Аперацыя «Фаўстшлаг»

Аперацыя «Фаўстшлаг»
Асноўны канфлікт: Усходні фронт Першай сусветнай вайны
Карта нямецкай акупацыі тэрыторыі былой Расійскай імперыі ў ходзе правядзення аперацыі «Фаўстшлаг».
Дата	18 лютага — 3 сакавіка 1918
Месца	Заходняя частка былой Расійскай імперыі (Украіна, Беларусь, Балтыйскія краіны, заходнія рэгіёны Расіі)
Вынік	Перамога нямецка-аўстрыйскіх войскаў
Праціўнікі
Германская імперыя Аўстра-Венгрыя
Камандуючыя
Леапольд Баварскі Макс Гофман Мікалай Васільевіч Крыленка
Сілы бакоў
53 дывізіі

Апера́цыя «Фа́ўстшлаг» (ням.: Unternehmen Faustschlag) (18 лютага — 3 сакавіка 1918) — наступальная аперацыя войскаў нямецкай і аўстра-венгерскай армій з акупацыяй заходняй часткі былой Расійскай імперыі пасля яе распаду.

Гісторыя

З развалам Рускай арміі ў кантэксце падзей 1917 года, Кастрычніцкага перавароту і Грамадзянскай вайны, што разгаралася, расійскія войскі былі не здольныя аказаць сур’ёзнага супраціву акупацыйным сілам Германіі і Аўстра-Венгрыі. Таму арміі Цэнтральных Дзяржаў амаль бесперашкодна прасоўваліся па тэрыторыі былога магутнага саперніка і авалодалі каласальныя зямлі Балтыі, Украіны, Беларусі, тым самым прымушаючы бальшавіцкі ўрад Расіі да хутчэйшага падпісання Брэсцкага дагавора.

Наступленне ажыццяўлялася на трох асноўных стратэгічных напрамках 53 дывізіямі Цэнтральных Дзяржаў і хутчэй нагадвала марш, чым наступальную аперацыю. Першая групіроўка прасоўвалася на поўначы з Пскова ў Нарву, цэнтральная групіроўка — на Смаленск і найбольш магутная групіроўка войскаў ішла на Кіеў.

Паўночная групіроўка, у складзе 16 дывізій, у першы ж дзень наступу з ходу захапіла Даўгаўпілс. Наступным быў узят Пскоў і 28 лютага немцы падышлі да Нарвы.

Цэнтральная групіроўка, касцяком якой была 10-я армія і XLI корпус немцаў, хутка прасоўвалася па тэрыторыі сучаснай Беларусі і ўжо 21 лютага авалодалі Мінскам, у якім была захоплена штаб-кватэра Заходняй армейскай групы расійскіх войскаў.

Паўднёвая групіроўка прарвала няшчыльную абарону Паўднёва-Заходняга фронту, і 24 лютага захапіла Жытомір, у Кіеў нямецкія войскі ўвайшлі 2 сакавіка 1918 года.

Акупацыйныя войскі прасоўваліся па тэрыторыі былога ворага з сярэдняй хуткасцю 250 км у тыдзень, практычна не сустракаючы супраціву. Немцы падышлі на адлегласць 180 км да Петраграду, прымусіўшы бальшавіцкі ўрад бегчы ў Маскву. Такія тэмпы наступлення атрымалі ў немцаў назву «рэйкавая вайна» (ням.: der Eisenbahnfeldzug) за тое, што яны карысталіся для прасоўвання на ўсход пераважна чыгункай.

Нямецкі генерал Гофман у сваім дзённіку ад 22 лютага пісаў:

Гэта найкамічная з войнаў, якія я бачыў. Мы загружаем у цягнік жменьку пяхоты з кулямётамі і гонім іх да наступнай чыгуначнай станцыі; яны хутка захопліваюць яе, бяруць у палон бальшавікоў, некалькі салдат і працягваюць свой рух далей. Прынамсі, такая працэдура дадае пэўны шарм новаму спосабу вядзення вайны.

Літаратура

• Vejas Gabriel Liulevicius: Kriegsland im Osten. Eroberung, Kolonisierung und Militärherrschaft im Ersten Weltkrieg 1914-1918. Hamburger Edition, Hamburg 2002 г., ISBN 3-930908-81-6.
• William C. Fuller jr.: The Eastern Front. In: Jay Winter, Geoffrey Parker, Mary R. Habeck: The Great War and the twentieth century. Yale University Press, New Haven/London 2000, ISBN 0-300-08154-5.
• Gilbert, Martin (2008). The First World War: A Complete History. Phoenix. ISBN 9781409102793. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |first1= і |first= specified (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |last1= і |last= specified (даведка)
• Mawdsley, Evan (2007). The Russian Civil War. Pegasus Books. ISBN 9781933648156. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |first1= і |first= specified (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |last1= і |last= specified (даведка)
• Parrott, Andrew. The Baltic States from 1914 to 1923: The First World War and the Wars of Independence (нявызн.)(недаступная спасылка). Baltic Defence Review (2002). Архівавана з першакрыніцы 8 жніўня 2019. Праверана 27 студзеня 2013.
• Tucker, Spencer C.; Roberts, Priscilla Mary (2005). World War I: A Student Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 9781851098798. {{cite book}}: Пададзена больш чым адно значэнне |ISBN= і |isbn= specified (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |first1= і |first= specified (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |last1= і |last= specified (даведка)

Спасылкі

• Operation Faustschlag Архівавана 8 жніўня 2014.