 1667
Папярэднік	Ян Казімір Хадкевіч
Пераемнік	Міхал Казімір Пац
староста лідскі 1668 — 1676
Папярэднік	Аляксандр Крыштаф Нарушэвіч
Пераемнік	Дамінік Мікалай Радзівіл
староста крычаўскі[d] з 9 верасня 1670
Папярэднік	Мікалай Стэфан Пац
крайчы вялікі літоўскі 10 студзеня 1653 — 16 жніўня 1656
Папярэднік	Міхал Караль Радзівіл[d]
Пераемнік	Тэадор Дэнгаф
стольнік вялікі літоўскі 26 верасня 1652 — 10 студзеня 1653
Папярэднік	Вінцэнт Гасеўскі
Пераемнік	Крыштаф Патоцкі
падчашы вялікі літоўскі 16 жніўня 1656 — 18 ліпеня 1661
Папярэднік	Міхал Караль Радзівіл[d]
Пераемнік	Крыштаф Патоцкі
маршалак Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага з 1664
староста рабштынскі[d] з 1668
Нараджэнне	26 кастрычніка 1625(1625-10-26) ці 26 кастрычніка 1635(1635-10-26) Нясвіж, Нясвіжскае княства, Новагародскі павет, Новагародскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая або Львоў, Львоўская зямля, Рускае ваяводства, Малапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая
Смерць	14 лістапада 1680(1680-11-14) Балоння, Папская вобласць
Месца пахавання	Крыпта-пахавальня Радзівілаў
Род	Радзівілы
Бацька	Аляксандр Людвік Радзівіл
Маці	Тэкля Ганна з Валовічаў
Жонка	Катажына з Сабескіх
Дзеці	Мікалай Францішак, Багуслаў Крыштаф, Ян, Людвік, Юрый Юзаф, Караль Станіслаў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Міхал Казімір Радзівіл (26 кастрычніка 1635, Нясвіж — 14 лістапада 1680, Балоння) — дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Стольнік (1652—1653), крайчы (1653—1656) і падчашы вялікі літоўскі (1656—1661), кашталян (1661—1666) і ваявода віленскі (1666—1668), падканцлер вялікі літоўскі і гетман польны літоўскі (з 1668).

Міхал Казімір Радзівіл — шчыры каталік, вядомы рэлігійным фундатарствам і бегласцю ў навуках, асабліва ў алхіміі. Падчас шведскіх войнаў адважна бараніў край ад уварванняў, разам з Міхалам Вішнявецкім належаў да арыстакратычнай апазіцыі, удзельнічаў у Хацінскай бітве (1673). Князь Свяшчэннай Рымскай імперыі на Нясвіжы і Алыцы, VI ардынат нясвіжскі, IV ардынат алыцкі, III пан на Белай.

Валодаў Крожамі ў Жамойці, Белай і Славатычамі ў Берасцейскім павеце, Шыдлоўцам у Каралеўстве Польскім і інш. Быў старостам упіцкім, перамышльскім, члухаўскім, камянецкім, хойніцкім, лідскім, цельшыцкім, рабштынскім, хацінскім, гомельскім, осцкім, крычаўскім, прапойскім, гульбінскім, нежынскім і інш.

Біяграфія

Кацярына з Сабескіх

З нясвіжскай лініі роду Радзівілаў гербу «Трубы», сын Аляксандра Людвіка, маршалка вялікага літоўскага, і Тэклі Ганны з Валовічаў. Ягоным хросным бацькам быў кароль і вялікі князь Ян Казімір. Па смерці маці выхоўваўся ў Кобрына пад апекай бабулі Альжбеты з Гаслаўскіх-Валовічаў.

Першую адукацыю атрымаў у Нясвіжы, куды пераехаў па смерці бабулі. Удзел у грамадскім жыцці распачаў з элекцыйнага сойму ў Варшаве (1648), калі аддаў свой голас за неўзабаве абранага караля і вялікага князя Яна Казіміра. Разам з бацькам прысутнічаў на каранацыі. Па атрыманні свайго першага значнага ўраду — стольніка вялікага літоўскага — разам з бацькам здзейсніў падарожжа ў Еўропу, у выніку якога доўга заставаўся ў Балонні, дзе навучаўся ва ўніверсітэце.

Уезд М. К. Радзівіла ў Вену, 1680

Абіраўся паслом на соймы 1648, 1659, 1661 гадоў, быў маршалкам Галоўнага Трыбунала ў 1664 годзе.

М. К. Радзівіл з сынамі. Работа пэндзля Д. Шульца, 1664

Па смерці бацькі (1654) стаў нясвіжскім ардынатам, займаўся ўмацаваннем Нясвіжа і замку. У 1655 годзе разам з мясцовым насельніцтвам бараніў Нясвіж ад маскоўскага войска. Неўзабаве па паразе ў бітве пад Філіпавым, ледзь выратаваўся ад шведскага палону. Нягледзячы на вялікія страты, адгукнуўся на просьбу Яна Казіміра і выставіў у літоўскае войска за свой кошт 600 драгунаў і 1200 пяхоты, аднак па загаду караля гэтыя ваенныя фарміраванні ўвайшлі ў войска Каралеўства Польскага. У сакавіку 1658 года на вяселлі Яна Замойскага і Марыі Казіміры дэ Акрыён, пазнаёміўся з сваёй будучай жонкай, тагачаснай маладой удавой Кацярынай з роду Сабескіх, з якой пабраўся шлюбам 7 ліпеня таго ж года ў Львове.

Увесь наступны 1659 год правёў у бітвах за вызваленне захопленых маскоўскімі войскамі тэрыторый у вайну 1654—1667 гадоў. Пад канец таго ж года паспяшаўся ў Нясвіж, каб умацаваць горада і замак, папоўніць яго зброяй, правіянтам і людзьмі. Умацаваны Нясвіжскі замак вытрымаў у 1660 годзе паўторную аблогу маскоўскіх войскаў.

Па ваенных спусташэннях дамогся ад караля Рэчы Паспалітай вызвалення Нясвіжа на чатыры гады ад падаткаў, салдацкіх пастояў і каралеўскіх мытаў. 20 студзеня 1673 года выдаў «Універсал», у якім заахвочваў насельніцтва дзяржавы сяліцца ў Нясвіжы, гарантуючы свабоды паводле Магдэбургскага права, у дадатак робячы значныя ахвяраванні касцёлам і кляштарам, што надала істотную дапамогу аднаўленню культурнай сталіцы Радзівілаў.

Уезд М. К. Радзівіла ў Рым, 1680

У час міжкаралеўя 1673—1774 гадоў імя М. К. Радзівіла называлася сярод кандыдатаў на прастол, але ён падтрымаў абранне Яна Сабескага і стаў яго блізкім паплечнікам. Удзельнічаў у антытурэцкіх кампаніях 1674—1775 гадоў і 1677 года ва Украіне.

У 1679 годзе накіраваўся да імператара Леапольда выказаць ад імя караля і вялікага князя суседскую прыязнасць, а таксама да папы Інакентыя XI, каб засведчыць яму каралеўскую пакору. Памёр на зваротным шляху ў Балонні.

У шлюбе з Кацярынай Сабескай (сястра Яна Сабескага) меў дачку Тэклю Адэлаіду і сыноў Мікалая Францішка, Багуслава Крыштафа, Яна, Людвіка, Юрыя Юзафа, Караля Станіслава.

Галерэя

• Іканаграфія Міхала Казіміра Радзівіла
• 
  З альбома «Выявы роду Радзівілаў». Нясвіж, 1758
• 
  М. Старкман, 1857
• 
  В. Герсан, XIX ст.

Літаратура

• Пазднякоў В. Радзівіл Міхал Казімір // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 496. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Шышыгіна-Патоцкая К. Я. Нясвіж і Радзівілы. — Мн.: Беларусь, 2007. — 240 с.: іл. ISBN 978-985-01-0740-4.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — 591 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Міхал Казімір Радзівіл